Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Uğur Adıgüzel tarafından sunulan "Akademik Kafa Dengi" adlı eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek Türkçe dil bilgisi ve metin türleri konularını anlatmaktadır.
- Video, metinlerin sınıflandırılması, anlatım türleri ve dilin özellikleri gibi konuları üç ana bölümde ele almaktadır. İlk bölümde edebi, sanatsal ve yazınsal metinler, coşku ve heyecanı dile getiren metinler, olay çevresinde gelişen metinler ve öğretici metinler tanıtılmaktadır. İkinci bölümde sözlü anlatım türleri ve dilin temel özellikleri anlatılmakta, son bölümde ise edebi metinlerde bakış açıları ve metin türleri karşılaştırılmaktadır.
- Video, sınavlarda çıkabilecek soru tipleri ve bu soruları çözme stratejileri de içermekte, metinlerin sınıflandırılmasında göz önünde bulundurulan ölçütler hakkında sorular çözerek sonlanmaktadır. Özellikle ezber yerine mantıksal anlayışın önemi vurgulanmaktadır.
- 00:06Metinlerin Sınıflandırılması
- Metinlerin sınıflandırılması konusundan sınavlarda mutlaka bir soru gelmektedir.
- Metinler esas itibariyle üç ana başlık altında incelenir: coşku ve heyecanı dile getiren metinler, olay çevresinde gelişen metinler ve öğretici metinler.
- Coşku ve heyecanı dile getiren metinler sadece şiirdir.
- 02:22Olay Çevresinde Gelişen Metinler
- Olay çevresinde gelişen metinler ikiye ayrılır: anlatmaya bağlı metinler ve göstermeye bağlı metinler.
- Anlatmaya bağlı metinler arasında roman, hikaye, masal, mesnevi, destan, manzum hikaye ve halk hikayesi bulunmaktadır.
- Göstermeye bağlı metinler arasında geleneksel Türk tiyatrosu (karagöz, köy seyirlik oyunlar, ortaoyunu, meddah) ve modern tiyatro (trajedi, komedi, dram, absürt tiyatro, epik tiyatro) bulunmaktadır.
- 07:28Öğretici Metinler
- Öğretici metinler kişisel hayatı konu alan metinler ve gazete çevresinde gelişen metinler olarak ikiye ayrılır.
- Kişisel hayatı konu alan metinler arasında hatıra (anı), gezi yazısı (seyahatname), biyografi (teskire), otobiyografi (özyaşam öyküsü), mektup ve günlük bulunmaktadır.
- Gazete çevresinde gelişen metinler arasında makale, deneme, sohbet, fıkra, eleştiri, röportaj, haber ve yaz bulunmaktadır.
- Gazete 19. yüzyılda İbrahim Şinasi ile Tercüman-ı Ahval gazetesi ile edebiyatımıza girmiştir.
- 11:05Sözlü Anlatım Türleri
- Sözlü anlatım türleri konferans, sunum, tartışma, panel, forum, söyle, sempozyum ve açık oturum gibi sözel olarak aktarılan metinlerdir.
- Tartışma türleri arasında açık oturum, sempozyum, panel ve forum bulunmaktadır.
- Sempozyumun diğer adı bilgi şölenidir.
- 12:41Dilin Özellikleri
- İnsan ilişkilerinin temeli dile dayanır çünkü dille iletişim kurarız.
- Dil, bireye düşünce üretebilme, bilgi edinme ve gündelik işlere yön verme gibi temel özellikler kazandırır.
- Dil, insanları bir araya getirip aralarında ortak bağlar kuran en önemli araçtır ve insanlar arasında duyu ve düşünce ortaklığı sağlar.
- 15:05Dilin Önemi
- Dil, toplumu tarihi kaynaklarla buluşturan yegane araçtır ve kültürün bir parçası ve taşıyıcısıdır.
- Yeni kuşaklar geçmişlerini dil sayesinde öğrenirler.
- Dil canlı bir varlıktır; insanlar gibi doğup büyüyüp, insanlar tükendiklerinde de dilleri de tükenir.
- 17:55Dilin İşlevleri
- Göndergesel işlev, esas itibariyle bilgi vermeyi amaçlar ve bu işlevde kullanılan sözcükler genellikle gerçek anlamda kullanılır.
- Heyecana bağlı işlev, dilin iletiyi göndericinin duyu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla kullanılmasıdır.
- Alıcıyı harekete geçirme işlevi, iletinin alıcıyı bir eylemde bulunmaya yönelmek üzere kullanılmasıdır ve cümleler genelde emir kipi ile çekimlenir.
- Dil ötesi işlev, dilbilgisi ile ilgili kuralların verildiği bilgilerdir.
- 22:11Edebi Metinlerde Bakış Açısı
- Gözlemci bakış açısı, anlatıcının sadece gözlemlediği ve gördüğü şeyleri anlatmasıdır.
- Tanrısal bakış açısı (hakim bakış açısı), anlatıcının kahramanın iç dünyasını, duygularını ve geçmişini bilmesidir.
- Kahraman bakış açısı, kahramanlardan birinin anlatıcı olduğu bakış açısıdır ve sürekli "ben" şahıs zamiri kullanılır.
- 27:10Edebi Yazısal Metinlerin Özellikleri
- Edebi metinler anlatım bir bütündür, sanatsal işlevde kullanılır ve çok anlamlı olup yoruma açıktır.
- Edebi metinler iletişim aracıdır, empati kurmayı sağlar ve estetik zevk verme amacı taşır.
- Edebi metinler öğretmeyi değil sezdirmeyi amaçlar, kurgusaldır ve biriciktir.
- 28:52Öğretici Metinlerin Özellikleri
- Öğretici metinler dil göndergesel işlevde kullanılır, mecazlı ifadelere pek verilmez ve gerçek anlamda kullanılır.
- Öğretici metinler terim ve kavramlardan yararlanır, bilgilendirme ve açıklama amaçlıdır.
- Öğretici metinler yoruma açık değildir, kurgusal değildir ve nesneldir.
- 29:38Metinlerin Sınıflandırılmasında Ölçütler
- Metinlerin sınıflandırılmasında biçim özellikleri, gerçeklikle ilişkileri, dilin kullanımı ve işlevi, anlatım teknikleri ve türleri göz önünde bulundurulur.
- Sanatsal metinler hakikati keşfeder veya hakikatin bir sezgisidir.
- Sanatsal metinler gerçekle ilişkisi açısından sınıflandırılır.