Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk vergi sistemi ve gelir vergisi konusunu anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, vergi kavramının tanımıyla başlayıp Türk vergi sisteminin tarihsel gelişimini Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadar kronolojik olarak anlatmaktadır. Daha sonra gelir kavramı, gelir kaynakları teorisi ve safi artış teorisi detaylı olarak açıklanmaktadır. Son olarak gelir vergisi türleri (sedüler ve üniter) ve Türkiye'deki uygulama şekli ele alınmaktadır. Video, "Türk Vergi Sistemi" ders kitabının birinci ünitesinde daha ayrıntılı bilgi bulunabileceğini belirterek sonlanmaktadır.
- 00:10Vergi Sisteminin Tanımı ve Program İçeriği
- Kamu harcamalarının finansmanında kullanılan en önemli gelir vergilerdir.
- Vergi, hukuki cebre dayanarak özel kesimden kamu kesimine aktarılan ekonomik değerler olarak tanımlanabilir.
- Bu programda gerçek kişilerin elde ettikleri gelir üzerinden devlete gelir vergisi adı altında yapmış oldukları ekonomik aktarımın yasal çerçevesi incelenecektir.
- 01:29Osmanlı İmparatorluğu'nda Vergi Sistemi
- Osmanlı İmparatorluğu'nda vergiler şeri ve örfi vergilerden oluşur; şeri vergilerin kaynağı İslam hukukudur.
- Örfi vergiler, savaş gibi olağanüstü harcamaları karşılamak üzere dini esaslar dışında örf ve adetlere göre belirlenen geçici ve düzensiz vergilerdir.
- Osmanlı'da şeri vergilerden zekat, aşar, haraç ve cizve; örfi vergilerden avarız vergileri, gümrük vergileri, ağnam vergisi, ancamattin vergisi, emlak vergisi, musakkafat vergisi, temettü vergisi, asker bedeli, nakdi bedeli, tarik ve baş vergisi yer almaktadır.
- 02:34Cumhuriyet Döneminde Vergi Sisteminin Gelişimi
- 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalan öşür, temettü, musakkafat ve anam gibi vergilerden oluşan basit ve ihtiyaçları karşılamayan bir vergi sistemi yürürlüktedir.
- Cumhuriyetin kabulünden sonra çağdaş Batılı devletlerin uyguladıkları sisteme geçiş süreci başlatılmıştır.
- 1925 yılında tarım ürünleri üzerinden alınan aşar vergisi yürürlükten kaldırılmış, 1949 yılında gelir vergisi, kurumlar vergisi ve esnaf vergisi kanunları kabul edilmiştir.
- 03:54Harcamalar Üzerinden Alınan Vergilerin Reformu
- Harcamalar üzerinden alınan vergiler konusunda beklenen reform 1984 ve 2012 yıllarında olmuştur.
- 1984 yılında kabul edilip 1985 yılında yürürlüğe giren 365 sayılı KDV Kanunu ile 6802 sayılı gider vergileri, işletme vergisi, spor toto vergisi, şeker istihlak vergisi yürürlükten kaldırılmıştır.
- Ağustos 2012'de yürürlüğe giren 4766 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile 16 çeşit vergi, harç, fon ve pay yerine özel tüketim vergisi uygulanmaya başlanmıştır.
- 04:39Gelir Kavramı ve Teorileri
- Anayasa'nın Vergi Ödevi başlıklı 73. maddesinde herkes mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür denilmektedir.
- Gelir esas olarak iktisadi bir kavramdır; iktisadi anlamda gelir, üretim faktörlerinin üretime katılmaları sonucu üretimden elde ettikleri değerlerdir.
- Vergilendirilebilir gelir ile bir dönem içerisinde kendi mal varlığını tüketmeksizin veya borçlanmaksızın ne çeşit iktisadi güce sahip olduğu ve elinde bulundurduğu imkanlar kast olunur.
- 07:54Gelir Vergisi Türleri
- Gelir vergisinin seler ve üniter olmak üzere iki türü bulunur.
- Seler gelir vergisinde gerçek kişilerin çeşitli kaynaklardan elde ettikleri gelirler ayrı ayrı vergilendirilir ve çeşitli kaynaklardan elde edilen zararın diğer unsurlardan sağlanan karlardan mahsup edilmesine izin verilmez.
- Üniter gelir vergisinde, çeşitli kaynaklardan elde edilen gelirler toplanır, varsa zararların mahsubu yapıldıktan sonra bulunan safi tutara artan oranla tarife uygulanmak suretiyle vergi borcu hesaplanır.