Buradasın

Türk İstihbarat Tarihi

youtube.com/watch?v=hnwI-4rXHZk

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"An ve Zaman" programında Furkan Kaya'nın sunuculuğunda, MİT eski mensubu istihbarat uzmanı Cemal Alparslan Ertuğrul ve Sakarya Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Selvi'nin yer aldığı bir röportaj programıdır.
Program, 2000 yıllık Türk tarihindeki istihbarat faaliyetlerini kronolojik olarak ele almaktadır. Hun İmparatorluğu'ndan başlayarak, Osmanlı Devleti'ndeki istihbarat teşkilatları (Teşkilat-ı Mahsusa, Yıldız Teşkilatı, Zaptiye Teşkilatı), Milli Mücadele dönemindeki Karakol Cemiyeti, Milli Emniyet Hizmetleri (MAH) ve son olarak MİT'in kuruluşu ve gelişimi anlatılmaktadır.
Programda ayrıca Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa, Kuşçubaşı Eşref, Yakup Cemil gibi önemli tarihi şahsiyetlerin istihbarat faaliyetlerindeki rolleri, 1971 ve 1980 darbeleri, 12 Eylül süreci ve Türk istihbaratının Soğuk Savaş dönemindeki Amerika ve NATO ile ilişkileri gibi konular da ele alınmaktadır.

00:06Programın Tanıtımı: Furkan Kaya, "An ve Zaman" programıyla izleyicilere selamlaşıyor ve bu hafta Türk istihbarat tarihi dosyasını açacaklarını belirtiyor.
Programda Türk tarihindeki 17 büyük Türk devletinin askeri, ekonomik ve siyasi alanlarda geniş istihbarat faaliyetleri olduğu vurgulanıyor.
Programda konuk olarak MİT eski mensubu istihbarat uzmanı Cemal Alparslan Ertuğrul ve Sakarya Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Selvi yer alıyor.
02:32Türk İstihbarat Tarihi: İstihbarat faaliyetleri insanlığın başlangıcından beri var olan bir uygulama olup, Türkler enteresan bir şekilde hiçbir işlemlerini istihbaratsız yapmamışlardır.
Türkler, Çin gibi yerleşik devletleri zorlamış ve duvar yapmaya zorlamışlardır; Manas destanında da istihbaratla ilgili detaylar bulunmaktadır.
Nizamülmülk'ün Siyasetnamesi'nde özel bir bölüm istihbaratla ilgilidir; casusluk faaliyeti, casusların nasıl yönetilmesi ve istihbaratın nasıl değerlendirilmesi konuları ele alınmaktadır.
05:14İstihbaratın Önemi: İstihbarat, Türk devlet geleneğinin bir parçası olup, savaş öncesi dönemde en temel korunma araçlarından biridir.
Düşmanın gelip gelmeyeceği, gücü, askeri durumu ve silahları gibi bilgiler, Türk devletlerinin savaş stratejilerini belirlemesinde vazgeçilmez bir unsurdur.
İstihbaratçıların başarısı genellikle duyulmaz, çünkü başarılı bir istihbarat operasyonu gerçekleştiğinde kimse haberi olmaz; ancak başarısızlık durumunda herkes haberdar olur.
08:43Türk İstihbaratı'nın Gelişimi: Günümüzde Türk istihbarat teşkilatı dünyada sayılı istihbarat servisleri arasında yer almaktadır.
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk gizli servisi Suriye ve Lübnan'da Huyun Cemiyetine karşı operasyonlar yapmıştır.
Türk istihbaratı, dünyanın her yerindeki Türklerin yardımını alarak başarılı olmuş ve bu durumun temelinde yatan faktörlerden biri de bu yardımcılar olmuştur.
12:09Türk İstihbarat Geleneği: Tarihten bu yana devletler arasında ordu, istihbarat ve devlet yapıları geleneği aktarılmıştır.
Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kesintisiz bir geçiş olmuştur; örneğin İstanbul'daki Hamza, Yavuz ve Felah gruplarında zabitler Osmanlı bütçesinden maaş alırken Anadolu'nun gizli servisinin yöneticisi olabilirlerdi.
İstihbarata süreklilik önemlidir; yeni bir devlet kurulduğunda öncekinden devralacağı bir istihbarat altyapısı vardır.
14:02İstihbaratın Tanımı ve Yapısı: İstihbarat; haber alma, bu haberi işleme, güvenliğine vakıf olduktan sonra gerekli yerlere iletme ve uygulamaya koymadır.
İstihbarat çarkının işleyebilmesi için bir teşkilatı ve bilgilerin korunması gereklidir.
Uluslararası alanda diğer istihbarat teşkilatlarıyla diyalog içinde bulunup bilgi alışverişinde bulunmak güçlendirici bir faktördür.
14:44Türk Devlet Teşkilatı ve İstihbarat: Türklerde devlet teşkilatı çok önemlidir; Kaan, Hakan, Sultan'dan başlayarak bir hiyerarşi vardır.
Devlet teşkilatında Sultan'ın vezir-i azamı (sonradan sadrazam, sonra başbakan olarak) ve bakanlıklar vardır.
Her bakanlıkta ayrı ayrı istihbarat kolları bulunur ve doğrudan doğruya sadrazama bağlı bir istihbarat teşkilatı vardır.
16:07İstihbaratın Temelleri ve Zayıflıkları: İstihbarat geleneği ne kadar sağlam temeller üzerine kurulursa o kadar güçlü çalışır.
Türk milleti fert fert devletin bir mensubudur ve devlete hizmet etmek onun için bir vazifedir.
İstihbarat bilgi akış kanallarında dikkatli kullanılmalıdır çünkü para açısından güçlü olan istihbarat teşkilatları sizi istedikleri kanala yönlendirebilir.
17:39İstihbaratta Motifler ve Ajan Angajesi: İstihbaratta bir resmi elemanlaştırmanın için bir motif olması gerekir; bu motif ideolojik, psikolojik veya maddi olabilir.
KGB'nin ders kitaplarında belirtildiği gibi, ideolojik temelde ajan angajesi yapsanız bile maddi faktörü kullanmanız gerektiği vurgulanmaktadır.
Cemal Paşa'nın anılarında, Arap aşiretlerine dağıtılmak üzere merkezden gelen para ile ilgili ilginç bir anekdot bulunmaktadır.
20:35Osmanlı'daki İstihbarat Teşkilatı: Osmanlı'daki istihbarat teşkilatı günümüzdeki Milli İstihbarat Teşkilatı'nın ilham kaynağıdır.
Osmanlı Devleti'nde yüzyıllara göre farklı istihbarat sistemleri vardır; kuruluş dönemi, yükseliş dönemi ve yıkılış dönemi farklı istihbarat ağları kullanmıştır.
Osmanlı'da savaşa dayalı istihbarat çalışmalarının yanı sıra uluslararası ticaret yapan tüccarlar ve toplumun her kesiminden istihbarat sağlayıcılar bulunmuştur.
23:06Osmanlı İmparatorluğu'nda İstihbarat Teşkilatı: Birinci Dünya Savaşı'nda Rus ordusuna esir düşen Osmanlı subayları, Sibirya'daki kamptan kaçtıktan sonra Kırızköy'ye ulaşmayı hedeflemişlerdir.
19. yüzyılda Fransız İhtilali sonrası yeni devlet anlayışı ortaya çıkmış, 1871'de Alman Milli Devleti kurulmuş ve Bismarck milli birlik ana esas olarak bir devlet modeli inşa etmiştir.
Bismarck'un inşa ettiği milli istihbarat teşkilatı, Fransızlara, İngilizlere ve Osmanlı Devleti'ne örnek olmuştur.
24:30Sultan Abdülhamid'in İstihbarat Sistemi: 19. yüzyılın son çeyreğinde Balkanlar'da birçok ayaklanma yaşanmış, özellikle Bulgar Ayaklanması ve Sırp-Romen ayaklanmaları önemlidir.
Rumların bağımsızlık yolunda çalıştığı etnik keter aracılığıyla gizli bir örgü, Osmanlı Devleti'ndeki Rum tüccarlarını bir teşkilat altında toplamıştır.
Sultan Abdülhamid, Balkanlar'daki bağımsızlık hareketlerinden ilham alarak kendi hafiye teşkilatını kurmuştur.
25:33Yıldız Teşkilatı ve Zaptiye Teşkilatı: Sultan Abdülhamid, Yıldız Teşkilatı'nı kendi sarayının güvenliği için başlatmış, tüm devlet kurumlarını bu teşkilata toplamış ve günde 200-300 mektup alıyordu.
1879'da padişaha karşı Çırağan Baskını'nı önlemek için daha güvenli Yıldız Sarayı'na taşınmış, çevresinde 5 bin kişinin görevlendirildiği korunaklı bir yer haline getirilmiştir.
Zaptiye Teşkilatı'nı kurmuş ve en güvendiği Ahmet Fevzi Paşa'yı bu görevde görevlendirmiştir.
27:29İttihat Terakki ve İstihbarat Teşkilatı: Sultan Abdülhamid'in kurduğu istihbarat teşkilatı, İttihat Terakki Cemiyeti kurulduğu andan itibaren düşman bir yapı olarak algılanmıştır.
İttihat Terakki iktidara geldikten sonra, jurnaciler (hafiye) hedef alınmış, birçok jurnacinin iktidardan temizlenmesi, cezalandırılması, sürgüne gönderilmesi veya hapsedilmesi olmuştur.
Mithat Paşa, jurnacılıkla suçlanarak sadrazamlıktan alınmış ve dört yıl sonra öldürülmüştür.
28:46Teşkilat-ı Mahsusa ve İttihat Terakki: Teşkilat-ı Mahsusa'nın kuruluşu ve amblemi konusunda tartışmalar vardır.
İttihat Terakki iktidara geldiğinde, eski istihbarat ağlarını lağvedip dağıtmış, Yıldız Sarayı Baskını'nda jurnacilerin yaklaşık %80'i yakılmıştır.
Teşkilat-ı Mahsusa, bugünkü Milli İstihbarat Teşkilatı'nın temeli olarak kabul edilebilir ve bir devletin güvenliği meselesi temelde var olan faktör olarak görülür.
30:21İttihat Terakki ve Vatanperverlik Tartışması: İttihat Terakki Cemiyeti'nin tek bir cemiyet olduğu değil, farklı gruplardan oluşan bir yelpazeden bahsedilebilir.
İttihat Terakki, tarihsel süreç içerisinde dönüşüme uğramış, kuruluştaki ideolojisi ile yıkılıştaki ideolojisi farklıdır.
Kuşçubaşı Eşref ve Yakup Cemil gibi figürlerin vatanperverlik konusunda farklı görüşler vardır, Mustafa Kemal Atatürk'ün bu konuda bir sözü olduğu belirtilmiştir.
31:31Teşkilat-ı Mahsusa'nın Kuruluşu ve Gelişimi: Mustafa Kemal, darbe girişimini başarırsa Harbiye Nazırı olacağını söylemiştir ve Yakup Cemil'in ilk işi olarak onu asmak gerektiğini belirtmiştir.
Teşkilat-ı Mahsusa'nın kuruluşu Balkan Savaşı yıllarına dayanmakta olup, Enver Paşa ve etrafındaki gönüllüler grubu önemli rol oynamıştır.
Trablusgarp'taki deneyimler, İtalyanlara karşı gönüllü birliklerin oluşturulması ve halkın harbe sevk edilmesi başarılı olmuş, bu deneyimler Enver Paşa'nın zihninde "Trablusgarp modeli" oluşturmuştur.
33:03Teşkilat-ı Mahsusa'nın Gelişimi ve Faaliyetleri: Balkan Savaşları sırasında bu ekip, devletin izni olmadan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'ni kurmuş, bağımsız bir devlet ilan etmiş ve İttihat Terakki'nin meşrutiyeti ilan etmesini sağlamışlardır.
13 Kasım 1913'te kurulmuş olan Teşkilat-ı Mahsusa, Harbiye Nezareti içerisinde Umuri Şar Dairesi olarak faaliyet göstermeye başlamıştır.
Teşkilat-ı Mahsusa sadece istihbarat değil, askeri haber alma, operasyon yapan kolu ve tümüyle askeri nitelikli bir teşkilat olarak faaliyet göstermiştir.
34:37Osmanlı İstihbarat Teşkilatları: Osmanlı'da sadece Teşkilat-ı Mahsusa değil, Enver Paşa'ya bağlı ve sadık bir kod olan orduda bir istihbarat teşkilatı bulunmaktaydı.
Talat Paşa'nın idaresindeki Emniyet-i Umumiye Şubesi, özellikle Beş Şubesi çok faal çalışarak istihbarat faaliyetleri toplamış, Ermenilerin sevk iskanı konusunda önemli rol oynamıştır.
İttihat Terakki, bir bütün değil, bakanlıkların farklı kollardan çalıştığı ancak bilgilerin Sadrazam Said Halim Paşa'ya ve İttihat Terakki Cemiyeti'ne aktarıldığı bir yapıdaydı.
36:51Teşkilat-ı Mahsusa'nın Komutanları: Teşkilat-ı Mahsusa'nın üç tane komutanı olmuştur: Yarbay rütbesindeki Süleyman Askeri, Ali Bey Başhaba ve Hüsamettin Ertürk.
Süleyman Askeri, Irak'taki savaşta beklenen başarıyı gösteremeyince yaralı olduğu halde kendisini vurmuştur.
Hüsamettin Ertürk, Enver Paşa'nın gittikten sonra teşkilatın adını değiştirmiş ve son olarak teşkilatın tasfiyesiyle görevli olmuştur.
40:46Dünya Savaşı ve Teşkilat-ı Mahsusa: İngilizler ve Fransızlar İstanbul'u işgal etmiş, Osmanlı yöneticilerini "harp suçlusu" olarak görmüş ve cezalandırmak için gelmişlerdir.
Birinci Dünya Savaşı'nda hem istihbarat çalışmaları hem de propaganda çalışmaları çok önem kazanmıştır.
Teşkilat-ı Mahsusa'nın yedi şubesi bulunmakta olup, Hindistan'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar kapsamlı bir faaliyet alanı vardı ve cihad propaganda kampanyaları düzenlemişlerdir.
43:18Teşkilat-ı Mahsusa Üyeleri ve İlişkileri: Osman Nevres Bükreş'e gönderildi ve bir toplantı sırasında iki kardeşi vurdu, ayrıca İzmir'e çıkan Yunan alayının sancaklarını da vurdu.
Teşkilat-ı Mahsusa içinde Bahattin Şakir ve Dr. Nazım gibi yönetici konumunda kişiler vardı, Topal Osman Ağa, Kuşçubaşı Eşref, Yakup Cemil gibi isimler ise Enver Paşa'ya tamamen sadık kalmıştı.
İttihat Terakki'nin fedai kolunu oluşturan gruplar Kafkasya'ya görevlendirilmiş, Kafkasya'da ihtilal gerçekleştirmek ve Karadeniz sahillerinde Rum ve Ermeni çetelerine karşı mücadele etmek vazifesiyle görevlendirilmişlerdi.
44:43Kuvayi Milliye ve Yakup Cemil: Kuvayi Milliye'nin ilk doğuşu Balkan Savaşları, ikinci sayfası Birinci Dünya Savaşı, üçüncü sayfası ise Milli Mücadele'di.
Birinci Dünya Savaşı'ndaki Kuvayi Milliye'nin başında Topal Osman Ağa vardı, müfrezelerin başında ise Kuşçubaşı Eşref ve Yakup Cemil vardı.
Yakup Cemil başlangıçta Enver Paşa'ya tabi iken, 1916 yılında Enver Paşa'nın harpten çıkacağı ve İngilizlerle tek başına anlaşma imzalayacağı haberi üzerine sinirlenerek suikast düzenlemek istedi, ancak bu planı İstanbul'da Harbiye Nezareti baskınıyla engellendi.
47:16Milli Mücadele ve İstihbarat: Milli Mücadele, 19 Mayıs 1919'da İzmir'in işgal edilmesiyle başlamış, Anadolu her yer işgal edilmiş vaziyetteydi.
Milli Mücadele döneminde Anadolu'yu bir araya getirmek ve ayrı ayrı faaliyetlerde bulunan çeteleri bir araya getirerek bir Kuvayi Milliye ruhu oluşturmak son derece zor olmuştu.
Türk istihbaratı, 19 Mayıs-29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'i ilan etmek için bu zorlu süreçte önemli rol oynamıştır.
48:44Mustafa Kemal ve İttihatçılar: Kurtuluş Savaşı ve Milli Mücadele dönemindeki istihbarat faaliyetlerinde Mustafa Kemal, hem İttihatçı gelenekten faydalanmış hem de çatışmış, bazı İttihatçılar istiklal mahkemelerinde ölüme mahkum edilip darağaçlarında bedelini ödemişlerdir.
Mustafa Kemal'in Anadolu'ya çıkış planı, daha önce Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşa gibi önde gelen İttihatçı paşaların İstanbul'da verdikleri mutabakatın sonucuydu.
Anadolu'ya geçilen komutanlar, zaten Anadolu'da dağa çıkan insanlar ve çatışmalar başlamıştı.
51:12Karakol Cemiyeti: Teşkilat-ı Mahsusa tasfiye edilmiş olsa da kadrolar hala oradaydı ve işgal edilmiş bir ülkede silahı bırakmak diye bir şey akıllarından geçmezdi.
Karakol Cemiyeti kurulmuş, bu cemiyet hem istihbarat faaliyeti yürütmekte hem de Anadolu'ya subay, insan, elbise, mühimmat ve silah göndermekteydi.
Karakol Cemiyeti, Anadolu'nun emirlerini yerine getirmekteydi ancak asıl aidiyetinin olduğu İttihat Terakki liderleriyle temasını sürdürmekteydi, örneğin Bekir Rabo bölüğünden Halil Paşa'yı ve Ardahan'dan Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa'yı kaçırmışlardı.
54:34Osmanlı'da İstihbarat Teşkilatları: Binonbeş İstanbul Antlaşması, İstanbul'un Ruslar tarafından işgalini nasıl verilmesini içerir ve bu anlamda bir kırılma noktası olur.
Osmanlı'daki teşkilat ile Rusya'daki OGPU ve KGB arasında büyük paralellikler vardır.
Bolşevikler kurulduğunda, Rus Çarı'nın gizli yapılanması olduğu gibi Bolşeviklerin eline geçer ve OGPU'ya devredilir.
56:21İttihat Terakki'nin Sonu ve Milli Mücadele: Mondros Mütarekesi imzalanır ve İttihat Terakki'nin son kongresi bu anlaşmadan üç gün sonra toplanır.
Enver, Talat, Bahattin Şakir, Doktor Nazım ve Abdullah Azmi yurt dışına çıkarılır, diğerleri ise sonuna kadar savaş bırakmazlar.
Kongrede Anadolu'ya geçileceği ve İstanbul, Eskişehir, Sivas ve Erzurum'da müdafaa-i hukuk cemiyetleri kurulacağı kararlaştırılır.
58:15Milli Mücadele Dönemindeki Teşkilatlar: Karakol Cemiyeti İstanbul işgal edilince dağılmak zorunda kalır, liderleri yakalanır ve isim değişiklikleri geçirir.
Ankara'nın emriyle İstanbul'da faaliyet yürütmek üzere Hamza Grubu kurulur.
Merkezde Mimim Grubu kurulur ve bu, temel istihbarat örgütünün asıl çekirdeğidir.
59:18Cumhuriyet Döneminde İstihbarat Teşkilatları: Fevzi Paşa, Harbiye-i Umumiye Reisi olarak bütün istihbarat çalışmaları etrafında inşa edilir.
Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle İstanbul'da Karakol Cemiyeti kapatıldıktan sonra Zabitan Grubu kurulur.
1921-1923 yıllarında Mim Grubu (Silahlı Müdafaa-i Midye Grubu) ön plana çıkar.
1:00:11Milli Emniyet Hizmeti Teşkilatı: Milli Emniyet Hizmeti Teşkilatı (MAH) ismi, MİH (Milli İstihbarat Hizmeti) değil, MEH (Milli Emniyet Hizmeti) anlamına gelir.
MAH'nın esas görevleri: yurt dışındaki muhaliflerin takibi ve inkılaplara karşı hareketlerin takip edilmesi ve yönlendirilmesidir.
Almanlardan Walter Nikola getirilerek dış istihbarat teşkilatı örgütlendirmek için çalışılır.
1:02:47İstihbarat Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişimi: İstihbarat teşkilatı Fevzi Çakmak'ın 6 Ocak 1926 tarihli yazılı emriyle Milli Emniyet Hizmetleri Riyaseti olarak kurulur.
İstihbarat teşkilatı, İkinci Dünya Savaşı öncesi milli bir yapı olarak kurulmuş, savaştan sonra da milli kalmiştir.
İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan özel harp dairesi (1952'de) NATO üyesi ülkeler için ayrı bir yapıdır ve istihbarat teşkilatına karışmamıştır.
1:06:03Türkiye'nin Dış Politikası ve NATO İlişkisi: Türkiye, Mustafa Kemal zamanında Amerika ile ciddi dostluk ilişkisi yürütürken, sonrasında bazı taleplerde bulunmuş ve İsmet İnönü bu geri dönüşü Amerika'ya kaydırmıştır.
İsmet İnönü, Marshall Yardımı ve NATO'ya girme fikri gibi ciddi siyasi kararlar almış, İkinci Dünya Savaşı başladığında Türkiye'nin ordusu ve mali gücü değerlendirilerek savaşa girmemek için direniş göstermiştir.
Türkiye, Batı kampında kalmaya karar verdiğinde ordunun kıyafetleri ve talimnameleri değişmiş, bu süreçte gizli servisin de Amerikan istihbarat servisiyle diyalog kurması doğal bir süreç olmuştur.
1:08:33Darbeler ve İstihbarat İlişkileri: Gladyo tartışmaları sırasında Türkiye'de faili meçhul cinayetler yaşanmış ve 1967-1970 döneminden sonra Türkiye'yi belirli süreçlere taşıyabilmek için kamuoyunda infial yaratacak figürlerin tasfiyesi yapılmıştır.
1950'lerde yaşanan olaylar (6-7 Eylül olayları, Atatürk'ün bombalanması) ve 1960'ların darbeleri (27 Mayıs 1960 darbesi) gibi olayların arkasında Amerikan istihbaratı ve yapılanma etkisi olduğu iddia edilmektedir.
Modern istihbarat teşkilatları 19. yüzyılda ortaya çıkmış, İkinci Dünya Savaşı sonrası dünya ikiye bölünmüş ve Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyet Rusya iki merkezi güç olmuştur.
1:11:40Türkiye'nin Stratejik Konumu: Türkiye, Yunanistan ve İran, Sovyetlerin güneye inmesini engellemek için önemli bir çizgi oluşturmuş, Amerika Birleşik Devletleri bu üç ülkeyi kendine bağlamıştır.
Marshall Planı ve Truman Doktrini kapsamında Türkiye'ye askeri yardım ve silah teçhizatı sağlanmış, bu teçhizatlarla birlikte subaylar da ülkelere gönderilmiştir.
Türkiye, NATO'ya üye olmadan önce bile Amerika Birleşik Devletleri'nin Sovyetlere karşı mücadelesinin bir sahası olmuş, bu dönemde Türkiye'nin kaderi Amerikan kontrolü altına alınmıştır.
1:14:10Türkiye'nin Dış Politika Dengeleri: Türkiye'nin dış politika dengeleri, 19. yüzyıldan İkinci Dünya Savaşı'na kadar İngiliz ve Fransız tehdidine karşı Almanlara yaslanma politikası izlemiştir.
1945 sonrası Türkiye, Batı emperyalizmine karşı durmuş, ancak Mustafa Kemal Paşa'nın görüşüne göre Türkiye komünist olmayacaktı.
1950'lerde Milli Emniyet Hizmetleri hem Alman hem de İngiliz istihbaratıyla denge politikası uygulamış, 1945'ten sonra yönünü İngilizlere çevirmiş ve Amerikan kontrolü altına girmiştir.
1:15:50İhtilaller ve Sol Silahlı Yapılanma: NATO'nun askeri sistemini, eğitim kadrosunu kontrolü altına alması Türkiye'ye özgü bir durum değildi, Yunanistan ve İran'da da benzer durumlar yaşanmıştır.
Amerika'nın coğrafyadaki başarısına karşılık Sovyetler Birliği bloğu, Arap dünyasına kapitalist olmayan yol teorisiyle yönelmiş, Mısır, Suriye ve Irak'taki rejimler düşürülmüştür.
1970'te Türkiye'de hem ordu içinde bir cunta yapılanması hem de öğrenci gençlik kitlesinde sol silahlı yapılanma oluşmuş, bu yapılanmanın nümeni Filistin kamplarında bulunmuştur.
1:17:08terör örgütleri ve Filistin kampları: Filistin kamplarında eğitim alan terör örgütleri, bu kamplarda eğitilmiştir.
Baas rejimlerinin Irak'ta kurulması sırasında, Sovyetler Birliği ile Molla Mustafa Barzani liderliğindeki Kürtler ve Arap Irak Vaaz Partisi arasında 11 Mart 1971'de bir anlaşma yapılmıştır.
Bu anlaşmada Kürtlere otonomi özerklik verilmesi konusunda bir fikir birliği sağlanmıştır.
1:18:01Türkiye'de darbe süreçleri: 12 Mart 1971'de Türkiye'de muhtıra verilmiştir.
7-8 Mart gecesi Türkiye ordusu içindeki bir basçı çizgiye yakın darbe organizasyonu sokakta tasfiye edilmiştir.
Türkiye ordusu içerisinde devlet kapitalizmi, kendisine sosyalizm diyse de aslında sosyalizmle alakası yoktur.
1:19:03Fuat Doğu'nun rolü: Nazilerin parlak subayı Gehlen, Hitler'in de önem verdiği bir subaydır ve daha sonra Amerika tarafına geçmiştir.
Fuat Doğu, Amerika Birleşik Devletleri'ne gittiğinde bir NATO subayı olarak Gehlen'den eğitim almıştır.
12 Mart sürecinde Fuat Doğu, istihbaratın başı olarak önemli bilgi akışı sağlamıştır.
1:20:05Siyasetçiler ve istihbarat: Siyasetçiler genellikle işin kolayına kaçıp kendi kusurlarını bürokratların üstüne yıkmaktadır.
Güneydoğu'da yaşanan olaylarda istihbaratın eksikliği eleştirilirken, siyasetçilerin sorumluluğu sorgulanmaz.
Milli istihbaratın pozisyonu, örgüt içerisinde yerleştirilmesi ve siyasi irade tarafından desteklenmesidir.
1:22:45Milli istihbarat Teşkilatı'nın gelişimi: Türkiye'nin 15 Temmuz'da darbe girişimi sonrası yaptığı sınır ötesi harekatlarda Milli İstihbarat Teşkilatı'nın önemli bir misyonu vardır.
Türkiye'nin Libya'da, Hazar coğrafyasında ve Kadim Mezopotamya'da bulunmasında Milli İstihbarat Teşkilatı'nın önemli bir rolü vardır.
1945'ten sonra Soğuk Savaş döneminde yeniden yapılanma yaşayan teşkilat, 2000'li yıllarda da yeniden yapılanma alacaktır.
1:23:27İstihbarat servislerinin yapısı: İstihbarat servislerinin yapısı ile ilgili çalışmalar yapılmıştır.
İstihbarat servislerinin organizasyonel yapısı ile o servisin bağlı olduğu devletin iktidarının sınıfsal yapısı ve siyasi paradigması arasındaki bağı araştırılması önemlidir.
Amerika'da dil laboratuvarları bulunurken, Cezayir gibi ülkelerde bu tür kurumlar yoktur.
1:25:05Türk istihbaratı ve siyasi irade: Türkiye'nin tarihinden bugüne kadar sakladığı bir gelenek vardır ve bu geleneği teorileştirip sahaya yansıtması diğer devletleri de bu konuda ilham kaynağı olmuştur.
Son yirmi sene içerisinde Türk istihbaratının geldiği nokta tartışmasız büyük bir meseledir.
15 Temmuz sonrasında Türkiye'nin halkıyla, devletiyle, milletiyle bir irade ortaya koyması büyük bir meseledir.

Türk İstihbarat Tarihi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir