Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuk dersi formatında olup, Türk Medeni Kanunu'nun başlangıç hükümleri konusunu ele almaktadır.
- Ders, iyi niyet ve dürüstlük kuralından başlayarak, ispat yükü ve karine kavramlarına geçiş yapmaktadır. Eğitmen, Medeni Kanun'un ilk yedi maddesini kapsayan başlangıç hükümlerini detaylı olarak açıklamakta, dürüstlük kuralının hukuk sistemindeki rolünü, ispat yükünün istisnalarını ve karinelerin türlerini örneklerle anlatmaktadır.
- Videoda ayrıca hakimin takdir yetkisi, medeni ve borçlar kanununun genel hükümleri ile resmi sicil ve senetlerin kanıt gücü gibi konular da ele alınmaktadır. Dersin sonunda, bir sonraki derste kişiler hukukuyla buluşulacağı belirtilmektedir.
- 00:03İyi Niyetin Taşınmazlar ve Zilyetliğin İadesi Üzerindeki Korunması
- İyi niyetin eşya hukukundaki korunmasının taşınırlar bakımından olan ve sınavlarda karşımıza çıkabilecek en önemli konuları bir önceki videoda anlatılmıştır.
- Taşınmazlar bakımından da iyi niyetin korunması söz konusudur ve zilyetliğin iadesinde de korunma söz konusudur.
- Taşınmaz malların üzerinde ayni hak kazanılırken iyi niyet ya tapu siciline güven ilkesi gereğince korunur veya olağan kazandırıcı zamanaşımı yoluyla kazanmadan faydalanırken korunur.
- 01:19Dürüstlük Kuralı
- Medeni Kanun'un ikinci maddesi, herkesin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüst davranmak zorunda olduğunu belirtmektedir.
- Dürüstlük kuralı, herkesin uyması gereken, hak kazanırken, borç ifa edilirken, sözleşme kurulurken ve sona erdikten sonra dürüst, aklı başında, makul ve mantıklı bir orta zekalı insanın göstermesi gereken davranış şeklidir.
- Dürüstlük kuralına uygun davranılıp davranılmadığını somut olayda hakim resen gözetmekle yükümlüdür, yani dosya kapsamında taraflardan birinin dürüstlüğe aykırılığı söz konusu olursa, tarafların bunu ileri sürmesini beklemeksizin bu durumu hakim dikkate alır ve ona göre karar verir.
- 02:52Dürüstlük Kuralının Hukukun Alanlarındaki Rolü
- Dürüstlük kuralı, sözleşme kurulmadan sözleşme kurmak amacıyla taraflar arasındaki ilk temas başladığı andan itibaren taraflar birbirlerine karşı dürüst davranmakla yükümlüdürler.
- Eğer taraflardan biri dürüst olmadığı için sözleşme kurulamaz ise, diğeri uğramış olduğu zararını dürüstlük kuralına aykırılık uyarınca karşı taraftan isteyebilir (menfi zarar).
- Dürüstlük kuralı, hukuki işlem kurulurken, tamamlanırken veya yorumlanırken uyulması gereken bir kuraldır.
- 05:36Dürüstlük Kuralının Diğer Uygulamaları
- Sözleşmelerin tahvilinde geçersiz sözleşmeyi başka bir sözleşmeye dönüştürerek ayakta tutma dürüstlük kuralından doğar.
- Sözleşmenin değişen şartlara uyarlanmasında (emprevizyon teorisi) dürüstlük kuralı önemlidir.
- Sözleşme sonrası sadakat yükümlülüğünün var olup olmadığı dürüstlük kuralından anlaşılır.
- Kanunların yorumlanmasında ve boşlukların hem tespitinde hem doldurulmasında dürüstlük kuralı uygulanır.
- Örtülü boşluk hali, bir hükmün somut olayda var olduğu şekliyle uygulanması dürüstlük kuralına aykırılık teşkil edebilir.
- 08:15Dürüstlük Kuralının Uygulanması
- Ehliyetsiz bir kişinin korunması amacıyla getirilen bir hüküm, somut olayda sadece ücretin ödenmesi noktasında ileri sürülürse uygulanamaz ve hakim bu hükmü daraltarak müteahhitin iki günlük yevmiye ücreti olan 600 TL'yi ödemesine hükmedebilir.
- Borçların ifasında dürüstlük kuralı, borcunu ifa eden kişinin makul, mantıklı ve orta zekalı bir borçlu gibi davranmasını gerektirir; borçlu dürüst davranmazsa borcunu zamanında ifa etmemiş kabul edilir ve temerrüde düşürmüş olur.
- Taşınmaz maliki, kendisine yarar sağlamayan, sırf komşusunun manzarasını kapatmak için yüksek duvarlar örerse dürüst davranmamış olur ve bu durumda duvar yıktırılır, sözleşme yeni şartlara uyarlanır veya iptal edilir.
- 10:58Dürüstlük Kuralının Rolü Olmayan Alanlar
- Hakların kazanılmasında rol oynayan hukuki müesseseler dürüstlük kuralı değil, iyi niyettir.
- Bir sözleşmenin esaslı noktalarının tamamlanmasında dürüstlük kuralı rol oynamaz; esaslı noktalarda uyuşma sağlandığında yan noktalar boş bırakılsa dahi sözleşme meydana gelmiştir.
- Vasiyetnamelerin yorumlanmasında dürüstlük kuralı rol oynamaz; vasiyetname tek taraflı bir hukuki işlem olduğu için ve ölüme bağlı bir tasarruf olduğu için sonuçlarını vasiyet edenin ölümünden sonra doğurur.
- 13:57Hakkın Kötüye Kullanılması
- Dürüstlük kuralı ile hakkın kötüye kullanılması bir madalyonun iki farklı yüzüdür; dürüstlük kuralına uygun kullanıldığında hak kötüye kullanılmamış, aykırı kullanıldığında ise hak kötüye kullanılmıştır.
- Hakkın kötüye kullanılması için bir başkasının zarara uğraması veya zarar görme tehlikesi içerisinde olması gerekir; aksi takdirde hakkın kötüye kullanılmasından bahsedilemez.
- Çelişkili davranma yasağı, bir kişiyi kendi kusuruyla yol açtığı duruma dayanarak yapılan sonucun ortadan kaldırılmasını talep etmesi hakkın kötüye kullanılmasıdır.
- 18:33Başlangıç Hükümlerinin Genelliği
- Medeni kanunun ve borçlar kanununun genel hükümleri niteliklerine uygun düştüğü ölçüde bütün özel hukuk ilişkilerine uygulanır.
- Başlangıç hükümlerinin uygulanabilmesi için diğer özel hukuk alanlarında o konuda özel bir hüküm bulunmamalıdır.
- Özel hukuk ilişkisinin niteliğine uygun düşmezse, medeni kanunun veya borçlar kanununun genel nitelikteki hükümleri uygulama alanı bulamayacaktır.
- 20:38İspat Yükü ve Medeni Kanun
- Medeni Kanun'un altıncı maddesi, hakim huzurunda ispat yükünün kimde olduğunu düzenleyen bir ispat kaidesidir ve usul kanununda yer almalıdır.
- Mecelle'den gelen bu kaide, "kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri ortaya koyduğu, iddia ettiği hususları ispat yükü altındadır" şeklinde ifade edilir.
- İspat, hakimi ikna etmektir ve ispatlamak için delil sunmak, şahit dinlettirmek veya belge sunmak gibi ispat vasıtaları kullanılır.
- 23:04İspat Yükünden Kurtulma Durumları
- Hakim huzurunda ikrar edilen hususlar delil teşkil eder ve ispat yükü altında olunmaz.
- Hayatın olağan akışına uygun hususlar ispat yükü altında değildir, aksini ileri süren kişi ispat etmelidir.
- Herkeste bilinen olgular (coğrafya kuralları, iklim koşulları, fizik kuralları, siyasi olaylar) ispat yükünden kurtarır.
- 26:22Resmi Sicil ve Senetler
- İddiasını resmi sicil veya senede dayandıran taraf ispat yükünden kurtulur.
- Resmi sicil veya senetler, doğru kabul edilirler ve aksi ispat edilinceye kadar kesin doğru kabul edilirler.
- Resmi siciller arasında nüfus sicili, vakıf sicili, tapu sicili, hayvan rehni sicili, trafik sicili ve ticaret sicili bulunmaktadır.
- 28:49Karine Kavramı
- Karine, varlığı bilinen olay veya olgulardan hareket ederek, varlığı bilinmeyen olay veya olgular hakkında bir çıkarsamada bulunmak veya sonuca varmaktır.
- Karineler fiili karine ve kanuni karine olarak ikiye ayrılır.
- Kanuni karinelerden biri, evli bir çift doğum yaptığında o çocuğun babasının kocadır şeklindeki karinedir.
- 31:58Kesin Karine
- Kesin karineler, aksinin ispatı mümkün olmayan karinelerdir.
- Bir çocuğu doğuran kadın onun anasıdır, bu kesin karinedir.
- Yerleşim yeri karinesi, herkes yeni bir yerleşim yeri edinmediği sürece eski yerleşim yerini muhafaza eder.
- 33:12Tapu Sicili ve Karineler
- Tapu sicili ile ilgili aleniyet karinesi, hiç kimse tapu sicilinde yer alan bir hususu bilmediğini ileri süremez çünkü ilgisini inanılır kılan herkes tapu sicilinde incelemede bulunabilir.
- İcazet karinesi (onay verme karinesi), hukuken bir işlemi iptal ettirebilme hakkına sahip olan bir kişi hak düşürücü süre içerisinde iptal hakkını kullanmadıysa o işlemi onaylamış sayılır.
- Tüzel kişi tacirin ticari iş karinesi, ticaret hukukunda tacirin yaptığı işin ticaridir ve ticaret şirketlerinin özel hukuk sahası olmadığı için evlenme, nişanlanma, yeme-içme gibi işlerin de ticari olması asıldır.
- 35:13Adi Karineler
- İyi niyet karinesi, ölüm karinesi, birlikte ölüm, gayblik, babalık, masumiyet, kusur, gerçek iş, tacirin ticari işi gibi adi karinelerin aksi kararlaştırılabilir ve aksinin ispatı mümkündür.
- İyi niyet karinesi gerçek anlamda bir karine değildir çünkü kanun koyucu bir kabulden hareket etmiş ve ispat yükü yer değiştirmiştir; bu kişilerin hepsi iyi niyetli kabul edilir ve kötü niyetini ispat etmek zorunda değildir.
- Türk Borçlar Kanunu 112. maddesinde de benzer bir düzenleme vardır; bir kişi borca aykırı davrandıysa kusurlu kabul edilir ve zarar gören kişi onun kusuruyla hareket ettiğini ispat etmek zorunda değildir.
- 37:03Türk Medeni Kanunu'nun Başlangıç Hükümleri
- 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun başlangıç hükümleri, hukuk kurallarının uygulanması ve kaynakları, dürüstlük kuralı, iyi niyet, hakimin takdir yetkisi, medeni kanunun genel hükümleri ve borçlar kanununun genel hükümleri konularını kapsar.
- İlk madde hukuk kurallarının uygulanması ve kaynaklarını, ikinci madde dürüstlük kuralını ve hakkın kötüye kullanılmasını, üçüncü madde iyi niyeti ve eşya hukukundaki korumasını düzenler.
- Dördüncü madde hakimin takdir yetkisini, beşinci madde medeni kanununun genel hükümlerinin özel hukuk ilişkilerinde uygulanmasını, altıncı madde ispat yükünü, yedinci madde resmi sicil ve senetlerin belgeledikleri olaylarla ilgili kanıt oluşturmasını düzenler.