Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkçe dil bilgisi konularını açıklayan bir eğitim içeriğidir. Videoda Serpil ve Dinçer adlı öğretmenler, fiil kipleri ve çekimli eylemler hakkında bilgiler vermektedir.
- Video, fiil kipleri (emir, istek, şart, gereklilik, geniş zaman, görülen geçmiş zaman, öğrenilen geçmiş zaman) ve çekimli eylemlerin nasıl oluştuğunu açıklamaktadır. İçerik, çeşitli örnek dizeler üzerinden çekimli eylemlerin sayılması, haber kiplerinin tespiti, birleşik zamanlı eylemlerin belirlenmesi, iş kılış fiillerinin kullanımı, emir kipinin dilek anlamlı kullanımı, kip zaman kayması ve dilek kipleri ile çekimlenmiş fiillerin tespiti gibi konuları ele almaktadır.
- Videoda ayrıca Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Sait Fail'in ölümünün onuncu yılında yazdığı bir dizeler üzerinden fiil kipleri ve çekimleri detaylı olarak incelenmekte, kılıç ve durum fiilleri arasındaki farklar da ele alınmaktadır. Her bir soru için detaylı açıklamalar yapılarak doğru cevaplar verilmektedir.
- 00:03Çekimli Eylemler
- Bir fiilin çekimli olabilmesi için fiil kök ya da gövdesine kip ve kişi eki getirilmesi gerekir.
- "Var git" ve "git" emir kipi ve ikinci tekil kişiyle çekimlenmiş, "ferman etmek" geçmiş zaman kipi ve üçüncü tekil kişiyle çekimlenmiş, "al" ve "getir" emir kipi ve ikinci tekil kişiyle çekimlenmiş, "istiyorum" şimdiki zaman kipi ve birinci tekil kişiyle çekimlenmiş.
- Dizelerde toplam altı çekimli eylem bulunmaktadır.
- 01:13Haber Kipi
- Haber kipleri zaman bildirir, dilek kipleri ise dilek ifade eder.
- "Ver bana ey çöl bari sen küsme" ve "ürkek bir lamba gibi hatırlamalıyım seni" emir kipi, "kurtarayım" istek kipi, "gönder bana" emir kipi dilek kipleridir.
- "Köpürüyor yurdumda" dizesinde köpürmek fiilinden sonra şimdiki zaman kipi gelmiş, bu nedenle haber kipidir.
- 03:40Birleşik Zamanlı Eylemler
- Birleşik zamanlı eylem için bir fiilin iki adet kip eki olması gerekir.
- "Bilseydim" ve "olurdu" dizelerinde iki adet kip eki (ss şart kipi ve the di geçmiş zaman kipi) mevcuttur.
- "Sarardı" ve "seyret" dizelerinde sadece bir kip eki (the di geçmiş zaman kipi ve emir kipi) mevcuttur.
- 05:19İş Kılış Fiilleri
- İş kılış fiilleri nesne alabilen fiillerdir ve başına "onu" getirildiğinde anlamlı bir cümle elde edilir.
- "İçiyorum" iş kılış fiilidir çünkü "onu içiyorum" şeklinde kullanılabilir.
- "Uyumuştum", "güldüm", "sustu" ve "oturdu" iş kılış fiilleri değildir çünkü "onu" getirildiğinde anlamlı bir cümle elde edilemez.
- 06:07Emir Kipi Dilek Anlamlı Kullanımı
- Emir kipi dilek anlamlı kullanıldığında, emir kipi ile dilek ifade edilir.
- "Allah sınava girecek gençlerimize yardım etsin" cümlesinde yardım etmek birleşik fiilinden sonra emir kipi ve üçüncü tekil kişiyle çekimlenmiş, dilek anlamı taşımaktadır.
- Diğer seçeneklerde emir kipi dilek anlamlı kullanılmamıştır.
- 07:22Çekimli Eylem Sayısı
- "Bulunur", "üzülme", "sevse", "unutabilir", "gelir", "geçer", "unutursun" ve "gelir" dizelerinde toplam dokuz çekimli eylem bulunmaktadır.
- "Unutuyorum", "unuttum" ve "bilelim" dizelerindeki fiillerin kipleri sırasıyla şimdiki zaman, geçmiş zaman ve istek kipidir.
- "Bir istisnayım artık kuralı bozuyorum" cümlesinde "artık" sözcüğünden gelecek zaman kullanılmalıydı, bu nedenle zaman kayması vardır.
- 10:32Dilek Kipleri
- "İcsem", "düşünmek", "sürünsem", "ferahlasam", "açsam" ve "başlanmazdı" dizelerinde toplam altı dilek kipi ile çekimlenmiş fiil bulunmaktadır.
- "Yazdım" haber kipi, "dikiyor ve sıkılıyoruz" şimdiki zaman kipi, "başlanmazdı" geniş zamanın olumsuzu ve ardından görülen geçmiş zaman kipidir.
- 11:35Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Şiirinde Dil Bilgisi Analizi
- Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Sait Fail'in ölümünün onuncu yılında yazdığı dizelerde haber kipi ile çekimlenmiş fiiller bulunmaktadır.
- Şiirde emir kipi ile çekimlenmiş fiiller (dur) ve tüm fiiller basit çekimli (bir kip eki) olarak kullanılmıştır.
- Şiirde dilek kipi ile çekimlenmiş birden fazla fiil bulunmamaktadır.
- Şiirde kılıç fiilleri (onu kaldırdı) ve durum fiilleri (onu inanmıyorum, onu üşüdüm, onu bitmez tükenmez, onu dur) bulunmaktadır.