Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Türkçe dil bilgisi ve edebiyat sorularının çözümünü içeren eğitim içeriğidir.
- Videoda toplam 10 farklı soru çözülmektedir. Sorular arasında şair niteliği, ses olayları, nesnel-öznel yargılar, noktalama işaretleri, edebiyat terimleri, çekimli eylemler, fiilimsiler, cümle türleri, sözcük türleri, yazım kuralları, anlatım teknikleri, edebiyatın toplum üzerindeki etkisi, kesme işareti kullanımı, sıfat türleri, paragraf bölümleri, yakınma durumları, Cahit Sıtkı Tarancı'nın evi hakkında bilgiler, iyelik ve durum ekleri, kişilik özellikleri ve bilimsel projeler hakkında sorular bulunmaktadır.
- Her soru için eğitmen, doğru cevabı açıklamakta ve yanlış seçeneklerin neden yanlış olduğunu detaylı şekilde anlatmaktadır. Video, Türkçe dil bilgisi ve edebiyat konularında pratik yapmak isteyen öğrenciler için faydalı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:06Şiir ve Şair Niteliği
- Şair, cambaz'a benzetilmiş ve ipin üzerinde durmak ifadesiyle şiir yazabilmek anlatılmaktadır.
- İpin üzerinde başarılı bir şekilde durabilen şair nitelikli şiirler yazmaktadır.
- Sorunun doğru cevabı "iyi şiir yazabilmek"tir.
- 00:52Ses Olayları
- Parçada ünlü düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünlü daralması ve ünsüz benzeşmesi ses olayları bulunmaktadır.
- Ünsüz türemesi ses olayı parçada yoktur.
- Sorunun doğru cevabı "ünsüz türemesi"dir.
- 01:47Eleştirmen Tavrı
- Eleştirmenden özgün ve sıradışı bir bakış getirmesi beklenmektedir.
- Eleştirmen iki kere ikinin dört ettiğini söylemenin ötesine çıkacaksa, nesnel sonuçlar ortaya koymanın dışına çıkmalıdır.
- Sorunun doğru cevabı "nesnel sonuçlar ortaya koymanın dışına çıkmalıdır"dır.
- 02:43Cümle Analizi
- Soğuk demlemeler sıcak alternatiflerine kıyasla çoğunlukla daha hafif bir içime sahip olduğu için özellikle yaz dönemlerinde tercih edilmelidir.
- Cümledeki yargının nedeni nesnel bir biçimde ifade edilmiştir.
- Sorunun doğru cevabı "bir cümlede tavsiye edilen durumun gerekçesi konumundadır"dır.
- 04:10Kişisel Düşünce
- Numaralanmış cümlelerden kişisel düşünceye yer verilen "usta işi şiirler" ifadesi D seçeneğinde bulunmaktadır.
- Diğer cümlelerde yer alan yargılar kanıtlanabilirken, "usta işi şiirler" ifadesi kişisel bir yargıdır.
- Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
- 04:48Anlamca Yakın Cümleler
- Birinci cümlede "çağını yansıtmak" ifadesi, dördüncü cümlede "içinde bulunduğu zamanı eserlerine aktarmak" ifadesiyle anlamca örtüşmektedir.
- Birinci cümlede "çağına yön vermek" ifadesi, dördüncü cümlede "zamana şekil vermek" ifadesiyle anlamca örtüşmektedir.
- Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
- 05:44Noktalama İşaretleri
- Birinci ayraca virgül, ikinci ayraca üç nokta, son cümleye nokta ve soru işareti getirilmelidir.
- Virgül, eş-görevli sözlerin ayrılması için kullanılır.
- Üç nokta, sayılmaya devam edilecek olguları belirtmek için kullanılır.
- Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
- 07:02Edebi Terimler
- Üslup, yazarın dili kullanma biçimidir ve anlatış özelliğidir.
- Tutarlılık, cümlelerin anlam ve biçim etrafında gösterdiği bütünlüktür.
- Anlatıcı, sanatçının kurgulanmış metninde olayı bize anlatan kişidir ve ilahi, birinci kişi bakış, birinci kişili anlatıcı ve gözlemci anlatıcı şeklinde sınıflandırılabilir.
- Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
- 08:08Edebiyat ve Toplum
- Her toplum kendisinin aynası olan edebiyatı sever.
- Ayna sözcüğünün en önemli özelliği yansıtmaktır.
- Bir milleti yansıtan edebiyat o millet tarafından ilgi görür.
- Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
- 09:17Tarhana Çorbası
- Birinci cümlede tarhana çorbasının adının nereden geldiğinden söz edilmektedir.
- İkinci cümlede adında kimi ses değişimlerinin olduğu vurgulanmıştır.
- Üçüncü cümlede adının kökenine yönelik bir görüş bulunmaktadır.
- Beşinci cümlede bir padişahın bu çorbaya verdiği öneme değinilmiştir.
- Altıncı cümlede besin değerinden ve yararlarından söz edilmemiştir.
- Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
- 10:29Neden- Sonuç İlişkisi
- Neden- sonuç ilişkisi olabilmesi için bir yargının gerekçesini görebilmemiz gerekmektedir.
- Altıncı cümlede "okurken insanın kanı donuyor" ifadesi, bir idam sahnesinden dolayı olduğu gerekçesiyle neden- sonuç ilişkisi vardır.
- Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
- 10:57Çekimli Eylem Sorusu
- Numaralanmış cümlelerden "boştu" sözcüğünün yüklemi çekimli eylem değildir çünkü "boş" fiil değildir, isim cümlesidir.
- Diğer cümlelerin yüklemi "çıkmıştır", "kalmıştır", "çalışmıştı" şeklinde çekimli eylemdir.
- 12:09Parçanın Anlamı
- Parçada "ömrümün tek bir gününü tekrar yaşama şansı verilseydi, isterdim ki çocukluğumun bir günü geri gelsin" ifadesi parçanın yazılma nedenini göstermektedir.
- Parçada insan yaşamında en değerli zamanların çocukluk dönemidir denilmiştir.
- 12:59Cümle Yapısı Sorusu
- Numaralanmış cümlelerle ilgili yanlış bilgi, üçüncü cümlede azlık çokluk zarfı var denmesidir.
- Birinci cümlede benzerlik sıfat, ikinci cümlede dönüşlük samir, dördüncü cümlede an ekiyle türemiş sıfat fiil, beşinci cümlede birden fazla bağlaç vardır.
- 13:49Fiilimsi Sorusu
- Numaralanmış sözcüklerden "anlıyor" sözcüğü fiilimsi değildir çünkü "yor" ekini almış ve şimdiki zamanda çekimli bir eylemdir.
- Diğer sözcükler "ken" ekini almış zarf fiil, "enan" ekini almış sıfat fiil, "döküp" ekini almış zarf fiil, "mek, mak" ekini almış isim fiil olmuştur.
- 14:21Cümle Türü Sorusu
- İkinci cümle zarf tümleci olan birleşik cümledir çünkü "daralan çocuklar, dokunmaları, karşılaşmaları, ifadeleri yan cümle" olduğu için cümle birleşiktir.
- Üçüncü cümle kurallı bir fiil cümlesi değildir çünkü yüklemin sonunda "deneyimlemek" fiili vardır.
- Dördüncü cümle olumlu ve sıralı bir cümledir çünkü birden fazla yüklem (geliyorlar, karşılaşabiliyorlar) vardır.
- Beşinci cümle yüklemi yeterlilik fiili ile oluşturulmuş bir cümledir çünkü "gözlemlemek", "gözlemlenmek" ve "bilmek" yeterlilik fiilleri kullanılmıştır.
- Birinci cümle basit yapılı değil, girişik birleşik cümledir çünkü "biçimlediği" ve "buluşmasını" sözcükleri yan cümle oluşturur.
- 16:06Sözcük Türü Sorusu
- Altı çizili sözcükler tür bakımından aynı olan seçenek "nasıl konuşmazsın?" ve "nasıl idare etmek" ifadelerinde "nasıl" sözcüğüdür.
- Diğer seçeneklerde "o gece" işaret sıfatı, "o insan" zamiri, "ne haber aldım ne de umut" bağlaç, "ne istediğini sorunca" soru zamiri, "artık kurtulmak" zaman zarfı, "yemekler" sıfat, "yalnız yaşamak" durum zarfı, "yalnız müdürü de aramayı ihmal etmedim" bağlaç, "nasıl konuşmazsın?" soru zarfı, "nasıl idare etmek" birleşik eylemdir.
- 17:31Cümle Yapısı Sorusu
- Birinci cümle özne ve yüklemden oluşmuştur çünkü "tiyatro en önemli müesseselerden biridir" ifadesinde özne ve yüklem vardır.
- İkinci cümlenin yüklemi ek fiil almış isimdir çünkü "vesiledir" ifadesinde "diri" ek fiilin geniş zamandaki çekimidir.
- Dördüncü cümlenin yüklemi geçişlidir çünkü "eğitir" fiili nesne alabilir.
- "Ve" ve "da" sözcükleri bağlaçtır.
- Nesne isim tamlamasından oluşmamaktadır çünkü "vesile olur" cümlesinde nesne yoktur.
- 18:31Yazım Sorusu
- "Birçok" sözcüğü bitişik yazılır.
- Diğer seçeneklerde "bir şey", "hiç kimse", "itiş kakış", "her gün" ayrı yazılır.
- 18:59Zarf Sorusu
- "Büyürken" sözcüğü zaman anlamı taşımaktadır ve zarftır.
- "Nasıl" sözcüğü soru zarfıdır.
- "Pek" sözcüğü miktar zarfıdır.
- "Zarifçe" sözcüğü durum zarfıdır.
- "Küçük" sözcüğü zarf değildir, bir sıfattır çünkü bir ismin özelliğini belirtmektedir.
- 19:52Anlatım Özellikleri Sorusu
- Parçada benzetme yapılmıştır (aslan gibi köpüren).
- Bir varlığa insana özgü bir nitelik aktarılmıştır (acısını içine gömen duvar).
- Öznelliğin ağır bastığı ve betimleyici ögelere yer verildiği söylenebilir.
- Kelimelerin çağrışım gücünden yararlanılmadığı söylenemez, tam tersi yararlanılmıştır.
- 20:54Edebiyatın Toplum ve Sosyal Yapıya Katkısı
- Parçada toplumdan, toplum için sanatın öneminden ve edebiyatın toplum açısından öneminden bahsedilmiştir.
- Edebiyatın sosyal yapının gelişmesine katkıda bulunduğu belirtilmiştir.
- Edebiyatın kültürel değerleri gelecek kuşaklara aktarması sayesinde kültürel boşluğun yaşanmamasında ve toplumsal bilincin canlı tutulmasında büyük payı vardır.
- 22:42Kesme İşareti Kullanımı
- Kesme işareti, özel isimlere, kısaltmalara ve sayılara getirilen çekim eklerine getirilir.
- "Kırgızların" sözcüğündeki "lar" millet anlamı katan bir ektir ve kesme işaretiyle ayrılmaz.
- Kesme işareti kullanımında yanlışlık yapılmıştır.
- 24:17Sıfat Türleri
- "Önemli", "acı", "tatlı" ve "güzel" sözcükleri isme sorulan "nasıl" sorusuna cevap verdiği için niteleme sıfatlarıdır.
- "Bu" sözcüğü bir ismi işaret yoluyla belirtmektedir ve işaret sıfatıdır.
- İşaret sıfatı diğerlerinden farklıdır.
- 25:53Paragraf Ayrımı
- Birinci cümlede ödüllerin şairler üzerindeki etkisinden ve genç şairin ödül almasından söz edilmiştir.
- İkinci cümlede ödülün şairi katkısından ve şairlerin ödülle moral bulacağından söz edilmiştir.
- Beşinci cümlede ödülü nitelikli yapan etmenlerden söz edilmeye başlandığı için ikinci paragraf beşinci cümle ile başlar.
- 26:36Edebiyatla İlgili Yakınmalar
- Edebiyatın eğitime alet edilmesinin yakınıldığı belirtilmiştir.
- Edebiyatın kimi koşullanmalara maruz bırakılmasından dolayı yakınma vardır.
- Edebiyatın okura bir düşünceyi dayatma aracı olarak kullanılmasından ve kimi düşünceleri savunmada kullanılmasından yakınılmıştır.
- Edebiyatın popüler olana eğilim göstermesi bu parçada dile getirilen bir durum değildir.
- 27:51Cahit Sıtkı Tarancı'nın Evi
- Cahit Sıtkı Tarancı'nın evi müzeye dönüştürülerek şairin, kentin ve bölgenin tarihi mirasını yansıttığına değinilmiştir.
- Zaman içinde farklı amaçlar için kullanıldığına, bölgenin ve şehrin coğrafi ve kültürel dokusuna göre inşa edildiğine değinilmiştir.
- Bu yapının Kültür Bakanlığı'nın bir şair için satın aldığı ilk ev olduğuna dair bir ifade yer almamaktadır.
- 29:08İyelik ve Durum Hal Ekleri
- "Parlaklığına" sözcüğünde "i" tekil iyelik eki, "a" yönelme durum ekidir.
- "Yaşınız" sözcüğünde ilk "i" iyelik, ikinci "i" belirtme durum ekidir.
- "Parametreleri ile" sözcüğünde önce üçüncü çoğul iyelik eki vardır, daha sonra da ile edatının ekleşmesi vardır ve durum eki yoktur.
- 30:38Kişisel Tanıtım
- Kişi, mutluluğunu, özgürlüğünü ve serüvenini sevdiğini ve emin olunabilecek bir arkadaş olmak istediğini belirtmiştir.
- Bu kişi yaşama bağlıdır, paylaşımcıdır, duyarlıdır ve arkadaş canlısıdır.
- Bu kişi kötümser değildir.
- 31:42Teknoloji ve Tıp
- Kimi hastalıkların oluşmadan önce tespit edilebileceğine ulaşılabilmektedir.
- Teknoloji ile tıbbın birleştirilmesi için bilim insanlarının uğraş verdiği belirtilmiştir.
- Nano araçlar tıpta kullanılarak insanlığa hizmet etmek amaçlanmaktadır.
- Haberleşme boyutları ve amaçlarının giderek değiştiği görülmektedir.
- Parçada Türkiye'de beyin göçünün en çok ABD'ye yönelme meyilli olduğu ifadesi geçmemektedir.
- 32:43Metin Anlama Soruları
- Bir parçanın hangi soruya cevap olarak verildiği sorusunda, parçada yapılacak işle ilgili bir soru olduğu belirtiliyor.
- Şiirle ilgili bir parçada, yazarın aşk şiiri yazmayan günümüz şairlerinden yakındığı anlaşılıyor.
- Aramızdan ayrılan insanların yaşamlarını detaylı biçimde yazıyla dile getirmenin zor olduğu anlatılıyor.
- 35:10Metin Analizi Soruları
- Bir parçada yazarın bencillikten yakındığı ve Montaigne'in "başından aşağı dolu yağan kimse, bütün dünyada kasırga ve fırtına var sanıyor" sözünü kullanarak bu yakınmayı desteklediği belirtiliyor.
- İki metin için ortaya konulan yargılardan doğru olanı, metinlerin anlatıcılarının aynı zamanda yazarları olduğu olarak belirleniyor.
- İki parça ile ilgili olarak, her iki parçada da düşünceyi geliştirme adına örnek verildiği ve nesnellik benimsenmediği belirtiliyor.
- 39:15Metin Düzenleme Soruları
- Bir parçada altı çizili söz öbeğinin yerine "çemberler çizdiğini, sürekli aynı yerlerde rastgele dolaştığını" ifadesi getirilirse anlam değişmeyeceği belirtiliyor.
- Bir parçanın sonuna "demem o ki dostlar, vazgeçebilmek lazım" ifadesi getirilirse ana düşünce verilmiş olur.
- Bir parçanın anlatımında duyulardan yararlanıldığı belirtiliyor.