Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan Türk tarihi dersi formatındadır. Mustafa Kemal Atatürk, Damat Ferit Paşa, Ali Rıza Paşa ve Salih Paşa gibi tarihi karakterlerin rolleri anlatılmaktadır.
- Video, Türk Milli Mücadelesi dönemindeki kongreleri (Balıkesir, Alaşehir, Sivas ve Erzurum Kongreleri) ve önemli siyasi gelişmeleri kronolojik olarak ele almaktadır. Ders, Mustafa Kemal'in İstanbul hükümetiyle olan ilişkisi, Amasya Protokolü, Ankara'nın başkent olması süreci ve Misak-ı Milli'nin maddeleri üzerine odaklanmaktadır.
- Ders içeriğinde ayrıca Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kuruluşu, İrade-i Milliye gazetesinin çıkarılması, Batı Cephesi Komutanlığı'na Ali Fuat Cebesoy'un atanması ve Misak-ı Milli'nin 30 Ekim 1918 tarihine göre işgale uğramayan Türk topraklarını kapsamakta olduğu gibi önemli bilgiler de yer almaktadır. Video, birinci tememe döneminden devam edileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri
- Mustafa Kemal Atatürk'ün katılmadığı iki kongreden biri Balıkesir ve Alaşehir kongreleridir.
- Atatürk'ün katılmamasının iki sebebi vardır: kongrelerin bölgesel amaçlı olması ve Yunanistan'a karşı başka bir İtilaf devletinden yardım alabileceğini söylemesi.
- Bu kongreler saltanat yanlısı olup Hacim Muhittin Bey tarafından toplanmıştır.
- 01:19Mustafa Kemal'in Katıldığı Kongreler
- Mustafa Kemal, Sivas'a doğru gitmeden önce Afyon Kongresi'ne de katılmıştır.
- Toplam dört kongreye Mustafa Kemal katılmıştır: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi, Afyon Kongresi ve ileride Pozantı Kongresi.
- 01:50Sivas Kongresi'ne Katılım
- Amasya Genelgesi'ne göre her sancakta üç kişi delegenin katılması beklenirken, Osmanlı Devleti'ndeki 27 sancaktan sadece 38 delege katılmıştır.
- Sivas Kongresi'ne katılımın azalmasının sebepleri arasında Ankara Valisi Muhittin Bey ile Sivas Valisi Ali Galibi Elazığ'ın kongreyi engelleme düşüncesi, milli mücadele'nin önemini kavrayamayanların katılmak istememesi ve İstanbul Hükümeti ile İtilaf Devletlerinin kongreyi dağıtma veya engelleme çabaları bulunmaktadır.
- Doğu'dan hiçbir katılım olmamıştır çünkü Elazığ ve Ankara valileri, Sivas'a gitmek isteyen trenlerden gelen delegeleri indirmişlerdir.
- 04:10Sivas Kongresi'ndeki Tartışmalar
- Kongrede üç tartışma konusu olmuştur: padişaha bağlılık, manda ve himaye, kongre başkanlığı.
- Mustafa Kemal, kongre başkanı olarak seçilmiştir ve bu durum kongrenin sıkıntılı geçeceğini işaret etmektedir.
- Mustafa Kemal, Amerikan mandasını kabul etme konusunda oylamayı yapmış ve 25 hayır, 13 evet sonucu elde etmiştir.
- 07:19Sivas Kongresi'ndeki Kararlar
- Sivas Kongresi'nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin tek bir cemiyet haline geleceği kararlaştırılmıştır.
- Milli mücadele tek elden yürütülmüştür.
- Milli mücadele çalışmalarının Türkiye'deki çalışmalarından dolayı haberdar edilmesi için "İrade-i Milliye" gazetesi çıkarılmasına karar verilmiştir.
- Batı cephesi komutanlığına Ali Fuat Cebesoy atanmıştır.
- 09:37Sivas Kongresi ve Damat Ferit Paşa Hükümeti
- Uymayanlar mahkemelerde yargılanır.
- Sivas Kongresi'nin son maddesi, Damat Ferit Paşa hükümetini düşürmeyi ve yerine milli mücadele yanlısı bir hükümet kurmayı öngörür.
- Mustafa Kemal, Ali Galip olayına sinirlenerek İstanbul ile haberleşmeyi keserek Damat Ferit Paşa'nın görevini sonlandırır.
- 12:49Amasya Görüşmeleri
- Damat Ferit Paşa'nın yerine milli mücadele yanlısı Ali Rıza Paşa getirilir ve Salih Paşa, Mustafa Kemal ile görüşmeye gönderilir.
- Amasya Görüşmeleri sonucunda ortak alınan kararlara "Amasya Protokolü" denir.
- Protokolde cemiyetlerin kapatılması, İstanbul'daki barış görüşmelerine temsil heyetinin atadığı adamların gitmesi, azınlıklara zarar verilmemesi ve Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin resmi olarak tanınması gibi maddeler yer alır.
- 15:11Meclisin Açılması ve Mustafa Kemal'in Ankara'ya Gidişi
- Protokolde kapalı halde bulunan Osmanlı Mebusan Meclisi'nin derhal açılması ve ülke genelinde seçimler yapılması kararlaştırılır.
- Meclis İstanbul dışında güvenli bir bölgede toplanmalıdır, ancak Ali Rıza Paşa bu şartı kabul etmez.
- Mustafa Kemal, Erzurum'dan milletvekili seçilir ancak İstanbul'a gidemez çünkü hakkında idam kararı vardır.
- 18:22Ankara'nın Seçimi
- Seçilen milletvekillerinin Ankara'ya doğru hareket etmesi kararlaştırılır.
- 27 Aralık 1919'da Mustafa Kemal Ankara'ya gelir ve seymenler tarafından karşılanır.
- Mustafa Kemal, merkezi batı cephesine yakın, ulaşım ve haberleşme imkanları olan, işgale uğramamış güvenli bir bölge olarak Ankara'yı tercih etmiştir.
- 19:11Ankara'nın Gelişimi
- Mustafa Kemal, Ankara'ya geldiğinde şehrin çok az gelişmiş olduğunu, 1919'da Anafartalar ve Kızılay'ın dışında çok az yapı olduğunu belirtiyor.
- Ankara'nın başkent olması sayesinde şehir çağ atlamış, Batıkent, Sincan, Eryaman gibi yeni bölgeler oluşmuş ve şehir büyümüş.
- Mustafa Kemal'in Ankara halkının sıcak karşılaması ve sevgisi, Ankara'nın başkenti olmasında etkili olmuştur.
- 21:00Meclis Çalışmaları
- Mustafa Kemal, İstanbul'a giden milletvekillerine meclis başkanı seçmelerini ve grup kurmalarını rica etmiştir.
- Meclis başkanının tek yetkisi meclisi taşıma yetkisi olup, Mustafa Kemal'in amacı meclisi Ankara'ya taşımaktı.
- Mustafa Kemal, milletvekillerine "Müdafaa-i Vatan" grubu kurmalarını ve birlikte hareket etmelerini istemiştir.
- 23:00Meclis Açılışı ve Misak-ı Milli
- Meclis açılışında Vahdettin padişah, meclis başkanı seçilmemiş durumda Mustafa Kemal'i seçmiştir.
- Mustafa Kemal, milletvekillerinin kendisine karşı davranışını "cahil" ve "dönek" olarak nitelendirmiştir.
- Mustafa Kemal, milletvekillerinin kendisine karşı davranışına karşılık olarak Misak-ı Milli kararları adı verilen bir karar vermiştir.
- 29:02Misak-ı Milli'nin Önemi
- Misak-ı Milli, 7-8 maddeden oluşan ve kanun olarak meclisten geçmesi istenen bir belgedir.
- Misak-ı Milli'ye göre Türkiye'nin sınırları, 30 Ekim 1918'de Mondros Antlaşması imzalandığı gün işgale uğramamış tüm Türk topraklarını kapsamaktadır.
- Bu sınırlar, günümüzdeki Türkiye'nin sınırlarından daha geniş bir alana sahiptir.
- 30:35Misak-ı Milli'nin İçeriği
- Misak-ı Milli'ye göre 30 Ekim 1918 günü işgali uğramayan tüm Türk toprakları sınır olarak kabul edilmiştir.
- Erzurum Kongresi'nde "ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür ve bölünemez" ifadesi yer almıştır.
- Batı Trakya'da yaşayan halk kendi kararını verecek şekilde bir halk oylaması yapılması önerilmiştir.
- 31:43Halk Oylaması Stratejisi
- Mustafa Kemal, Batı Trakya'da yaşayan Türklerin çoğunluğunun Türkiye'ye bağlanma kararı vereceğini düşünmüştür.
- Halk oylaması Kars, Ardahan ve Batum gibi iç bölgelerde yapılmıştır, böylece dışarıdan değil içerden yaptırıldığı için tepki çekmemiştir.
- İzmir'de halk oylaması yapılmamıştır çünkü Yunanlılar işgal etmiş, bölgeden Türk göçü ve binlerce Türk'in öldürülmesi yaşanmıştır.
- 33:51Araplar ve Gayrimüslimler Hakkında
- Mustafa Kemal, Araplara "kendi geleceğinize kendiniz karar verin" diyerek kendi devletlerini kurmalarını önermiştir.
- Dünya Savaşı'nda Arapların Çanakkale ve Kafkasya'da can-ı canarhane savaşırken kötü davranması Mustafa Kemal'in hoşuna gitmemiştir.
- Misak-ı Milli'ye göre Müslümanlara verilen haklar, gayrimüslim vatandaşlara da eşit şekilde verilecektir.
- 36:04Misak-ı Milli'nin Uygulanması
- Misak-ı Milli'ye göre devletin rejimi cumhuriyet olacak ve ulusal egemenlik sağlanacaktır.
- Misak-ı Milli, Osmanlı Mebusan Meclisi'nde gizli bir oylama ile yapılmıştır.
- İtilaf devletleri, İstanbul'da işgal altında bulundurdukları için Mebusan Meclisi'nin açılmasına müdahale etmemişlerdir.
- 37:34İstanbul'un İşgali ve Mustafa Kemal'in Tepkisi
- İtilaf devletleri, Misak-ı Milli'nin maddelerini okuduktan sonra 16 Mart 1920'de İstanbul'u işgal etmişlerdir.
- İşgal sonrası İtilaf devletleri, Mebusan Meclisi'ni kapatmış, bazı milletvekillerini tutuklamış ve bazılarını Malta'ya göndermiştir.
- Mustafa Kemal, İstanbul'un işgaline karşı önlem almış, İstanbul hükümetine haberleşmeyi kesti ve Geyve-Ulukışla demiryollarını tahrip ettirmiştir.