Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ahmet Hoca tarafından sunulan, öğrencilere yönelik bir tarih dersidir. Öğretmen, harita ve tahtadan Kurtuluş Savaşı'nı kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Videoda Türk Kurtuluş Savaşı'nın üç cephesi (Doğu, Güney ve Batı) detaylı şekilde ele alınmaktadır. Doğu cephesinde Ermeniler ile yapılan savaşlar, Gümrü, Batum, Moskova ve Kars anlaşmaları; Güney cephesinde Fransa ve Ermeni ile yapılan savaşlar, Ankara Antlaşması; Batı cephesinde ise Yunan ile yapılan savaşlar, İnönü, Kütahya, Eskişehir, Sakarya ve Büyük Taarruz savaşları anlatılmaktadır.
- Ders içeriğinde ayrıca Atatürk döneminde ünvan ve madalya alan şehirler, savaşların sebepleri ve sonuçları, diplomatik gelişmeler ve ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru teknikleri hakkında bilgiler de verilmektedir. Video, tarih tablolarının nasıl kullanılacağını ve savaşların birbirleriyle ilişkisini anlamak için temel bilgiler sunmaktadır.
- Kurtuluş Savaşı'nın Cepheleri
- Kurtuluş Savaşı'ndan iki soru çıkacağı için bu konuyu iyi öğrenmek gerekiyor.
- Kurtuluş Savaşı'nda üç cephe bulunuyor: Doğu, Güney ve Batı.
- Doğu cephesinde rakip Ermeniler, komutanı Kazım Karabekir ve XV. Kolordu (Osmanlı'dan kalan düzenli ordu) mücadele ediyor.
- 01:13Güney ve Batı Cepheleri
- Güney cephesinde rakip Fransa ve Ermeniler, burada Kuvayi Milliye (milis güçler) mücadele ediyor.
- Batı cephesinde rakip Yunanistan, İngiltere boğazlarda uzaktan kumandayla Yunanlıları yönetiyor.
- Batı'da önce Kuvayi Milliye, sonra düzenli ordu kurulmuş, İtalya ve İngiltere'de silahlı mücadele yok.
- 03:33Çanakkale Krizi ve Mudanya Ateşkesi
- Mustafa Kemal "ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir" diyerek Ege'ye ilerlemeye başlamış, bu durumda diplomatik bir kriz ortaya çıkmış.
- Çanakkale krizi yaşanınca askerler Çanakkale'den öteye geçememiş, Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar Mudanya Ateşkesi ile savaşmadan alınmış.
- Kurtuluş Savaşı'nın senaryosunu anlamak için mantığını kavramak gerekiyor.
- 06:45Doğu Cephesi ve Gümrü Antlaşması
- Doğu cephesinde rakip Ermeniler, komutanı Kazım Karabekir ve XV. Kolordu (Osmanlı'dan kalan son düzenli ordu) mücadele ediyor.
- Ekim 1920'de Kazım Karabekir taarruza girişmiş, 3 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması imzalanmış.
- Gümrü Antlaşması'nda Kars, İğdır, Sarıkamış, Kulp ve Diyarbakır'ın ilçesi Türkiye'ye temin edilmiş, Aras Nehri sınır olarak belirlenmiş.
- 08:54Gümrü Antlaşması'nın Önemi
- Gümrü Antlaşması, Tövbenin ilk askeri ve siyasi başarısı olmuştur.
- Sevri reddeden, Misak-ı Milli'yi tanıyan ve Tövbenin ilk askeri olan ilk devlet Ermeni olmuştur.
- Türkiye adının ilk kullanıldığı anlaşma Gümrü Antlaşması'dır ve tehcir düzenlemesi içinde olaylara karışmayan Ermenilerin altı ay içinde dönebileceği belirtilmiştir.
- 11:54Gümrü Anlaşması ve Bilecik Görüşmeleri
- İlk askeri başarı Gümrü Anlaşması ile gerçekleşti.
- Gümrü Anlaşması'nın ardından TBMM tarafından gerçekleştirilen görüşme Bilecik Görüşmeleri'dir.
- Bilecik Görüşmeleri'nde TBMM adına Mustafa Kemal ve İsmet İnönü, İstanbul Hükümeti adına Ahmet Tevfik'in adına Salih Paşa katıldı.
- 14:55Doğu Cephesi Anlaşmaları
- 1921-1923 Şubat'ta Batum Antlaşması imzalandı ve bu anlaşmaya göre Batum coğrafyaya göz dikmeyecek.
- 1921 Ekim'de Moskova Anlaşması yapıldı ve ardından SSCB'nin onayıyla Kars Antlaşması imzalandı.
- Kars Antlaşması ile doğu sınırı son şeklini aldı ve ilk kapanan cephe doğu cephesi oldu.
- 17:50Güney Cephesi
- Güney cephesini örgütlenmemizi sağlayan kongre Pozantı Kongresi'dir.
- Güney cephesinin kaderi batı cephesine bağlıydı; batıda zafer kazanılırsa Fransa çekiliyor, kaybedilirse geri duruyordu.
- Sakarya zaferinden sonra 1921'de Ankara Antlaşması ile güney cephesi kapatıldı.
- 19:36Güney Cephesindeki Önemli Olaylar
- İlk kurtulan şehirler Maraş (11 Şubat 1920) ve Urfa (11 Nisan 1920) TBMM açılmadan önce kendi kendine kurtulmuştu.
- Ankara Antlaşması ile Antep ve Adana işgalden kurtuldu.
- Atatürk döneminde ünvan alan ilk şehir Gaziantep (1921), madalya alan ilk ilçe İnebolu (1924), şehir ise Maraş (1925) oldu.
- 23:22Batı Cephesi
- Batı cephesi kurulmasına katkı sağlayan kongreler Balıkesir, Alaşehir, Nazilli ve sürpriz olarak Sivas Kongresi'dir.
- Sivas Kongresi'nde kumanda birliği için ilk adım atıldı ve Ali Fuat batı cephesine atandı.
- 1920 Ekim ayında Ali Fuat, Yunanlılara "geri sen Ekim'e gelmezsen sen bilirsin gerizekalı" diyerek Gediz Taarruzu'nu başlattı, ancak Çerkez Ethem'in birlikleri disiplinsiz davrandığı için savaşı kaybettik ve Kuvayi Milliye kaldırıldı.
- 26:14Kurtuluş Savaşı Cepheleri
- 8 Kasım 1920'de düzenli ordu kurulmuş ve bu ordu kuzeyde İsmet, güneyde Refet tarafından yönetilmiştir.
- Batı cephesinde 1921'de Birinci İnönü, Mart-Nisan 1921'de İkinci İnönü savaşları yaşanmış, ardından Refet'in Aslıhanlar Dumlupınar taarruzu başarısız olunca görevden alınmıştır.
- Batı cephesi birleştirildikten sonra 1921 Temmuz ayında Kütahya, Ağustos ayında Sakarya savaşları gerçekleşmiş, 1922 Ağustos ayında ise Büyük Taarruz başlamıştır.
- 28:30Kurtuluş Savaşı'nın Genel Bilgileri
- Kurtuluş Savaşı döneminde Erkan-ı Harbiye (Genelkurmay) başkanlığı İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak tarafından yapılmıştır.
- Doğu cephesinde rakip Ermeni'di, Kazım Karabekir komutasındaki 15. Kolordu ile 3 Aralık'ta Gümrü'de ilk askeri başarı kazanılmıştır.
- Gümrü anlaşması sonrası askerler batıya kaymış, Sovyet Rusya'nın yardımının önü açılmıştır.
- 30:56Doğu Cephesi Gelişmeleri
- Bilecik görüşmeleri, Ahmet Tevfik döneminde gerçekleşmiş ve Temsil Heyeti tanınmıştır.
- Gürcistan ile anlaşma yapılarak Batum Türkiye'ye kalmış, bu tarih 23 Şubat'ta gerçekleşmiştir.
- Rusya ile muhatap olunarak Moskova'nın onayıyla Kars Antlaşması yapılmış, doğu cephesi son şeklini almıştır.
- 32:10Güney Cephesi Gelişmeleri
- Güney cephesinde rakip Fransa ve Ermeni'di, Pozantı Kongresi Kuvayi Milliye'ye savaşacak ve kaderi batı cephesine bağlı olacaktı.
- İlk kurtarılan şehir Maraş 11 Şubat 1920'de kendi kendine kurtulmuş, ardından Urfa da kurtulmuştur.
- Ankara Antlaşması ile Antep ve Adana kurtarılmıştır.
- 34:05Batı Cephesi Gelişmeleri
- Batı cephesinde rakip Yunan'dı, İngiliz destekli kurulmasında Balıkesir, Alaşehir, Nazi Afyon Kongreleri etkili olmuş, Sivas Kongresi de etkiliydi.
- San Remo Konferansı sonrası Balıkesir, Bursa ve Uşak düşmüş, 10 Ağustos'ta Sev yapılınca Ali Fuat Gediz Taarruzu'nu 24 Ekim 1920'de yapmıştır.
- Gediz Taarruzu başarısız olunca Ali Fuat Moskova'ya atanmış, Kuvayi Milliye kaldırılıp 8 Kasım'da düzenli ordu kurulmuştur.
- 36:32Tarih Tablosu ve Kronoloji
- Tarih tablosunda hangi savaştan sonra ne oldu, ne olmadı sorusu kronolojik bakımdan incelenir.
- Tarih tablosunda mantık kurmak yerine kronolojik sıraya göre bilgi edinmek önemlidir.
- Batum Antlaşması gibi olaylar, hangi savaşın sonuna denk geldiğine göre tabloya eklenmelidir.
- 37:58Birinci İnönü Savaşı
- Birinci İnönü Savaşı'nın sebepleri: TM'yi yıkmak, Çerkez isyanından faydalanmak, Ankara'ya geçirmek, Misak-ı Milli'yi engellemek ve Sevr Antlaşması'nı uygulamaktır.
- Savaşın sonuçları: Düzenli ordu ilk başarısını kazandı, Çerkez isyanı bastırıldı, Teğmen'in otoritesi arttı ve Mustafa Kemal, Namık Kemal'in şiirine karşılık verdi.
- Savaş sonrası Londra Konferansı, Afgan Dostluk Antlaşması, Moskova Antlaşması, İstiklal Marşı'nın kabulü ve İsmet Paşa'nın general olması gibi olaylar gerçekleşti.
- 40:57İkinci İnönü Savaşı
- İkinci İnönü Savaşı'nın sebepleri: Pontus ve Koçgiri isyanlarından faydalanmak, Londra Konferansı'nın anlaşma sağlayamaması, TM'yi yıkmak, Sevr Antlaşması'nı uygulamak ve Misak-ı Milli'yi engellemektir.
- Savaşın sonuçları: Mustafa Kemal, İsmet İnönü'ye "Bu ülkenin sadece savaşı değil, bu ülkenin makus tarihini yendiniz" telgrafını Metritepe'de okudu.
- Savaş sonrası Fransa ile 20 günlük ateşkes yapıldı, İtalya çekilmeye başladı, İngiltere esirlerin bir kısmını gönderdi ve Refet görevden alındı.
- 43:36Üçüncü Büyük Yunan Saldırısı
- Üçüncü Büyük Yunan Saldırısı'nın sebepleri: Türk ordusunun güçlü olmanın ortaya çıkması, TM'yi yıkmak, Sevr Antlaşması'nı uygulamak ve Misak-ı Milli'yi engellemektir.
- Savaş sırasında Maarif Kongresi düzenlendi ve 16-21 Temmuz arası savaş sırasında MEB kazanım testi yapıldı.
- Savaşın sonuçları: Afyon, Eskişehir ve Kütahya kaybedildi, mevsim taşınması fikri gündeme geldi, düzenli orduya güven azaldı ve Mustafa Kemal başkomutan oldu.
- 46:40Sakarya Savaşı
- Sakarya Savaşı'nın başkomutanı Mustafa Kemal, genelkurmay bakanı Fevzi Çakmak'tı.
- Fevzi Çakmak aynı zamanda o dönemlerde hükümet başkanı olarak da görev yaptı.
- Sakarya Savaşı'nda doğru düzgün yardım toplanamadı.
- 47:31Sakarya Savaşı
- Yunanlıların son darbeyi vurmak, tövbeyi yıkmak ve Misak-ı Milli'yi engellemek istemesi Sakarya Savaşı'nın temel nedenidir.
- Sakarya Savaşı'nın diğer isimleri "Taarruz-ı Keşif", "İkinci Gün", "Eskişehir-Kütahya" ve "Büyük Yunan Saldırısı"dır.
- Mustafa Kemal, "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır" sözünü kullanarak savaşı kazanmıştır.
- 48:35Sakarya Savaşı'nın Sonuçları
- Savaşta Mustafa Kemal Duattepe'de attan düşmüş ve 22 gün kaburgası kırık bir şekilde savaşmıştır.
- Sakarya Savaşı'ndan sonra Mareşallik ve Gazilik ünvanı Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü tarafından teklif edilmiştir.
- Sakarya Savaşı'ndan sonra İtalya tamamen çekilmiş, İngiltere esirlerin bir kısmını göndermiş ve Fransa Zonguldak'a boşaltmıştır.
- 49:22Sakarya Sonrası Diplomatik Gelişmeler
- Sakarya Savaşı sonrası Güney cephesi kapandı ve Kafkas Ülkeleri ile Kars Antlaşması yapıldı.
- Doğu sınırımızın kesinlik kazanması Sakarya Savaşı sonrası gerçekleşti.
- Paris Mukarreratı adı verilen barış teklifi geldi, ancak kabul edilmedi.
- 50:24Mustafa Kemal'in Başkomutanlığı
- Mayıs ayında Mustafa Kemal'in başkomutanlık yetkisi son kez ve sınırsız uzatıldı.
- Sakarya Savaşı sonrası orduya bir yıl taarruz eğitimi vermek için subay okulları açıldı.
- Bir yıl sonra Büyük Taarruz Savaşı yapılacaktı.
- 52:01Büyük Taarruz Savaşı
- Büyük Taarruz Savaşı Ağustos 1920'de gerçekleşti ve Türklerin "psikopat ayı" olarak bilinen Ağustos ayında gerçekleşti.
- Savaşın diğer isimleri "Başkomutanlık Savaşı", "Dumlupınar Meydan Muharebesi", "Rum Sındığı" ve "Küçük Asya Felaketi"dir.
- Savaş kazanıldı, Fevzi Çakmak Mareşal oldu ve Fahrettin Altay Paşa İzmir'i Yunanlılardan aldı.
- 53:35Mudanya Teşkisi
- Mudanya Teşkisi ile Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaşmadan alındı.
- Saltanat kaldırıldı ve Lozan'a gidildi.