Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda fiil çatıları ve türleri detaylı şekilde ele alınmaktadır. İlk bölümde öznesine göre (etken, edilgen, dönüşlü, işteş) ve nesnesine göre (geçişli, geçişsiz, ettirgen, oldurgan) fiil çatıları açıklanırken, ikinci bölümde geçişsiz fiillerin geçişli fiillere dönüştürülmesi (oldurgan fiil) ve geçişli fiillerin tekrar geçişli fiillere dönüştürülmesi (ettirgen fiil) konuları örneklerle anlatılmaktadır.
- Video, LGS müfredatında yer alan kavramlar üzerinde durmakta ve deneme sınavlarında karşılaşılabilecek ek kavramlar da ele alınmaktadır. Ayrıca, ortaokul müfredatında olmayan ancak lisede ve ilerleyen yıllarda çatı konusu olarak karşımıza çıkacak kavramlar da açıklanmaktadır.
- Fiilde Çatı Kavramı
- Fiilde çatı, yüklem isim olan cümlelerde aranmaz, sadece yüklem fiil olan cümlelerde bulunur.
- Akdeniz bölgesinde kar yağışı olmadığı için çatı kullanılmazken, İç Anadolu ve Doğu Anadolu gibi kar yağışı fazla bölgelerde evlerin çatısı vardır.
- Fiilde çatı iki ana başlıktan oluşur: öznesine göre fiil çatıları ve nesnesine göre fiil çatıları.
- 02:09Öznesine Göre Fiil Çatıları
- Etken fiiller, yüklemde belirtilen için kim tarafından yapıldığı belli olan fiillerdir ve öznesi ya gerçektir ya da gizlidir.
- Edilgen fiiller, yüklemde belirtilen için kim tarafından yapıldığı belli olmayan fiillerdir ve LVN çatı ekini alırlar.
- Sözde özne kullanıldıysa edilgen fiil olarak değerlendirilir.
- 03:44Nesnesine Göre Fiil Çatıları
- Geçişli fiiller nesne alır ve fiillerin başına "onu" kelimesi getirilebilir.
- Geçişsiz fiiller nesne almaz ve fiillerin başına "onu" kelimesi getirilemez.
- Dönüşlü fiiller, hem çatı eki olan hem de işi yapan belli olan fiillerdir.
- 05:46Fiilde Çatı Soruları
- Özne-yüklem ilişkisi bakımından farklı olan cümlelerde, işi yapan belli ise etken fiil, belli değilse edilgen fiil olarak değerlendirilir.
- İşi yapanlar karşılıklı veya birlikte yapıyorsa işteş fiil olarak adlandırılır.
- Nesnesine göre fiil çatıları sorularında, fiillerin başına "onu" kelimesi getirilebilirliği kontrol edilir.
- 09:50Fiil Türleri ve Ettirgenlik
- "Gülmek" fiili geçişsizdir ve "gül" olarak kullanılamaz.
- Geçişi olmayan fiillere "oldurgan" denir, bu fiil geçişsizden geçişliye çevirir.
- "Okumak" fiili geçişlidir ve "okutmak" olarak da geçişli hale getirilebilir, bu durumda "ettirgen" fiil olarak adlandırılır.
- 11:00Fiil Türlerinin Önemi
- Bu kavramlar ortaokul müfredatında yer almaz ancak lisede ve ilerleyen yıllarda çatı konusu olarak karşımıza çıkar.