Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kadir Gümüş tarafından sunulan Türkçe dilbilgisi dersidir. Öğretmen, "Türkçe Cepte" serisinin bir parçası olarak fiil çatılarını anlatmaktadır.
- Videoda nesne-yüklem ilişkisine göre fiil çatıları detaylı olarak açıklanmaktadır. Öncelikle geçişli ve geçişsiz fiiller arasındaki farklar örneklerle gösterilmekte, ardından oldurgan ve ettirgen çatılar anlatılmaktadır. Öğretmen, fiil çatılarını bulmanın basit yöntemlerini, "onu" ekini kullanarak geçişli-geçişsiz fiilleri ayırt etme tekniğini ve cümlelerde bu çatıları nasıl tespit edebileceğimizi adım adım açıklamaktadır.
- 00:04Fiil Çatıları ve Geçişli-Geçişsiz Fiiller
- Fiil çatıları nesne-yüklem ilişkisine göre geçişli, geçişsiz ve ettirgen olarak sınıflandırılır.
- Geçişli fiiller nesne alan veya almasa bile alabilecek durumda olan fiillerdir.
- Geçişsiz fiiller nesne almayan veya istese de alamayacak durumda olan fiillerdir.
- 00:50Geçişli ve Geçişsiz Fiillerin Belirlenmesi
- Bir fiilin geçişli olup olmadığını belirlemek için başına "onu" koyup "onu" ile kullanılabilip kullanılamayacağını kontrol ederiz.
- "Onu bilmek", "onu görmek", "onu yapmak" gibi fiiller geçişlidir çünkü "onu gülmek", "onu bakmak", "onu durmak" gibi fiiller geçişsizdir.
- Geçişli fiillerde nesne olmasa bile kafadan cevap verilebilir, geçişsiz fiillerde ise nesne olmasa bile kafadan cevap verilemez.
- 02:26Oldurgan Fiiller
- Oldurgan fiiller, normalde geçişsiz bir fiile "-tr", "-dir" eklerinden uygun olanı getirildiğinde geçişli olan fiillerdir.
- "Güldürdü" fiili geçişsizdir çünkü "onu gülmek" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "güldürdü" fiili geçişli olur.
- "Oturdu" fiili geçişsizdir çünkü "onu oturdu" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "oturdu" fiili geçişli olur.
- 03:53Ettirgen Fiiller
- Ettirgen fiiller, geçişli bir fiile "-tr", "-dir" eklerinden uygun olanı getirildiğinde daha geç kalacak olan fiillerdir.
- "Söyletmek" fiili geçişlidir çünkü "onu söylemek" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "söyletmek" fiili geçişli olur.
- "Diktirmek" fiili geçişlidir çünkü "onu dikmek" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "diktirmek" fiili geçişli olur.
- 04:59Fiil Çatılarının Belirlenmesi İçin İpuçları
- Fiil çatılarını belirlerken önce "-dir" ekini çıkarıp, sonra "-tr" ekini çıkarıp fiilin geçişli olup olmadığını kontrol ederiz.
- "Durdurmak" fiili geçişsizdir çünkü "onu durmak" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "durdurmak" fiili geçişli olur.
- "Yıkatmak" fiili geçişlidir çünkü "onu yıkamak" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "yıkatmak" fiili geçişli olur.
- "Kaçırmak" fiili geçişsizdir çünkü "onu kaçmak" diye bir şey yoktur, ancak "-dir" ekiyle "kaçırmak" fiili geçişli olur.
- Ettirgen ve oldurgan fiillerde "-tr", "-dir" ekleri bulunur ve "ettirgen" zengin bir adamın hiçbir şeyi kendisi etmeden ettirdiği anlamına gelir.