Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tiyatro türü hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitimci, tiyatro türünün temel özelliklerini ve alt başlıklarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, tiyatro türünün tanımıyla başlayıp modern tiyatro ve geleneksel Türk tiyatrosu olmak üzere iki ana kategoride incelenmesini içermektedir. İlk bölümde modern tiyatroda trajedi, komedi, dram, absürt tiyatro ve müzikli tiyatro türleri ele alınırken, ikinci bölümde geleneksel Türk tiyatrosu türleri (gölge oyunu, ortaoyunu, meddah ve köy seyirlik oyunları) incelenmektedir. Ayrıca Türk tiyatrosunun tarihsel gelişimi ve önemli tiyatro terimleri de açıklanmaktadır.
- Videoda Tanzimat döneminden başlayarak modern Türk tiyatrosunun kurucusu Muhsin Ertuğrul'a kadar önemli tiyatro ilkleri ve önemli sanatçılar hakkında bilgiler verilmekte, tiyatronun terimleri (adaptasyon, aktör, aktris, monolog, replik, sahne, senaryo vb.) açıklanmakta ve izleyicilere tiyatroya gitmeleri tavsiye edilmektedir.
- 00:08Tiyatro Türünün Tanımı ve Türleri
- Tiyatro, sahnede canlandırılmak üzere yazılmış eserlere tiyatro eseri, bu eserin sahnede canlandırılmasına ise tiyatro denir.
- Tiyatro türleri ikiye ayrılır: modern tiyatro ve geleneksel Türk tiyatrosu.
- Modern tiyatroda trajedi, komedi, dram, absürt tiyatro ve müzikli tiyatro bulunurken, geleneksel Türk tiyatrosunda gölge oyunu, ortaoyunu, meddah ve köy seyirlik oyunları yer alır.
- 01:17Trajedi, Komedi ve Dramın Karşılaştırmalı Özellikleri
- Trajedi konularını tarihten ve mitolojiden, komedi konularını çağdaş toplum ve günlük hayattan, dram ise hem tarihten hem günlük hayattan alır.
- Trajedi ve komedi şiir olarak yazılmış, acıklı ve gülünç konular işlenmiş, soylulara ait bir dil kullanılmış ve argo sözlere yer verilmemiştir.
- Komedide kaba ifadeler ve argo sözlere yer verilir, dramda ise kaba ifadeler, öldürme ve yaralama gibi olaylar sahnede canlandırılabilir.
- 03:49Trajedi, Komedi ve Dramın Diğer Özellikleri
- Trajedide kahramanlar olağanüstü varlıklar ve soylu kişilerdir, komedide ise kahramanlar halktan kişilerdir.
- Trajedi ve komedi üç birlik kuralına uyurken, dram üç birlik kuralına uymaz.
- Trajedi ve komedide koro ve diyalog bölümleri vardır, dramda ise bu bölümler bulunmaz.
- 05:12Tiyatro Türlerinin Tarihsel Gelişimi
- Trajedinin eski Yunan edebiyatındaki ilk temsilcileri Ayık Los, Yürü, Pides So Les'tir.
- Aristophanes komedi türünde ilk temsilcisidir.
- Dramın özelliklerini Fransız sanatçı Victor Hugo, "Chrome ve" adlı eserinin önsözünde vermiştir.
- 06:40Absürt Tiyatro ve Müzikli Tiyatro
- Absürt tiyatro, geleneksel tiyatro anlayışını yok sayan çağdaş tiyatro türüdür ve tiyatronun klasik özelliklerini kabul etmez.
- Absürt tiyatro, bir olayı canlandırmak yerine sevinç ya da kaygının oluş biçimini ses ve hareket düzeni kurarak göstermek amaçlıdır.
- Müzikli tiyatro, oyunun sahnelenmesi için oyuncular haricinde bir orkestra ihtiyaç duyulan tiyatro türüdür ve opera, müzikal, komedi, bale ve vodi bunların hepsi müzikli tiyatro çeşididir.
- 07:53Geleneksel Türk Tiyatrosu
- Tiyatronun temelleri antik Yunan'a dayanır, ancak Türklerin de gölge oyunu, ortaoyunu, meddah ve köy seyirlik oyunu gibi tiyatro türleri vardır.
- Gölge oyunu, deve derisi ya da mukavvadan yapılmış, eklem yerleri hareket edebilen 30-40 santim uzunluğundaki kuklaların gölgelerinin beyaz bir perdeye düşürülmesiyle ve seslendirilmesiyle oluşan doğaçlama bir oyunudur.
- Gölge oyununda Karagöz cahil halktan kesimi, Hacivat ise bilmiş, bilgece aydın kesimi canlandırır ve diğer tipler arasında Tuzsuz Deli Bekir, Zenne Bebe Ruhi, Efe Çelebi, Matiz Bolulu, Laz Rumelili, Acem Tiryaki, Arap ve Arnavut bulunmaktadır.
- 11:01Orta Oyun
- Orta oyun, kavuklu ve bir şeker karakterlerinin daire biçiminde oturan insanların ortasından geçerek kişiler arasında oynanan bir meydan oyunudur.
- Oyun, palanga adı verilen iple çevrili daire biçiminde bir alanda oynanır ve izleyiciler palanga'nın etrafına doluşarak oyunu izler.
- Orta oyunun meydan oyunu, kol oyunu, taklit oyunu, zuhuri gibi diğer isimleri vardır ve doğaçlama oynanır.
- 12:54Meddah
- Meddah, sahnesi, dekoru, kostümü ve kişileri tek kişide toplanan geleneksel Türk tiyatrosu çeşididir.
- Meddah, taklit yeteneği ön plandadır ve hikayelerini doğaçlama anlatır, yazılı bir metne bağlı kalmaz.
- Meddahlık geleneğinden gelen Cem Yılmaz ve Ata Demirer gibi kişiler, günlük hayatın içinden hikayeleri komedi unsurlarına katarak anlatırlar.
- 14:07Köy Seyirlik Oyunları
- Köy seyirlik oyunları, kırsal kesimde yaşayan insanların köy düğünleri, bayramlar, kutlamalar ve uzun kış geceleri gibi belli zamanlarda kendi aralarında oynadıkları oyunlardır.
- Bu oyunlar köy kahvehanelerinde kişilerin eğlenmek için bir araya gelip oluşturdukları çeşitli oyunlardır.
- Köy seyirlik oyunları doğaçlama oynanır ve eskiden teknoloji gelişmemişken toplumda vakit geçirmek için ihtiyaç duyulan kıymetli oyunlardır.
- 15:56Türk Tiyatrosunda İlkler
- Batılı anlamda yazılan ilk tiyatro Şinasi tarafından kaleme alınan "Şair Evlenmesi"dir ve Tanzimat döneminde yazılmıştır.
- Batılı anlamda sahnelenen ilk tiyatro Namık Kemal tarafından kaleme alınan "Vatan Yahut Silistre"dir.
- Heceyle yazılan ilk tiyatro Abdülhak Hamid Tarhan tarafından kaleme alınan "Nesteren", aruzla yazılan ilk tiyatro ise aynı kişi tarafından kaleme alınan "Eşber"dir.
- 17:24Tiyatronun Tarihi Gelişimi
- Tanzimat'a kadar modern anlamda tiyatrodan bahsedilemez, Tanzimat edebiyatında modern anlamda bir tiyatrodan metin olarak bahsedilebilir.
- Tanzimat'tan sonra Servet-i Fünun döneminde tiyatro biraz geriye gitmiş, daha sonra toplumsal baskısından dolayı kendini göstermeye başlamıştır.
- Modern edebiyatta Muhsin Ertuğrul ve Haldun Taner gibi kişilerle birlikte tiyatro iyi yerlere gelmeye başlamıştır.
- 18:04Tiyatronun Önemi ve Terimleri
- Tiyatro çok kıymetli bir türdür ve sinema ile iç içe gider, ancak tiyatro canlı izlendiğinde farklı bir deneyim sunar.
- Tiyatro bir milletin bir sanatın can damarlarından biridir ve gençlerin tiyatroya gitmesi önemlidir.
- Tiyatro terimleri arasında adaptasyon, aktör, aktris, monolog, replik, revi, rol, sahne, senaryo, skeç, suflör gibi kavramlar bulunmaktadır.