Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere Türkçe dil bilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda öncelikle fiil çekim ekleri detaylı olarak ele alınmakta, zaman ekleri (haber kipleri ve tasarlama kipleri) ve şahıs ekleri örneklerle açıklanmaktadır. Daha sonra yapım ekleri konusuna geçilerek isimden isim, isimden fiil, fiilden isim ve fiilden fiil yapım ekleri incelenmektedir.
- Öğretmen, konuları eğlenceli bir dille anlatmakta ve ÖSYM sınavlarında karşılaşılabilecek sorulara hazırlık için ipuçları vermektedir. Özellikle "sözcüğün kökünü bul, sözcük neyden neye dönüyorsa aynı şekilde yapım eki var" prensibini vurgulayarak, öğrencilerin konuyu ezberlemek yerine mantıksal bir yoldan öğrenmelerini sağlamaktadır.
- 01:15Fiil Çekim Ekleri
- Fiil çekim ekleri zaman ekleri ve şahıs ekleri olarak ikiye ayrılır.
- Zaman ekleri haber kipleri (bildirme kipleri) ve tasarlama kipleri (dilek şart kipleri) olarak ikiye ayrılır.
- ÖSYM sınavlarında fiil çekim ekleri kendi başına sormaz, genellikle "hangisinde farklı bir kip eki bulunmaktadır" gibi sorularla sorulur.
- 03:10Bildirme Kipleri
- Bildirme kiplerinde geniş zaman (yapma anlamı), şimdiki zaman (yor eki), gelecek zaman (ecek-acak ekleri) ve geçmiş zaman bulunur.
- Di'li geçmiş zaman (di, didi, diyor) görülen geçmiş zamandır.
- Mişli geçmiş zaman (mish, mış, miş) ise duyulan geçmiş zamandır.
- 05:34Tasarlama Kipleri
- Tasarlama kiplerinde şart kipi (gelirsen giderim), istek kipi (yapayım, alayım), gereklilik kipi (yapmalı, gelmeli) ve emir kipi bulunur.
- Emir kipinin eki yoktur ve birinci tekil ve birinci çoğul şahıs çekimleri vardır.
- İnsan kendi kendine emir veremez, bu nedenle emir kipinin birinci tekil ve birinci çoğul çekimi olmaz.
- 08:39Şahıs Ekleri
- Şahıs ekleri birinci tekil (geliyorum), ikinci tekil (geliyorsun), üçüncü tekil (geliyor), birinci çoğul (geliyoruz), ikinci çoğul (geliyorsunuz), üçüncü çoğul (geliyorlar) olarak altı tane vardır.
- "Ler" ve "lar" eki fiile geldiğinde şahıs eki, isme geldiğinde ise çoğul eki olarak kullanılır.
- 12:34Yapım Ekleri
- Yapım ekleri toplamda dört tane olup; isimden isim yapım eki, isimden fiil yapım eki, fiilden isim yapım eki ve fiilden fiil yapım eki olarak ayrılır.
- 16:26Yapım Eki Anlatımı
- Sözcüklerin köklerini bulup, sözcüğün neyden neye dönüştüğünü belirleyerek yapım eklerini tespit etmek gerekir.
- Fiilden isim yapım eki, isimden isim yapım eki gibi farklı yapım eki türleri vardır.
- Sözcük neyden neye dönüyorsa aynı şekilde yapım eki vardır prensibi uygulanmalıdır.
- 20:10Örneklerle Yapım Eki Uygulaması
- "Bilgin" kelimesinde hem fiilden isim yapım eki (bilmekten bilgi) hem de isimden isim yapım eki (bilgiden bilgin) vardır.
- "Yapım" kelimesinde de hem fiilden isim yapım eki (yapmaktan yapı) hem de isimden isim yapım eki (yapıdan yapım) vardır.
- "Öğretim" kelimesinde de benzer şekilde hem fiilden isim hem de isimden isim yapım eki bulunmaktadır.
- 23:24Öğrenme Yöntemi
- Yapım eklerini ezberlemek yerine, sözcüğün kökünü bulup neyden neye dönüştüğünü belirleyerek yapım eklerini tespit etmek daha etkilidir.
- Sözcüğün kökünü bulup, neyden neye dönüyorsa aynı şekilde yapım eki var prensibini uygulamak yeterlidir.