Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, çeşitli akademik sunumları içeren bir derleme formatındadır. Sunumlar arasında Bengü Hocamız, Songül, Arda Kaya ve diğer konuşmacılar bulunmaktadır.
- Video, Türk sanat ve kültür tarihindeki farklı dönemleri ve konuları ele almaktadır. İlk bölümde sanat sineması izleyicileri ve Tek Parti Dönemi resim sanatı incelenirken, devamında Cumhuriyet döneminde Türk resim sanatının gelişimi, CHP'nin halkevleri ve sanatçılarla ilişkisi, Pierre Bourdieu'nun kavramları kullanılarak kadın bedeninin yeniden inşası ve müzik tarihi yazımında iktidar alanları ele alınmaktadır. Son bölümde ise Türk halk müziği ve folk akımı üzerinde durulmaktadır.
- Sunumlar, Türk sanat ve kültür tarihindeki devlet patronajı, eğitim sistemleri, halk müziğinin Batılı formlara uyarlanması ve toplumsal dinamikler gibi konuları tarihsel bir perspektiften incelemektedir. Özellikle 1930'lar, 1960'lar ve 1970'ler gibi dönemlerdeki sanat ve kültür hareketleri, ressam grupları, müzik tartışmaları ve estetik operasyonlar gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır.
- 00:04Sanat Sineması İzleyicilerinin Kültürel Özellikleri
- Düzenli kitap okuyanların oranı %88,39 iken, TUİK'in 2014 yılında yaptığı Türkiye genelindeki araştırmada düzenli okuma oranı %10, bu bir fark 9 kat.
- İzleyicilerin %67'si en az 5 kitabın yazarını tanıyanken, ressamlardan en az 3'ünü tanıyanlar %43 ile sınırlı kaldı.
- İzleyicilerin %54'ü AB grubu (yöneticiler ve üniversite mezunları) iken, Türkiye genelinde bu oran %14'tür.
- 03:25İzleyicilerin Medya Tavırları ve Hayat Görüşleri
- Türkiye genelinde kişi başı televizyon izleme oranı günde 6 saat iken, anket katılımcılarının %70'inden azı bir saatte sınırlı tuttu veya hiç izlemedi.
- İzleyiciler toplumsal cinsiyet kalıplarına uyan cümlelere %3-4 oranında "hayır" dediler, Türkiye geneline göre %40-30 oranında bu kalıplara uyum sağlıyor.
- İzleyiciler din ile aralarında gevşek bir bağ var, sadece %15'lik bir kesim dinin hayatında önemli bir yer olduğunu söyledi.
- 05:15İzleyicilerin Sosyo-Ekonomik Durumu
- Ankete katılanların %54'ü AB grubu, %10'u öğrenci ve ilerde AB grubuna katılacaktı.
- İzleyicilerin ekonomik statülerine, kültürel sermayelerine, yaşam tarzlarına baktığımızda yeni orta sınıf olduklarını söyleyebiliriz.
- Sanat sineması izleyicisi toplumun çok küçük, homojen bir kesimini oluşturuyor ve festivallerde film izleyen, kenti kullanan ve onu kimliğinin bir belirteci haline gelen yeni orta sınıf.
- 06:58Tek Parti Dönemi Türkiye'sinde Sanat ve Ressamlar
- Tek parti döneminin siyasal niteliği ve kültürel üretim alanının güdümlü niteliği devletin sanat piyasasında öne çıkan bir aktör olmasından kaynaklanıyordu.
- Merkez ve taşra olarak ikiye ayrılan ressamlar arasında fark vardı; merkez ressamları devletin patronaj mekanizmalarından yararlanırken, taşra'dan ressamlar bu fırsatlardan mahrum kalıyordu.
- Güzel Sanatlar Akademisi ve Halkevleri önemli rol oynarken, devletin etkinliği bakanlıklar, Maarif Vekaleti, devlet organik aydınları ve bankalar üzerinden yürüyordu.
- 10:15Cumhuriyet Döneminde Ressam Grupları
- 1930'larda "ağabeyiler" (çağlık kuşağı) ve "genç ressamlar" olarak adlandırılan iki ayrı grup bulunuyordu.
- Ağabeyiler, 1914 kuşağı olarak bilinen, yurt dışında eğitime gönderilmiş ancak Birinci Dünya Savaşı'yla ülkeye geri çağrılan ve modern sanatı yakalayamayan ressamlardı.
- Genç ressamlar ise, Avrupa'ya gidip modern sanatla tanışan ve "sanat sanat içindir" anlayışını yaşatan, ancak devletin kültür politikalarının dışından ayrılamayan bir grupdu.
- 11:06Ressam Gruplarının Gelişimi
- Ağabeyiler ve genç ressamlar arasında söylemsel bir çatışma 1930'larda yaşandı, ancak sonunda bu çatışma sönerek müstakiller ve dev grup ortaya çıktı.
- Ankara Halkevi ressamları, Ankara'nın yeni bir semt portresi olması nedeniyle güçlendirildi ve Ankara'daki sergiler resmi sergi olarak kabul edildi.
- 1940'larda Nuri İyem ve Avni Armaş gibi ressamların bulunduğu "Yeniler" grubu, daha toplumcu ve gerçekçi bir yaklaşım benimseyen genç ressamların öğrencileriydi.
- 12:22Cumhuriyet Öncesi Ressam Grupları
- Cumhuriyet öncesi dönemde asker ressamlar, saraya yaver olarak alınan ressamlar ve saraya resimlerini sunup para kazanan öğrenciler gibi gruplar vardı.
- Bu ressamlar resimlerinin altlarında "kulları" ifadesiyle imzalıyorlardı, Şeker Ahmet Paşa dışında.
- 1883'te kurulan Sanayi Nefsi, asker ressamlar kuşağından sonra akademik bir sanat eğitimi veren bir kurum oldu.
- 14:35Cumhuriyet Döneminde Sanat Eğitimi
- Cumhuriyet döneminde yurtdışı eğitim bursları devam etti ve Paris gibi merkezlere gönderilen öğrenciler, medeniyet taşıyıcısı olarak görülüyordu.
- Bu ressamlardan sanatçı olmaları değil, batı medeniyetinin bilgisini buraya aktarmaları bekleniyordu.
- Akademi'nin kadroları Türkçeleşmeden nasibini almış bir şekilde yürüyor ve Valeri ve Zernec gibi hocalar 1915'te direkt yol verilerek İstanbul'a geri çağrıldı.
- 16:05Sanat ve Devlet İlişkisi
- Ekonomi alanında devletçilik politikası vardı, ancak bu aslında devlet-kapitalizm olarak adlandırılabilecek bir yapıydı.
- Sanatçılar patronaj istiyorlardı ve devlet, sanatçıları halkı eğitmekle sorumlular olarak görüyordu.
- 1933 senesindeki raporda devlet, sanatçılarına inkılap sanatını yapmalarını beklediğini belirtti.
- 18:30Devlet Programları
- 1938 ile 1946 arasında "Yurt Gezileri ve Sergileri" ve "Heykel Sergileri" gibi programlar düzenlendi.
- 1938'de CHP, ressamlara Türkiye'nin her yerine gidebilmeleri için burs verdi ve döndüklerinde resimlerini sergileyeceklerine ve boro ödeyeceklerine söz verdi.
- Halkevleri, rejimin mesajını tabana yayma çabası kapsamında kültür aktiviteleri yoluyla faaliyet gösterdi.
- 20:09Halkevlerinin Himaye Programları
- Halkevlerinin himaye programlarında (öğretmen ressamlar programı, yurt gezileri gibi) görevleri bulunmakta ve bu programlarda il başkanlıklarıyla bilgi alışverişinde bulunulmaktadır.
- Partinin (CHP) halkevlerinin hakkında bilgi topladığı ve denetim sağladığı görülmektedir.
- 21:04Ressamların Dilekçeleri
- Arşivlerde karşılaşılan ressamların dilekçeleri, merkezi ve taşradan ressamlara ayrılarak incelenmiştir.
- Dilekçelerde ressamlar kendilerini tanıtırken kültürel ve sosyal sermayelerini öne sürerek parti genel sekreterine "hürmet" ve "canım" gibi sözcükler kullanarak himaye istemektedirler.
- Bazı ressamların (örneğin Yozgat'tan Amir ile) çabaları boşuna kalmakta, sosyal aksesuar olmaları nedeniyle parti tarafından destek görmemektedir.
- 24:36Pierre Bourdieu'nun Kavramları
- Çalışmada Bourdieu'nun alan, habitus ve simgesel kavramları üzerinden kadın bedeninin tüketim kültürünün dayattığı şekliyle yeniden inşasına bakılmaktadır.
- Ortaçağ'da kadın bedeni günahın kiri olarak görülürken, günümüzde tüketilen saf biyolojik beden değil, simgesel olarak inşa edilen sosyal beden algısı yaygınlaşmıştır.
- Bourdieu, ekonomik ilişkilerin yanında kültürel, sosyal ve simgesel ilişkileri de çözümlemeye dahil etmektedir.
- 26:18Simgesel Şiddet ve Beden Algısı
- Simgesel şiddetin bir özelliği, egemenlik ve boyun eğme ilişkilerinin sevgi ilişkilerine, iktidarın karizmaya dönüşmesidir.
- Simgesel şiddet bir toplumsal eğlence üzerinden kendi suç ortaklığıyla uygulanan bir şiddet biçimidir.
- Simgesel güç, fiziksel kuvvet olmadan uygulanan bir güç biçimidir ve bedenin derinliklerine gönüllü yatkınlıklardan kaynağını alarak işler.
- 31:31Film İncelemesi
- Filmler, toplumda olmuş ya da olabilecek olanı sanatsal bir dille ifade eder ve estetik operasyonların görüntüleri ile başlar.
- Estetik operasyonlar bedenin parça parça yeniden inşasını yansıtır, her biri yeniden biçimlendirilecek kusur olarak görülen parçalardır.
- Tüketim ekonomisinin güdümünde kadınlar için güzellik ulaşılması zorunlu bir hedef olarak uygulanmaktadır.
- 34:25Estetik Operasyonlar ve Kimlik Bunalımı
- Estetik operasyonlarla yüz değiştirme sürecinde, kişinin yeni yüzü için modern fotoğraflardan parçalar keserek göz, burun, dudak gibi unsurları seçmesi, farklı modellerden farklı parçaları kullanarak yeni bir kimlik inşa etme eğlencesine aktif katılım sağlar.
- Klinikte "daha güzel olmak istemiyorum, sadece farklı olmak istiyorum" diyen kişi, dönüşüm aşamalarını ve çekeceği acıları bilmesine rağmen bu kararı değiştirmez ve geçmişine dair tüm fotoğrafları yaparak yeni bir beden üzerinden yeni bir kimlik inşa etme ısrarını gösterir.
- Filmde erkekler arası sohbetlerde "iki yıl aynı vücuttan sıkılmadın mı" gibi sorular, tüketim kültüründe bedenin değer eğitimi olgusunun içselleştirildiğini kanıtlar.
- 36:12Kimlik Değişimi ve İlişkiler
- Yeni kimlik inşasından sonra erkek arkadaşının karşısına çıkan kişi, eskiden vakit geçirdiği yerlere gitmesi ve yaptığı şeyleri tekrar etmesiyle evlerin "bor" kavramından bağımsız olmadığını ve bu kavramlar doğrultusunda insanların yaşamlarının sonucunda zihinlerinde bitirerek sahip oldukları temel bilgi toplumunun geçerliliğini kanıtlar.
- Tüm bir değişime rağmen, ikinci sevişme sahnesinden sonra erkek arkadaşı kendisine "mutlu olmam gerekirdi ama değilim" itirafta bulunur, bu aşamadan sonra kimlik bunalımı devreye girer.
- Yeni hali eski halini kıskanmaya başlar ve sürekli eski kendisiyle yarış halindedir; özgüven eksikliği onu sadece diğer kadınlarla değil, kendi kendisiyle de savaşma noktasına getirir.
- 37:41Estetik Operasyonlar ve Kimlik Sorunu
- Bir süre sonra eski yüzünden bir fotoğraf karesiyle maske yaparak erkek arkadaşının karşısına çıkan kişi, "her şeyi değiştiren zamandan korktum" diyerek estetiğe neden ihtiyaç duyduğun gerekçelerini açıklar.
- Erkek arkadaşı dehşete düşer ve aynı klinikte ameliyat olur, olaylar tersine döner ve bu kez kadın adamı aramakta her erkeğe olma olasılığıyla yaklaşır.
- Operasyonlar geçirdiği kliniğin önünde bulduğu genç adam bir kazada ölür, bu olay "yeni bir hayat ister misiniz?" sorusuyla birlikte "her şeyin görüntüler üzerinden biçimlendi bir çağda yeni bir yaşam için yeni bir yüz" anlamına gelir.
- 38:48Görünüş ve Kimlik
- "Kimsin sen karanlıkta" sorusu, her şeyin fiziksel görüntüler üzerinden belirlendiği, içeriğin değil biçimin önemli olduğu bir çağda, dış görünüşün en önem arz etmediği anda gerçek kimliğin sorgulanmasıdır.
- Bir insan bize hizmetiyle hoşumuza gidebilir, konuşmasıyla bizi düşündürebilir, karakteriyle de biz de saygı uyandırabilir, ancak hakkında hüküm verdiğimiz zaman sadece ona bakmakla ve görünüş tarzıyla hoşumuza gidebilir.
- 40:30Müzikoloji ve Tarih Yazımı
- Psikoloji alanında tarih yazımı, müzikoloji alanı tarihsel, sistematik ve retrosikoloji olarak ayrılmaktadır; tarihsel müzikoloji Avrupa sanat müziği tarihini konu ederken, etnomüzikoloji jazz, popüler müzik, halk müziği ve ötekinin müziği ile ilgili çalışmalar antropoloji yöntemlerini kullanır.
- Müzikoloji içerisinde bu ayrımlar günümüze geldikçe belirsizleşmiş, birbirini kapsayıcı alanlar oluşmuş ve sözlü tarih gibi farklı araştırma yöntemlerini birlikte kullanır olmuşlardır.
- Müzik tarihi yazımında müzik stilleri temel değişken olarak göze çarpar; müzik formları, çalgılar, ses aralıkları gibi öğelerle oluşan stiller dönemler halinde ilerlemeci bir çizgide birbirini takip ederler.
- 42:19Müzik Dünyaları ve İktidar Alanları
- Müzik tarihi yazımında bilinçdışı üretimin gizlenmiş, unutulmuş sosyal koşulları vardır; bu durumda anlam değişir ve ideolojik hale gelir.
- Bir müzik eseri tekrar tekrar kaydedildiği zaman, sanatçılar, stiller, türler, dönemler ve nesiller tarafından belirlenen bir soy ortaya çıkmaya başlar.
- Müzik eserlerinin incelenmesinin dışında sembolik temsilleri ve söylemler, sermayeler ve onların değişimlerini bulabilmek için önemli araçlardır.
- 44:08Türkiye'de Pop Müziği ve Siyasi Süreç
- Çalışmada referans alınan 1960-1986 yılları arasında siyasal açıdan büyük oranda azınlık ve koalisyon hükümetlerinin olduğu bir dönemdir; 1960'larda Türkiye İşçi Partisi gibi solcu bir parti meclise girmiş olsa da hükümetler sağ partiler tarafından kurulmuştur.
- 1950'li yıllardaki liberal ekonomiden petrol krizi gibi nedenlerle zorlu 1970'lerden sonra 1980'lerde neoliberal ekonomiye geçilmiştir.
- 1960'ların başlarında demokratik parti yönetiminde devletçi bir liberalizm aracılığıyla yabancı ekonomik sermayenin girdiği "Kemalist ilakinin altın çağı" olarak adlandırılan bu dönemde birçok sendika, sivil toplum örgütü, dernek kurulmaya başlanmıştır.
- 46:09Pop Müziği ve Yabancı Etkiler
- Yabancı kültürel sermayenin girmesiyle 1960'ların başında "aranjman" olarak adlandırılan eserlerin üretildiği görülür; bunlar Avrupa'daki popüler isimlerin eserlerinin Türkçe söz yazılması ya da birebir çevrilmesidir.
- Bazı aranjmanlar aksanlı bir Türkçeyle yabancılar tarafından icra edilir ve bu durum Türkiye'deki şarkıcıların da bu Türkçe'yi taklit etmesiyle devam eder.
- 1964 yılında Belçikalı icracı Adam'ın kendi eserini Türkçe sözlerle "Her Yerde Karmar" olarak okumasının ardından bu stili yayılmaya başlar.
- 48:52Folk Müziğin Gelişimi ve Etkileri
- Sesli harflerin vurgusu, ellerin basık söylenmesi ve ritmin değişmesi gibi müzikal bileşenler folk müziğin karakteristik özellikleridir.
- 1964'te birinciliği, 1965'te ikinciliği alan Tülay Germen ve Aile Dikmen'in Balkan Melodileri Müzik Festivali'nden sonra folk akımı yayılmaya başlamıştır.
- Festivalin katılım koşullarından biri, kendi halk şarkılarından birini batılı bir formda söylemektir.
- 50:05Folk Müziğin Dünyadaki Kullanımı
- Dergiler, folk müziğin dünyadaki kullanımını Türkiye'ye tanıtmaya başlamış, Bob Dylan gibi örnekler verilmiştir.
- 1970'lerden sonra görülmeye başlanan folk müzik tartışmaları dönemin siyasi, teknolojik ve medya iktidarlarıyla ilişkilidir.
- Özdemir Erdoğan ve Serpil Genç gibi sanatçılar, folk müziğe olan yaklaşımlarını pişmanlıkla karşılamış, Türk halk müziğini kendine has düşüncesiyle evrensel olarak yaymak istediklerini belirtmişlerdir.
- 52:16Hafif Batı Müziğindeki Evrensellik Söylemleri
- Hafif batı müziğindeki evrensellik söylemleri ikiye ayrılır: Türk halk müziğinin müziksel ve yöresel bileşenlerinin hafif batı müziği ile birlikte icra edilmesi veya Avrupa/Amerika/İngiltere'deki hafif batı müziği şarkılarının Türkçe çevirisi yapılarak aranjman olarak sunulması.
- Her iki pratiğin ortak noktası, kültürel ve stilistik özelliklerin batılı bir formda tekrar edilmesi, taklit edilmesi veya yeniden yorumlanmasıdır.