Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan, KPSS sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmış Türk yargı sistemi hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir. Videoda öğretmen, öğrencilere hitap ederek konuyu anlatmakta ve Berk adında bir öğrenciyle etkileşim halindedir.
- Video, Türk yargı sisteminin dört ana kolunu (anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve uyuşmazlık yargısı) detaylı şekilde ele almaktadır. Her bir yargı kolunun görev alanları, alt kurumları (ilk derece, ikinci derece ve yüksek mahkemeler) ve kanun yolları (istinaf ve temyiz) günlük hayattan örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca adli yargı sisteminin üç temel bileşeni (ilk derece mahkemesi, ikinci derece mahkemesi ve yüksek mahkeme) ve idari yargı sistemindeki Danıştay gibi yüksek mahkemeler hakkında bilgiler verilmektedir. Uyuşmazlık yargısı konusu da adli yargı ve idari yargı arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözdüğü açıklanarak ele alınmaktadır.
- 00:12Yargı Kolları
- Yargı ünitesinin iki ders ile konumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz.
- Türk yargı sisteminde yargı bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.
- Yargı birliği yoktur, farklı farklı yargı kolları vardır.
- 01:06Yargı Kollarının Türleri
- Türk yargı sisteminde anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve uyuşmazlık yargısı olmak üzere dört yargı kolu vardır.
- Anayasa mahkemesi diğer mahkemelere göre en yüksek yargı organıdır.
- Anayasa mahkemesi, siyasi parti kapatılması davalarına bakar ancak iş hukukundan doğan uyuşmazlıklara bakmaz.
- 03:21Adli Yargı
- Adli yargı en geniş yargı koludur ve sürekli insanlarla uğraşır.
- Adli yargıda görev alanında farklı farklı mahkemeler vardır.
- Adli yargıda insanlar kararları beğenmezlerse üst mahkemelere başvurabilirler.
- 05:28Adli Yargı Sistemi
- Adli yargı sistemi ilk derece mahkemesi, ikinci derece mahkemesi ve yüksek mahkeme olmak üzere üçe ayrılır.
- İlk derece mahkeme, bir davaya ilk gittiğimiz mahkemedir ve genellikle bir hakimden oluşur, ağır ceza ve asliye ticaret mahkemeleri ise üç hakimden oluşur.
- İkinci derece ve yüksek mahkemelerde hakim sayısı artar ve daha tecrübeli hakimler bulunur.
- 06:52İlk Derece Mahkemeleri
- İlk gideceğimiz mahkeme, tüketici hakları davaları, gayrıkabiliyet davaları gibi durumlarda sulh hukuk mahkemesi olabilir.
- İlk derece mahkemeleri hukuk ve ceza mahkemesi olmak üzere ikiye ayrılır; hukuki sorunlar hukuk mahkemeleri, suçlar ise ceza mahkemeleri tarafından incelenir.
- Sulh hukuk ve aslı hukuk mahkemeleri genel mahkemelerdir, aile, iş, ticaret, fikri sinai, tüketici, icra mahkemeleri ise uzmanlık mahkemeleridir.
- 11:42İkinci Derece ve Yüksek Mahkeme
- İlk derece mahkemesinde çıkan kararı beğenmediğimizde ikinci derece mahkemeye başvurabiliriz, bu mahkeme bölge adliye mahkemesidir.
- Bölge adliye mahkemesi (BAM) kararın aynı şekilde onaylanmasını, bozulmasını veya yeniden yargılama yaparak farklı bir sonuç vermesini sağlayabilir.
- Yargıtay (yüksek mahkeme) ise kararın aynı şekilde onaylanmasını veya bozulmasını sağlayabilir, ancak yeniden yargılama yapamaz.
- 14:52Kanun Yolu
- İlk derece mahkeme kararı beğenilmezse ikinci derece ve yüksek mahkemeye başvurarak "kanun yolu" izlenebilir.
- Kanun yolu, haklarımızı aramak için ilk derece mahkemeden başlayarak üst makamlara başvurarak devam eden süreçtir.
- 15:25Kanun Yolları ve Adli Yargı
- 2021 KPSS sınavında mahkemelerin verdiği kararların kesinleşmeden önce denetlenmesini sağlamak amacıyla üst veya yüksek mahkemeye yapılan başvuru "kanun yolu" olarak adlandırılır.
- Kanun yolları arasında istinaf kanun yolu ve temyiz kanun yolu bulunmaktadır.
- İlk derece mahkemeden çıkan kararlar için kişi istinaf kanun yolu kullanabilir, istinaf mahkemelerinden çıkan kararlar için ise temyiz kanun yolu kullanılabilir.
- 18:55Adli Yargıda Yüksek Mahkemeler
- Yargıtay, adli yargının en üst merci (temyiz mercisi) olarak görev yapmaktadır.
- Bölge Adliye Mahkemesi (BAM), adli yargıda görevli istinaf mahkemesidir.
- Adli yargıda görevli yüksek mahkeme Yargıtay'dır.
- 20:27İdari Yargı Sistemi
- İdari yargıda görevli ilk derece mahkemeler idare mahkemesi ve vergi mahkemesidir.
- İdare mahkemesine iptal davası veya tam yargı davası (tazminat davası) açılabilir.
- İdari yargıda ikinci derece mahkeme bölge idare mahkemesi (BIM) olarak bilinir.
- 23:26İdari Yargıda Yüksek Mahkeme
- Danıştay, idari yargının en üst mercisidir ve temyiz mahkemesi olarak görev yapar.
- Danıştay, kararları aynı şekilde onaylayabilir veya bozabilir.
- Danıştay bazı davalarda ilk ve son derece mahkemesi olarak da görev yapabilir.
- 24:38Sınav Soruları
- İdari yargıda görevli mahkemeler arasında idare mahkemesi, vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve Danıştay bulunmaktadır.
- Yargıtay adli yargıda görevli mahkemedir, idari yargıda değildir.
- 25:22Uyuşmazlık Yargısı
- Uyuşmazlık yargısı, adli yargı ve idari yargı kolları arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözmekle görevlidir.
- Uyuşmazlık mahkemesi, hangi mahkemenin bir davanın yargılamasına göreceğini belirler.
- Uyuşmazlık mahkemesinin üyeleri hem adli yargıdan hem de idari yargıdan seçilir.
- 27:42Yargı Kolları Özeti
- Türkiye'de dört yargı kolu vardır: anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve uyuşmazlık yargısı.
- Adli yargı, idari yargı dışında kalan tüm uyuşmazlıkları ele alır.
- Adli yargının temyiz mercii Yargıtay'dır, idari yargının temyiz mercii Danıştay'dır.
- 29:01Yüksek Mahkemeler
- Anayasa yargısında görevli yüksek mahkeme Anayasa Mahkemesi'dir.
- Adli yargının istinaf mahkemesi Bölgesel Adliye Mahkemesi'dir.
- İdari yargının istinaf mahkemesi Bölgesel İdare Mahkemesi'dir.
- Adli ve idari yargı kolları arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözen mahkeme Uyuşmazlık Mahkemesi'dir.
- 30:21Soru Çözümü
- Danıştay adli yargıda değil, idari yargıda görevli bir mahkemedir.
- Yargıtay ise idari yargıda değil, adli yargıda görevli bir mahkemedir.
- İstinaf ve temyiz, henüz kesinleşmemiş kararlara karşı bir üst mahkemeye başvurarak haklar aramanın yöntemidir.