Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mehmet Aker adlı bir öğretmenin akıllı ekran üzerinden Türkçe dil bilgisi dersi anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, yayınevinden ayrılma sürecinde yaşadığı bir tartışma ve hakaret davası deneyimini de paylaşmaktadır.
- Video, edatlar ve bağlaçlar konusunu detaylı şekilde ele almaktadır. Öğretmen önce edatların ve bağlaçların temel özelliklerini açıklar, ardından ÖSYM'nin en sık kullandığı edatları listeler ve "için", "gibi", "kadar", "doğru", "karşı" gibi edatların cümledeki farklı anlamlarını örneklerle anlatır. Ayrıca 2020, 2023 ve 2022 yıllarındaki TDK ve MEB güncellemelerini de açıklamaktadır.
- Videoda "ile", "yalnız", "ancak", "bir", "tek", "ait", "dair" ve "ki" gibi sözcüklerin edat veya bağlaç olarak nasıl kullanıldığı örneklerle anlatılmakta ve ikileme bağlaçları hakkında bilgiler verilmektedir. MEB'nin edat-bağlaç konusundaki güncellemeleri de içerikte yer almaktadır.
- 00:08Edatlar ve Bağlaçlar Ünitesi
- Edatlar ve bağlaçlar ünitesi, tamlamalar, sıfatlar, zarflar, zamirler ve edatlar konularını içermektedir.
- Edatlar ve bağlaçlar genellikle tek başına soru olmaz, genellikle dört kelimenin altı istendiğinde biri mutlaka edat veya bağlaçtır.
- ÖSYM'nin en sık kullandığı edatlar: için, gibi, kadar, karşı, doğru, üzere, başka, dünden bu yana'dır.
- 02:45Edatlar ve Bağlaçların Farkları
- Edatlar ilgeçlerdir ve cümleden çıkarıldığında anlamı bozulur, bağlaçlar ise çıkarıldığında anlamı bozulmaz.
- Edatlar cümlede anlam ilgisi kurar ve anlam katarken, bağlaçlar anlam katmaz.
- Edatların ve bağlaçların türünü belirlemek için cümleden çıkarıp anlamı bozulup bozulmadığını kontrol edebilirsiniz.
- 03:34Edatların Farklı Anlamları
- "İçin" edatı cümlede amaç, neden veya hakkında anlamı katabilir; "amacıyla" sözcüğü gelebiliyorsa amaç, gelmiyorsa neden veya hakkında anlamı katar.
- "Gibi" edatı cümlede benzetme veya karşılaştırma anlamı katabilir.
- "Kadar" edatı karşılaştırma anlamı katarken, "doğru" ve "karşı" edatları zaman, yönelme veya karşılaştırma anlamı katabilir.
- 07:35Doğru ve Karşı Kelimelerinin Kullanımı
- "Doğru" ve "karşı" sözcükleri edat dışında sıfat, isim veya zarf olarak da kullanılabilir.
- "Doğru" kelimesi isimden önce gelirse sıfat, fiilimsi olarak gelirse zarf, fiilimden önce gelirse edat olabilir.
- "Karşı" kelimesi isimden önce gelirse sıfat, edat olarak kullanıldığında genellikle yanında "e" eki bulunur.
- 09:57Bağlaçlar
- Bağlaçlar ayrı yazılan "ki", "de", "veya", "çünkü", "fakat", "ya da", "ve" gibi kelimelerdir.
- İkileme bağlaçları: "ne... ne", "hem... hem", "ya... ya", "ister... ister" gibi ifadelerdir.
- "Oysaki", "mademki", "belki", "hala", "hela" gibi bağlaçlar kural gereği birleşik yazılır.
- 11:24Yayınevindeki Deneyim ve Hakaret Davası
- Konuşmacı, 2020 yılında başka bir yayınevine transfer olacağını ve askere gittiğini anlatıyor.
- Yayınevinden ayrılmadan önce genel tekrar videoları çektiğini, ancak bir öğretmenin TDK'nin güncellemesine dayanarak "ile" kelimesinin artık sadece edat veya bağlaç olma özelliği olmadığını iddia ettiğini belirtiyor.
- Konuşmacı, bu öğretmenin Kütahya Dumlupınar'da sosyal bilgiler öğretmeni olduğunu öğrenince hakaret davası açtı ve mahkeme 28 ay boyunca 21 bin lira para ödemesini hükmetti.
- 16:46ÖSYM'nin Soru Sorması ve Sonuç
- O sene ÖSYM'nin 14. numaralı sorusunda "ay ile dünya" ifadesi kullanılmış ve A şıkkı edatla, B şıkkı bağlaçla başlamıştı.
- Konuşmacının anlattığına göre cevap bağlaç, diğer öğretmenin anlattığına göre ise edat olarak belirlenmişti.
- Konuşmacı, TDK güncellemesinin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kabul edilip edilmediğini kontrol etmenin önemini vurguluyor.
- 18:172023 TDK ve MEB Değişiklikleri
- 2023 yılında ÖSYM tarafından yapılan değişiklikte "yalnız" ve "ancak" sözcükleri cümlede "ama fakat" anlamına geliyorsa bağlaç, "sadece" anlamına geliyorsa zarf olarak tanımlanıyor.
- İkileme bağlaçları (ister ister, ya ya) bulunduğu cümleleri yükleme asla olumsuz olamaz, biçimce olumlu anlamca olumsuz cümlelerdir ve arasına virgül gelmez.
- 2022 MEB güncellemesine göre "ait" sözcüğü artık edat, "fidi" sözcüğü artık zarf, "dair" sözcüğü artık edat olarak tanımlanıyor.
- 22:09"Ki" Sözcüğünün Kullanımı
- "Ki" sözcüğü ayrı yazılan ve yıllardır bağlaç olarak kullanılan bir sözcük olmasına rağmen artık edat da olabiliyor.
- "Ki" sözcüğünün kullanımı için kısa bir kural: Cümlenin içinde ise bağlaç, cümlenin en sonunda ise edat olarak kullanılıyor.