Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Türk Ticaret Kanunu (TTK) konulu kapsamlı bir eğitim dersidir.
- Video, tacir sıfatının ne olduğu, hangi durumlarda kazanıldığı ve tacir olmanın sonuçları üzerine odaklanmaktadır. İçerik, gerçek ve tüzel kişilerin tacir sıfatı, vakıfların ve derneklerin tacir olup olmadığı, ticari iş kavramı, tacir ve esnaf arasındaki farklar, ticari işlerde faiz uygulamaları, zamanaşımı süreleri, butlan ve boşa kavramları gibi konuları kapsamaktadır.
- Ders, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerine yönelik bilgiler içermekte ve soru-cevap formatında ilerlemektedir. Ayrıca ticari işletme tescili, rehin hakkı, ticari işletme devri ve şube kavramı gibi pratik konular da detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:29Tacir Sıfatı ve Gerçek Kişiler
- Bir işletmeyi kısmen kendi adına işleten kişi tacirdir ve gerçek kişi olarak kabul edilir.
- Küçük ve kısıtlı tacir, küçük ve kısıtlı kendisidir ve asla yasal temsilcisi değildir.
- Gerçek kişi tacir olabilmesi için bir ticari işletmenin mevcut olması ve faaliyetleri yürütmesi gerekir.
- 00:52Tüzel Kişilerde Tacir Sıfatı
- Limited şirketlerde tacir, şirketin kendisidir; müdürler kurulu tacir değildir.
- Adil şirketlerde tacir, ortakların her biridir; donatma iştirakinde ise gemi sahiplerinin her biri tacir sıfatı taşır.
- Anonim şirketlerde tacir, anonim şirketin tüzel kişiliğidir; yönetim kurulu tacir değildir.
- 01:59Hakim Teşebbüs ve Tacir Sıfatı
- Hakim işletmeler, ana işletmelerdir ve yavru işletmeler üzerine hakimdirler.
- Ana şirketler, yavru şirketler kapsamında tacir sıfatı kazanır.
- Tacir sıfatını kazanılması açısından işletmenin sicile kaydı zorunlu nitelik taşımadığı gibi ticaretinde kaydı bulunmamakta tacir olmanın kesin kanıtı değildir.
- 03:29Tacir Sıfatı Kazanmanın Koşulları
- Ticari işletme bulunmamasına rağmen varmış gibi görüntü yaratan kişiler tacirdir, ancak tacirlere tanınan haklardan faydalanamazlar.
- İşletmenin mevcut olması yetmez, ayrıca fiilen çalışmaya başlamış olmalıdır.
- Yasak olduğu halde ticari faaliyet yürütüyorsa bu kişi tacir sayılır.
- 05:15İzin ve Ruhsat Gerektiren Faaliyetler
- Bazı ticari faaliyetlerin icrası belli makamların izne ve ruhsatına bağlıdır.
- Eczaneler, özel dershaneler, arz işlemleri ile uğraşan işletmeler gibi alanlarda izin alınması gerekir.
- Gerek ticaret yapma yasağına, gerek ruhsat değerine alınmasına gereğine aykırı olarak bir ticari işletme açan kişi tacir sayılır.
- 06:44Küçük ve Kısıtlı Tacir
- Ticari işletmeyi yasal temsilci aracılığıyla işleten küçük ve kısıtlarda tacir küçük ve kısıtlının kendisidir.
- Ancak cezai sorumluluk yasal temsilcinindir çünkü küçük ve kısıtlı bazı ödev ve sorumlulukları yerine getiremeyecektir.
- Cezaevindeki bir kişi fiil ehliyeti kısıtlıdır, kullanamaz ama bunu vekili aracılığıyla kullanabilir.
- 08:21İflas ve Tacir Sıfatı
- İflas, borcunu ödemeyen borçlu hakkında mahkemece mal varlığının tasfiyesine karar verilmesidir.
- İki veya daha çok kimsenin ortak bir amaca ulaşmak için emeklerin ve mallarını birleştirmesi kabul ettikleri ortaklık türüne abi şirket denir.
- Ticaret şirketleri olarak kolektif, komandit, anonim, limited şirket, kooperatifler sayılmıştır ve bu şirketlerde tüzel kişi tacirdir.
- 09:58Dernekler ve Vakıflarda Tacir Sıfatı
- Dernekler tacir sıfatı kazanabilmesi için amaçlarına varmak için ticari işletme işletmeleri ve ayrıca kamu yararına dernek olmamaları gerekir.
- Bir ticari işletmeyi kendi adına işletse dahi kamu yararına çalışan dernekler tacir sayılmaz.
- Vakıflar, amaçlarına varmak için ticari işletme işletmeleri ve ayrıca gelirlerin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğindeki işleme harcamamaları nedeniyle tacir sıfatı kazanırlar.
- 11:59Tacir Kimdir?
- Vakfın kendisi tacirdir, vakıf başkanı değildir; gelirinin yarısından fazlası kamu faaliyeti değilse vakıf ticari faaliyeti işletiyor ve tacir olarak kabul edilir.
- Kamu tüzel kişilere ait kurum ve kuruluşlarda tacir, ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il, özel idare, belediye, köy veya diğer kamu tüzel kişiler tarafından kurulan çitlerdir.
- Donatma iştiraklerinde tüzel kişilik olmadığından dolayı kur'an kişiler tacir sıfatı taşır, ana ve yavru şirketlerde ise ana şirket tacir sıfatı kazanır.
- 13:56Tacir Olmanın Sonuçları
- Tacir olmanın sonuçları arasında iflasa tabi olma, basiretli bir iş adamı gibi davranma, ücret ve faiz isteme hakkı, ücret ve cezai şartların azaltılmamasını isteyememe hakkı, fatura düzenleme ve fatura ve teyit mektubuna itiraz etme hakkı bulunmaktadır.
- Tacir, yaptığı iş ve gördüğü hizmetler için ücret, sisteme yaptığı masraflar içinde avans ve faiz istemeye yetkilidir, ancak ücret ve cezai şartın azaltılmasını isteyememe hakkı vardır.
- Tacir, alacağı alamazsa mahvolacak, eder olacak veya işini kaybedecektir durumunda, genel ahlak ve adap çerçevesinde ücreti, avanslı veya cezayı düşürebilir.
- 19:32Fatura Düzenleme ve İtiraz Süreci
- Ticari işletmesi gereği mal satan, üreten ve karşı tarafın işini gören ve menfaat sağlayan tacir faturayı düzenleyip vermek ve bedel ödemişse bunu faturada belirtmek zorundadır.
- Fatura, taraflar arasında sözleşmenin ifası aşamasına ilişkin bir belgedir ve bazen kati bir belgeden önce proforma fatura olarak da düzenlenebilir.
- Faturanın düzenlenmesi yedi gündür, ancak ay sonuna geldiği zaman artık o ay içerisinde yedi gün geçerli değildir; faturayı teyit mektupları itiraz süresi sekiz gündür.
- 22:31Fatura İtiraz ve Hapis Hakkı
- Fatura gıyabınızda düzenlenmiş olsa dahi itiraz etmediğiniz zaman faturaya ve teyit mektuplarına sekiz gün içerisinde itiraz etmediğiniz sürece teyit mektubu, mutabakat yazıları ve fatura kesinleşmiş olur.
- Yedi gün içerisinde düzenlenmeyen faturanın sonucu hiç düzenlenmemiş kabul edilir.
- Tacir hapis hakkını ücretini almazsa kullanabilir, örneğin otogara gittiğinizde bavulunuzu verdiğinizde ücreti ödemezseniz bavulu el koyma hakkı vardır.
- 24:24Tacir Olmanın Sonuçları ve Ticari İş
- Tacir olmanın sonuçları konusu işlenmiş ve ticari iş kavramı açıklanmıştır.
- Türk Ticaret Kanunu'nun saydığı tüm işler, ortaya çıkardığı tüm karineler, tüzel kişilerin yaptığı tüm işler ve gerçek kişilerin yaptığı bazı işler ticari iştir.
- Tacir olsa dahi bir işletmenin kişinin kendi özel kullanım için araba satın alması durumunda tüketici sıfatı taşır ve tacir olmaz.
- 25:47Ticari İş Kavramının Açıklanması
- Türk Ticaret Kanunu'nun düzenlediği işler (örneğin çekler) ticari iş olarak kabul edilir.
- Kanun düzenlenmiş olmayan fakat ticari işletmeyi ilgilendiren işlemler (örneğin lojman kiralanması, mali müşavirle anlaşılması) ticari iş olarak değerlendirilir.
- Gerçek kişilerin yaptığı tüm iş ticari iş değildir; bazı işleri adi iş olabilir (örneğin tacirin oğluna düğün yapması, kızına doğum günü hediyesi olarak araba alması).
- 28:58Ticari İş Niteliğinde Sözleşmeler
- Taraflardan birisi için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler, diğer taraf için de ticari iş sayılacaktır.
- Bankalar ticari işletmelerdir ve tacir kişilikleridir; bu nedenle banka ile yapılan sözleşmeler ticari iş niteliğindedir.
- Ticaret ünvanı taciri taciden ayıran isimdir, işletme adı ise işletmeyi işletmeden ayıran bir isimdir.
- 30:27Tacirlerin Ticaret Ünvanı ve İşletme Adı Kullanımı
- Tacirler ticaret ünvanını kullanmak ve tescil ettirmek zorundadır, bu ünvan onları diğer tacilerden ayıran isimdir.
- Tacirler işletme adı kullanmak zorunda değildir, bu isim bir işletmeyi başka işletmeden ayıran isimdir ve tacirin isteğine bağlıdır.
- İşletme adı tescil ettirilebilir ve işletmeden ayrı devredilebilir, ancak işletme adı maddi olmayan bir unsurdur.
- 31:33Esnafların Ticari Ünvanı ve İşletme Adı Kullanımı
- Esnaflar ticari ünvan kullanmak zorunda değillerdir, ancak işletme adı kullanmak zorundadırlar.
- İşletme adı seçiminde tam bir serbestlik söz konusudur.
- İşletme adı maddi olmayan bir unsurdur.
- 32:13Ticari İşe Bağlanan Sonuçlar
- Türk Ticaret Kanunu'na göre tüm işler ticari iştir, tüzel kişilerin yapmış olduğu tüm işler ticari iştir.
- Ticari işe bağlanan üç sonuç vardır: teselsül kuralı, ticari işlerde faiz ve temerrüt faizi kuralı.
- Teselsül kuralı, iki ya da fazla kimsenin bir borcun tamamında borçluya asıl borçlu sıfatıyla sorumlu tutuldukları borçluluk türüdür.
- 33:40Çek İşlemleri ve Teselsül Karinesi
- Çekin arkasına kendi adı soyadı yazıp imzalayan kişi, çeki düzenleyen keşideci olarak adlandırılır.
- Çekin tahsil edileceği yerde muhatap olan kişi alacaklıya lehtar denir.
- Çekin her bir cirantası müteselsilen sorumludur, son çekinde bulunan kişi ödeme yapmazsa, bir önceki kişi ve en son çeki düzenleyen kişi de müteselsilen sorumludur.
- 34:59Ticari İşlerde Faiz
- Ticari işlerde faiz sözleşmeden sözleşme esnasında söylenebileceği gibi hali icabına göre de istenebilir.
- Ticari işlerde faiz konusunda bazı engeller vardır, örneğin dolar bazında faiz ödemek öngörmezlik teorisine göre korunur.
- Ticari işlerde faizin özellikleri: sözleşme esnasında belirtilmemiş olsa bile tacir tarafından istenebilir.
- 37:52Ticari İşlerde Faiz Türleri
- Ticari işlerde mürekkep (bileşik) faiz istenebilir, ancak süresi üç aydan olmamak ve taraflarla tacir olmak şartıyla.
- Ticari işlerde kanuni faiz sınırı vardır, serbest değildir.
- Kanuni faizin diğer ismi nizami faizdir.
- 39:32Faiz Hesaplaması ve Sınırlamaları
- Aksine sözleşme yoksa ticari bir borcun faizi vade bitiminden işlemeye başlar.
- Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenebilir ve bu irade faizdir, ancak kanuni faizin yüzde yüz'den fazla olamaz.
- Cari hesap sözleşmelerinde irade faiz uygulanmaz, mürekkep (bileşik) faiz uygulanır.
- 42:05Temerrüt Faizi
- Ticari işlerde adi işlerdekinden daha yüksek oranda temerrüt faizi talep edilebilir.
- Temerrüt faizi miktarını söz etmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, aktif faiz miktarı yukarıdaki öngörülen miktarın üzerinde, temerrüt faiz oranı aktif faizinden daha düşük olamaz.
- Tacir verdiği avantajlar ve yaptığı giderler için ödeme tarihinden itibaren faize hak kazanacaktır.
- 42:47Türk Ticaret Kanunu ve Zamanaşımı Süreleri
- Türk Ticaret Kanunu'nda zamanaşımı süreleri vardır, örneğin defterleri saklama süresi on yıldır.
- Ticari hükümleri koyan kanunlarda öngörülen zamanaşımı süreleri, kanunda aksine düzenleme yoksa sözleşmeyle değiştirilemezler.
- Borçlar Kanunu'nda ve Türk Ticaret Kanunu'nda bir sözleşmenin iptal sebepleri farklıdır; örneğin aşırı sömürme hali sözleşmeyi iptal ettirirken, ehliyetli olmayan bir kişi tarafından imzalanması sözleşmeyi buttan kılar.
- 44:42Butlan ve Geçersizlik
- Türk Borçlar Kanunu'na göre sözleşmenin içeriği hükümlerinden bir kısmının kimsesiz olması diğerlerine de geçerliliğini etkilemez.
- Türk Ticaret Kanunu'na göre bir şirket yoksa ortaya çıkardığı sözleşme tümden hükümsüz olacaktır.
- Savaş, ekonomik kriz, ayaklanma, deprem gibi durumlar ve fiyatları resmi olarak saptanan mal ve hizmeti açısından değişiklikler sözleşmelerde butlan sebebi olmayacaktır.
- 46:08Ticari Yargı
- Özel kanun hükümleri gereği ticari sayılan davalar vardır; kooperatifler kanunu, ihlas davası gibi.
- Havale, saklama sözleşmesi, fikir, sanat eserleri, haklardan doğan ticari işletme ilgilendiren davalar vardır.
- Ticari davalarda yerel mahkeme ATM'lerdir, asliye ticaret mahkemeleridir; ancak asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yerlerde görevli olan mahkeme asli hukuk mahkemeleridir.
- 47:51Ticari Hükümlerin Uygulanma Sırası
- Ticari hükümlerin uygulanma sırası: emredici hükümler, sözleşme hükümleri, ticari hükümler, adet hükümleri, genel hükümler.
- Hakim önce Türk Ticaret Kanunu'nun emrettiği hükümlere bakar, çözülemiyorsa tarafların sözleşmesine, sonra ticari hükümlere, sonra adet hükümlerine ve en nihayetinde genel hükümlere bakar.
- Ticari hükümlerde yer bulamayan konular (örneğin tellallık, vekillik) Türk Borçlar Kanunu'nun hükümlerine göre çözülür.
- 49:54Ticari İşletme Fonksiyonları ve Şube
- Ticari işletmenin fonksiyonları arasında esnaf faaliyeti aşan düzeyde gelir sağlamak, devamlılık, bağımsızlık ve gelir sağlamayı hedef tutma vardır.
- Bir işletme zarar etse dahi ticari işletme olma vasfını yitirmez.
- Şube, merkezinin ticari unvanını kullanır, ticari temsilcinin şube ile ilgili ek yapılır ve şubenin işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarda şubenin olduğu yerde dava açılabilir.
- 52:08Ticari İşletmenin Devri
- Ticari işletmenin devri ile birlikte tacir sıfatını kaybeden gerçek kişi bir yıl iflasa tabidir.
- Ticari işletmenin devri aktif ve pasif ile bir bütün olarak gerçekleşir.
- Ticari işletme devretse dahi müşteri çevresi karşı tarafa geçer, aktif ve pasiflerin geçişi aynı anda tamamlanmaz.
- 53:27Ticari İşletmeler Hakkında Bilgiler
- Ticari işletmelerde rehin veren taraf tadi ve esnaf olabilir, rehin alan taraf bankalar, kredi satış yapan işletmeler ve kooperatifler olabilir.
- Taraflar borç ödenmezse rehin konusunda mülkiyetine geçireceğini kararlaştıramazlar.
- Ticari işletme tescille geçerlilik şartı kazanır ve bir ticari işletme üzerine birden fazla ticari kurulabilir.
- 54:20Ticari İşler ve Davalar
- Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenen işler ticari işletmeyi ilgilendiren işlerdir.
- Ticari davaya mutlak olarak oluşturmayan uyuşmazlıklar: kıymetli evraka ilişkin uyuşmazlıklar, ticari işlerde devrinden doğru uyuşmazlıklar ve cari hesaptan doğan uyuşmazlıklar.
- Ticari davalara bakmakla yükümlü olan mahkeme, aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan şeyin değerini ve tutarına bakılmaksızın tüm ticari davalara bakmakla yükümlüdür.
- 56:28Ticari İşletmelerde Faiz ve Rehin
- Cari hesap sözleşmesinde faize faiz işletme, bileşik faiz ve mürekkep faiz işletme hakkı vardır.
- Ticari işletme üzerine rehin hakkının doğumu için sözleşmesi imzalanan Türkiye'deki herhangi bir noter tarafından tasdik yeterlidir.
- Patentlerin ticari işletme rehin kapsamı dışına bırakılması mümkündür.
- 57:59Ticari İşlerde Faiz Kuralları
- Ticari işlerde kanuni faiz hiçbir sınırlamaya tabi olmaksızın serbestçe kararlaştırılabilir ifadesi yanlıştır.
- Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenebilir, ancak kanuni faiz sınırlarına tabi tutulmaksızın serbestçe belirlenebilir ifadesi yanlıştır.
- Ticari işlerde faizle ilgili olarak, üç aydan aşağı olmamak üzere faizin anaparaya eklenerek birlikte tekrar fazla yürütülmesi şartı yalnızca cari hesapla borçlu bakımından ticari sahip kars vakitlerinde geçerlidir.
- 59:24Ticari İşletme Devri
- Ticari işletme devrinin yazılı geçerli şekil şartına bağlanmıştır.
- Ticari işletmenin devreden gerçek kişi kendisine ait başka bir işletmede yoksa bir yıl daha iflasa tabi takip edilebilir.
- Ticari işletmenin resmimi ile ilgili olarak, ticaret ünvanı varsa işletme dışı bırakılamaz.
- 1:02:13Şube Kavramı
- Şube sayılmak için varlığı gerekli unsurlardan biri değildir: mekan ayrılığı.
- Şube olmak için tüzel kişiliği olmak zorunlu değildir, gerçek kişi tacir de şube açabilir.