Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, hukuk dili ve terminolojisi dersinin bir bölümüdür ve bir eğitim dersi formatında sunulmaktadır.
- Video, Türk yargı sisteminin yapısını ve yargı ayrılığı ilkesine göre düzenlenmesini açıklayarak başlar. Ardından adli yargı kolu, ilk derece mahkemeleri, hukuk mahkemeleri (genel mahkemeler, sulh hukuk mahkemeleri, asliye hukuk mahkemeleri ve özel görevli mahkemeler) detaylı olarak incelenir. İkinci bölümde ise ceza mahkemelerinin yapısı, türleri (asliye ceza mahkemeleri, ağır ceza mahkemeleri ve özel ceza mahkemeleri) ve görev alanları ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca sulh hukuk mahkemelerinin görev alanları, çekişmesiz ve çekişmeli yargı kavramları, özel görevli mahkemelerin türleri ve ceza mahkemelerinin kuruluş süreci hakkında bilgiler de verilmektedir.
- 00:01Yargı Sistemi ve Fonksiyonu
- Hukuk dili ve terminolojisi dersinde Türk yargı sistemi, adli yargı, ilk derece mahkemeleri, hukuk mahkemeleri ve ceza mahkemeleri konuları ele alınacaktır.
- Yargılama, toplumsal yaşamda insanlar arasında çıkan uyuşmazlıkların çözülmesinde ve toplumsal barışın korunmasında vazgeçilmez bir unsurdur.
- Yargı fonksiyonu, her türlü hukuki uyuşmazlığın Türk milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kesin olarak çözülmesi faaliyetidir.
- 00:53Yargı Sisteminin Örgütlenmesi
- Dünyada yargı sisteminin örgütlenmesi ile ilgili iki temel yaklaşım bulunmaktadır: yargı birliği ve yargı ayrılığı.
- Türk yargı sistemi, Fransa'dan örnek alınan ve Almanya, İtalya gibi kıta Avrupası ülkelerinde uzun yıllar uygulanan yargı ayrılığı ilkesine göre düzenlenmiştir.
- Türkiye'de yargı sisteminde mahkemeler dereceli ve derecesiz yargı kuruluşları olarak düzenlenmiştir.
- 01:34Dereceli Yargı Sistemi
- Dereceli yargı temel olarak adli yargı kolu ve idari yargı kolu üzerine kurulmuştur.
- Her iki yargı kolunda da ilk, ara ve yüksek dereceli yargılama geçerlidir.
- Bu derecelendirme, alt derecedeki mahkeme kararlarının üst derece mahkemesince denetlenmesinin sağlanması ve hatalı kararların ortadan kaldırılması amacıyla yapılmıştır.
- 02:09Adli Yargı Sistemi
- Adli yargı kolu en kapsamlı ve geniş yargı düzenidir, diğer yargı kollarının görev alanına girmeyen davalara adli yargıda bakılır.
- Adli yargı ilk derece mahkemeleri, yurttaşların ve özel hukuk tüzel kişilerinin ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıklarını çözümlemek için başvuracakları ilk mahkemelerdir.
- Adli yargı ilk derece mahkemeleri, hukuk mahkemeleri ve ceza mahkemeleri olmak üzere iki temel başlık altında toplanmıştır.
- 03:24Hukuk Mahkemeleri
- Hukuk mahkemeleri, özel hukuk kapsamına giren hukuk dalları ile ilgili medeni hukuk, borçlar hukuku, ticaret hukuku, iş hukuku ve uyuşmazlıklar karara bağlanır.
- Hukuk mahkemeleri kendi içinde genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılır.
- Hukuk mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Adalet Bakanlığı'nca kurulur.
- 05:05Sulh Hukuk Mahkemeleri
- Sulh hukuk mahkemeleri, tarafları uzlaştırarak aralarındaki uyuşmazlığı çözüme kavuşturmak amacıyla kurulmuştur.
- Bu mahkemeler tek hakimli olarak görev yaparlar ve dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın tüm uyuşmazlıkları konu alan davaları görürler.
- Sulh hukuk mahkemelerinin görev alanını belirleyen temel konulardan biri çekişmeli yargı, diğeri ise çekişmesiz yargıdır.
- 06:44Çekişmesiz Yargı
- Çekişmesiz yargı, dava türlerinin sınıflandırmasında kullanılan ölçütlerden biridir ve dava türlerinin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlerden biridir.
- Çekişmesiz yargı davalarında, davanın konusuna uygun düştüğü müddetçe basit yargılama usulü uygulanır.
- Çekişmesiz yargı kapsamına giren davalar ile ilgili belirtilen sınırlar içinde mahkemenin verdiği kararı uygun görmeyen davacı istinaf yoluna gidebilir.
- 08:04Çekişmeli Yargı
- Çekişmeli davalarda davacının karşısında bir davalı vardır ve taraflar arasında bir anlaşmazlık meydana gelir.
- Davacı ve davalı, öne sürülen belgeler, tanıklar ve tarafların ifadelerine göre gerçek durumu ortaya koyarak uyuşmazlığı hukuka uygun bir biçimde çözümler.
- Asliye hukuk mahkemeleri, Türkiye'de adli yargının hukuk kısmının asıl mahkemesidir ve sulh hukuk mahkemesi'nin veya diğer bir özel kanunla kurulmuş mahkemenin görevli olmadığı bütün özel hukuk davalarına bakar.
- 09:44Özel Görevli Mahkemeler
- Özel mahkemeler, belirli kişiler arasında çıkan veya belirli çeşitteki uyuşmazlıklara bakmak için özel kanunlarla kurulmuş mahkemelerdir.
- Türkiye'de ticaret mahkemeleri, aile mahkemeleri, tüketici mahkemeleri, kadastro mahkemeleri, iş mahkemeleri, fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleri gibi özel kanunlarla kurulmuş mahkemeler vardır.
- Özel görevli mahkemeler, iş yoğunluğuna göre belirli merkezlerde ve genellikle büyük şehirlerde kurulur.
- 10:26Özel Mahkemeler ve Hukuk Mahkemeleri
- Özel mahkemelerin bulunmaması durumunda, sulh hukuk ve asliye hukuk mahkemeleri özel mahkemelerin işlerine bakar.
- Asliye ticaret mahkemeleri bir başkan ve yeteri kadar üyeden oluşurken, diğer ihtisas mahkemeleri tek hakimlidir.
- Toplumsal yaşamda bireyler arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları çözmek için hukuk mahkemelerine başvurulmalıdır.
- 10:50Ceza Mahkemeleri ve Görevleri
- Ceza mahkemeleri, ceza hukukundan kaynaklanan davalara bakan mahkemelerdir.
- Kişiler yasal yollara başvurmak yerine çatışma yolunu seçerlerse, bilerek ve isteyerek zarar vermesi halinde ceza hukuku tarafından belirlenen yaptırımlar uygulanır.
- İstemeden de olsa kişiler gündelik yaşantılarında dikkatli olmadıkları zaman başkalarının yararlanmasına veya hayatlarını kaybetmesine yol açabilirler.
- 12:15Ceza Mahkemelerinin Özellikleri
- Hukuk mahkemelerinde davacı dava dilekçesi ile mahkemeleri harekete geçirirken, ceza mahkemelerinde suç olarak tanımlanan eylemi yaptığı düşünülen kişi güvenlik güçleri aracılığıyla yakalanır.
- Suçu işleyip işlemediği soruşturulur, gerekli bilgi, belge ve tanık beyanları toplanır.
- Cumhuriyet savcısı, suçu işlediğine ilişkin yeterli şüpheye ulaştığında iddianame adı verilen bir belge aracılığıyla suç işleyen kişiyi mahkemeye sevk eder.
- 13:13Ceza Mahkemelerinin Kuruluşu ve Türleri
- Her il merkezinde asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesi kurulur, ilçe merkezlerinde kurulması için coğrafi durum ve iş yoğunluğu dikkate alınır.
- Adli yargının ceza bölümünde üç tür ceza mahkemesi vardır: asliye ceza mahkemeleri, ağır ceza mahkemeleri ve özel ceza mahkemeleri.
- Bu mahkemelerin görev ayrımının sınırları Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu ile düzenlenmiştir.
- 14:07Asliye ve Ağır Ceza Mahkemeleri
- Asliye ceza mahkemeleri, ceza yargılamasının asıl mahkemesidir ve sulh ceza hakimlikleri ile ağır ceza mahkemeleri ve uzmanlık mahkemelerinin görev alanına girmeyen diğer bütün davalara bakar.
- Genel olarak on yıl ve daha az hapis cezası gerektiren suçlara asliye ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir.
- Ağır ceza mahkemeleri, Türk Ceza Kanununda yer alan belirli suçlar ve ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis veya on yıldan fazla cezaları gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla görevlidir.
- 15:10Özel Görevli Mahkemeler
- Ceza yargılamasında sadece belirli tip davalara bakmakla görevli özel görevli mahkemeler bulunmaktadır.
- Özel görevli mahkemeler iş yoğunluğu dikkate alınarak belirli merkezlerde kurulmuştur.
- Özel görevli mahkemeler, çocuk ceza mahkemeleri, basın ceza mahkemeleri, trafik ceza mahkemeleri ve fikri ve sınai haklar ceza mahkemeleri örnek olarak verilebilir.