Buradasın

Türk İslam Devleti Kültür ve Medeniyet Dersi

youtube.com/watch?v=poRqUfp_1Uw

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, Nazım ve Murat adlı öğrencilerin de yer aldığı kapsamlı bir tarih dersidir. Öğretmen, KPSS, LGS ve diğer sınavlara hazırlanan öğrencilere yönelik bilgiler vermektedir.
Video, Türk İslam devleti kültür ve medeniyetinin çeşitli yönlerini ele almaktadır. İçerikte Türk İslam devletlerinin mimari çeşitliliği, Türk sanatı (hat, minyatür, teslim, telkari, malakadi, vitray, ebru), Türk-Islam bilim insanları (Farabi, Gazali, Biruni, İbni Sina, Cabir, Harezmi, İbni Rüşd, İbni Heysem, Ömer Hayyam) ve Türk-Islam yazı-edebi eserleri (Kutadgu Bilig, Divanü Lügatit Türk, Atabetül Hakayık, Divanü Hikmet, Şehname, Siyasetname) detaylı şekilde anlatılmaktadır.
Videoda ayrıca Türk İslam devletlerinin (Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklu Devleti) tarihi, mimari yapıları, eğitim sistemleri ve önemli savaşları hakkında bilgiler verilmektedir. Öğretmen, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini örneklerle açıklamakta ve öğrencilerin sınav stratejileri konusunda tavsiyelerde bulunmaktadır. Video, bir ünite sonunda soru çözümü yaparak sona ermektedir.

00:07İlk Türk İslam Devleti Kültür ve Medeniyet: İlk Türk İslam devleti kültür ve medeniyetin ikinci videosu başlıyor.
Konuşmacı, tatilden dönen Nazım'a tatil sırasında çalıştığını ve iş hastalığı olduğunu söylüyor.
Öğrencilerin bu sene tatil yapmadıklarını belirtiyor.
01:08Mimari Türleri: Mimari çeşitlidir ve bazı mimariler kafamıza göre yapılmaz, örneğin medreseyi kışla gibi veya kışlayı ev gibi yapamayız.
Dini mimari için namazgah, şadırvan, Kur'an okunan yer veya rahle gibi yapılar olmalıdır.
Cami, mescit, türbe, külliye ve medrese dini mimari örnekleridir.
01:59Medrese ve Diğer Mimari Türleri: Medrese ders verilen yerdir ve içinde mescit ve şadırvan bulunur, ancak mimari açıdan bakıldığında dini olarak değerlendirilir.
Sivil mimari örnekleri: kervansaray, ev, saray, köşk, yalı, kütüphane.
Askeri mimari örnekleri: kışla, garnizon, nizamiye kapısı, kale, burç, sur, tersane.
03:44Cami ve Mescit: Cami ve mescit aynı şeydir, Türk milleti cami demiş, Araplar ve Farslar mescit demiştir.
Büyük Selçuk Devleti'nin İran'daki eserlerinde cami kelimesi geçmez.
Tekke ve zaviyeler dini mimariye girer, sivil mimari örnekleri: ev, çeşme (sebil), ribat, kervansaray, han, hamam.
04:51Önemli Eserler: Karahanlılar, bulunduğu bölgelerde eser bırakan ilk Türk İslam devletidir ve özellikle Orta Asya'da eserler bırakmıştır.
Karahanlıların en önemli eserleri Ayşe Bir Türbesi ve Arap Ata Türbesi'dir.
Gazneliler Afganistan'da eser bırakmışlardır: Ribat-ı Mahi, Mesut'un Minaresi, Leşkeri Pazar Camii ve Zafer Kuleleri.
07:18Diyarbakır Ulu Camii'nin Tarihi: Diyarbakır Ulu Camii, günümüzde Diyarbakır'a gelen ziyaretçilerin ziyaret ettiği önemli bir yerdir.
Bu cami aslında bir kilisenin üzerine Emeviler tarafından yıkılmış ve cami yapılmıştır.
Büyük Selçuklu döneminde de camiye eklemeler yapılmış, ancak Diyarbakır Ulu Camii'nin tamamen Büyük Selçuklu Devleti'ne ait olduğu söylenemez.
08:15Büyük Selçuklu Devleti'nin Eserleri: Büyük Selçuklu Devleti'nin eserleri genellikle Anadolu'da değil, İran'da bulunur.
İran'ın Rey, Nişabur, İsfahan ve Tahran gibi kentlerinde Büyük Selçuklu'nun tüm eserlerini görebilirsiniz.
Tarihe ve sanat tarihine merak duyanlar için İran, ziyaret edilmesi gereken önemli bir ülkedir.
08:57Türk Kültürünün Önemi: Önce kendi kültürümüzü, sonra Batı kültürünü öğrenmek gerekir.
Türk milleti Müslüman olduktan sonra resim ve heykelcilik dibe vurmuş, bunun üzerine Arapça'yı güzel yazma sanatı olan hat sanatı gelişmiştir.
Hat sanatında rika, matbu, sülüs ve Hz. Ali'nin küfü gibi birçok çeşidi vardır.
09:54Hat Sanatının Önemi: Hat sanatı, küçük bir alana çok büyük bir ayet sığdırabilme yeteneğine sahiptir.
Eski camilerde, özellikle Mardin Ulu Camii'nde peygamberin sakalı şerif gibi önemli eserler bulunmaktadır.
Hat sanatını öğrenmek ve görmek, milli bilinci yükseltir ve dünyayı daha dikkatli görmek için önemlidir.
11:09Türk Hattatları: Hat sanatı özellikle Türkiye'de ve Anadolu'da çok uygulanmıştır.
Hat ile uğraşana "hattat" denir.
Amasyalı Yakut, ilk Türk hattat olarak bilinir.
11:20Minyatür Sanatı: Minyatür, bir şeyi küçültme sanatıdır ve ilk örnekleri Uygurlarda görülmüştür.
Minyatürde insanlar çok seçici değildir, resmin büyüklüğünden kişinin sosyal statüsünü anlayabilirsiniz.
Minyatürde perspektif kurallarına uyulmaz, kişilerin statülerine bağlı olarak çizilir (7 santim: sultan, 6 santim: vezir, 5 santim: hacip, 3 santim: muhtesip, 2 santim: köylü, 1 santim: sınava hazırlanan).
14:07Teslim Sanatı: Teslim, süsleme sanatıdır ve kelime manası altınlamak, yaldızlamak yani kitabı altın tozuyla süslemektir.
Özellikle Kur'an-ı Kerim'e en önemli kitap olarak atfedilir ve süslemelerinde kullanılır.
Teslim sanatına uğraşana müzehhip denir.
15:17Telkari ve Diğer Sanatlar: Telkari, gümüş işlemeli sanatıdır ve Türkiye'nin birçok tarafında vardır, özellikle Mardin'de.
Telkari sanatında her eser tektir, aynı yüzükten yüz defa üretilmez.
Malakadi, duvar süsleme sanatıdır ve duvar kabartma sanatıdır.
16:26Vitray ve Ebru: Vitray, cam süsleme sanatıdır ve özellikle eski camilerdeki renkli camlarda kullanılır.
Ebru, kelime manası bulut veya bulutlanmak anlamına gelir ve Türkiye'de birçok belediyenin ve sivil toplum kuruluşlarının uğraş alanıdır.
Hat, Arapçayı çok güzel yazma sanatıdır ve uğraşana hattat denir.
20:47Türk Sanatlarının Gelişimi: Türklerin İslamiyet'i kabul etmesiyle beraber hat sanatında en büyük yükseliş olmuştur.
Resim veya heykel sanatları düşmüştür, resmin yerine minyatür sanatı almıştır.
21:16Türk İslam Bilim İnsanları Hakkında: Türk İslam bilim insanları arasında Türk olmayan kişiler de bulunmaktadır, bu nedenle kökenlerine dikkat edilmelidir.
Milli Eğitim Bakanlığı'nın "havza" kavramını kullanması doğru bir yaklaşımdır; İran havzası, Kafkasya havzası, Orta Asya havzası gibi.
Türk İslam bilim insanları arasında Farabi, Gazali, İbn Rüşd ve Harezm gibi önemli isimler bulunmaktadır.
22:11Sosyal Medya ve Tarih: Sosyal medyada tatil fotoğrafları paylaşılırken, gerçek hayatın zorlukları göz ardı edilir ve bu durum aldatıcıdır.
İnsanların sosyal medyadan tarihi öğrenmeleri ve inanmaları, Türkiye'nin yetiştirdiği müthiş tarihçilerin varlığına rağmen şaşırtıcıdır.
Sosyal medyada mesleki itibarı olmayan kişilerin laflarına güvenmek yerine, tarihi doğru şekilde eleştirmek gerekir.
24:33Farabi'nin Hayatı ve Eserleri: Farabi, dünyanın ilk öğretmeni Aristo'nun en büyük yorumcularından biridir ve siyaset felsefesinden ilk bahseden kişidir.
Farabi, Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın kurulmasından ilk bahseden kişidir ve bazı küresel sorunların devletlerin ortak çözmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Farabi, "Kitabül Musiki" adlı dünyanın ilk modern müzik kitabını yazmış, logaritmayı icat etmiş ve hava, ses ve titreşim olaylarını bulmuştur.
26:09Farabi'nin Ünvanları ve Önemi: Farabi'nin "Muallim Misani" (ikinci öğretmen) ve "Nazar" gibi ünvanları vardır.
Farabi, İslam dünyasında ilimleri sınıflandıran ilk kişidir ve "El-Medinetü'l-Fazıla" (erdemli şehir) adlı kitabını yazmıştır.
Farabi, İslam dünyasında pozitif bilimleri başlatmıştır ve Birleşmiş Milletler fikrini ilk defa ortaya atan kişidir.
30:00Gazali'nin Hayatı ve Eserleri: Gazali, "Derin Deniz" olarak anılır çünkü bir milyon hazneli kitapları ezberlediği söylenir.
Gazali, Gazneli Mahmud'un ilk dört seferine katılmış ve Büyük Selçuklu Devleti'nde müderrislik yapmıştır.
Gazali, Batıllık seferlerinde insanların kandırılmasından dolayı Sünni itikatı yerleştirmeye çalışmıştır ve "Kimya-i Saadet" adlı önemli bir kitap yazmıştır.
31:39Gazali ve Kimya-i Saadet: Kimya-i Saadet ve İhyau Ulumiddin, Gazali'nin önemli kitaplarıdır.
Gazali, Hüccetül İslam lakaplı, İslam'ın ispatlayıcısı olarak bilinir ve Bağdat'taki Nizamiye Medreselerinin rektörlüğünü yapmıştır.
İhyau Ulumiddin, dini ilimlerin ihyası anlamına gelirken, Kimya-i Saadet bir kimya kitabı değil, ahlak ve cennete gitmek konusunda hadisler içeren bir kitaptır.
33:32Biruni ve Bilimsel Katkıları: Biruni, Gazali'nin sarayının en değerli esirlerinden biri olarak kabul edilir ve ilk dört seferine katılmıştır.
Tahkik-i Mali-i Hint adlı kitabında Hindistan coğrafyası ve yemekleri hakkında bilgi vermiştir.
Biruni, jeodezi ilmini bulmuş, yerçekiminin varlığını Newton'dan önce söylemiş ve bilimsel özgürlüğü savunmuştur.
37:57Biruni'nin Diğer Çalışmaları: Gazali, Biruni'yi "sarayın en kıymetli hazinesi" olarak tanımlamıştır.
Biruni, Asyalı milletlerin tarihini anlattığı "Asar-ül Baki" adlı bir kitap yazmıştır.
Biruni, coğrafyacı, fizikçi, tarihçi ve astronom olarak çok yönlü bir bilim insanıdır.
38:32İslam Bilim Adamları: Hint seferleri sonucunda mali Hint, El-Kanuni, Mesudi ve Kitabüs Saide Latif tıp gibi eserler yazılmıştır.
Jeodazi ilmini bulan bilim insanları dünyanın çapını ve yarıçapını doğru şekilde hesaplamışlardır.
39:29İbni Sina: İbni Sina, tıp deyince ilk akla gelen kişidir ve hastaneleri, yolları, okulları, caddelere ve parklara ismi verilmiştir.
İbni Sina, Batı'yı yüzyıllarca etkilemiş, kitapları ders kitabı olarak okutulmuş ve tıpta kullanılan birçok aletin sahibidir.
İbni Sina, "Doktorların Prensi" veya "Tıbbın Hükümdarı" olarak bilinir ve aynı zamanda büyük bir felsefecidir (Şeyhül Felasife lakabıyla anılır).
40:24İbni Sina'nın Bilimsel Katkıları: İbni Sina, astronomi ile uğraşmış ve azim halkasını (uzaklık ölçen bir alet) bulmuştur.
Şeker hastalığının ilk tespitini yapan, tansiyonu ölçen ve mide ameliyatı yapan İbni Sina'dır.
İbni Sina'nın "El-Kanun fit-Tıp" adlı eseri, tıpta önemli bir kaynaktır ve ÖSYM sınavlarında sıkça sorulmaktadır.
41:49ÖSYM Sınav Stratejisi: ÖSYM sınavlarında "yukarıda" ve "aşağıda" ifadeleri önemli olabilir, örneğin "yukarıda kanun yazar" ifadesi "aşağıda Kanuni Sultan Süleyman" anlamına gelebilir.
Sınavda 60 dakika süren 60 soru vardır ve dikkatli okuyan herkes cevabı yapabilir.
İbni Sina, fitoterapiyle (bitkilerle tedavi) ilgili çalışmalar yapmıştır.
43:59İbni Sina'nın Bilimsel Yaklaşımı: İbni Sina, "El-Kanun fit-Tıp" adlı eserinde "insanın içinde bir kurt vardır" diyerek mikrobu tarif etmiştir.
İbni Sina, ilk kez mide ameliyatı yapmış, şekeri tespit etmiş ve "Kitabüş Şifa" adlı eserini yayınlamıştır.
İbni Sina'nın aya ismi verilmiş ve azim halkasını (dünyanın aile mesafesi ve gezegenlerle mesafesini ölçmeye yarayan bir alet) bulmuştur.
47:01Zekeriya Razi: Zekeriya Razi, çiçek-kızamık kasları arasındaki farkı bulan ve "El-Havya" adında 17 ciltlik bir ansiklopedi yazan büyük bir bilim adamıdır.
Razi'nin ders kitapları sınavdan daha sonra bile okunmuştur.
47:55Cabir bin Hayyan: Cabir bin Hayyan, modern kimyanın kurucusu lakabıyla anılır ve atomun parçalanabileceğini ilk öne süren adamdır (Einstein'dan önce).
Cabir bin Hayyan, imbikle indik olayını kimyada bulan, damıtma işlemini keşfeden ve nitrik asit gibi bazı asitleri keşfeden bir kimyacıdır.
Cabir bin Hayyan, "Kitabül Kimya" adında ilk modern kimya kitabını yazmış, hassas terazi kullanmış ve yapay alaşımlardan altın tozu elde etmeye çalışmıştır.
50:59Türk İslam Bilim İnsanları: Limon asitinin adı citric asittir.
Harezmi, sıfırın yanına rakam yazmaya çalışan, ikinci ve üçüncü derece denklemleri çözen matematikçi ve astronomdur.
Harezmi'nin "Hesabül Ceb vel Mukabele" (Karşılaştırmalı Geometri ve Matematik) adlı eseri sınavlarda sıkça sorulmaktadır.
53:49İbn Rüşd: İbn Rüşd, Aristo'nun dünyadaki en büyük yorumcusu sayılır ve Latin İbn Rüşçülük diye bir felsefi ekolün sahibidir.
İbn Rüşd, aklı ön planda tutan ve mantıkla sorunların çözülebileceğini öne süren önemli bir bilim insanıdır.
İbn Rüşd, güneş lekelerini ilk defa gözlemlemiştir.
55:15İbni Heysem: İbni Heysem, fotoğraf makinesinin mucididir ve karanlık odayı bulan ilk kişidir.
İbni Heysem, "Kitab-ül Menazir" (Görme Kitabı) adlı büyük bir kitabı yazmıştır.
İbni Heysem, fiziğin özellikle optik alanında bugün temelde ne görülüyorsa, temelde kavramı üretiliyorsa bunu ilk defa ortaya koyan kişidir.
58:03Ömer Hayyam: Ömer Hayyam, matematikçi ve astronomdur.
Ömer Hayyam, Sultan Melikşah döneminde 1079 tarihli Celali Takvim'in heyet başkanlığını yapmıştır.
Ömer Hayyam, ikinci ve üçüncü derece denklemleri çözmüştür.
1:01:22Türk İslam Yazı Edebiyatı: İlk Türk İslam eserleri ağırlıklı olarak Karahanlılardan günümüze kalmıştır.
Yusuf Has Hacip (Balasagunlu Yusuf), "Kutadgu Bilig" (Mutluluk Veren Bilgi) adlı eserini yazmıştır.
"Kutadgu Bilig", altıbinaltıyüzkırkbeş beyitten oluşan ve içinde dört tane karakterin konuşturulduğu bir eserdir.
1:02:59Kutadgu Bilig: Kutadgu Bilig, ilk Türk-Islam eseridir ve siyasetname ve nasihatname türündedir.
Kitap 645 beyitten oluşur ve dört temel üzerine kurulmuştur: devlet, adalet, kanaat ve akıl.
Kitapta Küntoğlu (hükümdar), Ait (vezir), Ödilmiş (vezirin oğlu) ve akıbeti temsil eden bir karakter bulunmaktadır.
Kutadgu Bilig, Ulu Kara Buğra Han (Tamgaç Buğra) Han'a sunulmuştur.
1:05:41Kaşgarlı Mahmud ve Divanü Lügat-it-Türk: Kaşgarlı Mahmud'un eseri Divanü Lügat-it-Türk, Arapça yazılmış bir ansiklopedik sözlüktür.
Kaşgarlı Mahmud, Türk dünyasının yaşadığı yerleri tarif eden bir harita yapmıştır.
Kaşgarlı Mahmud, etnograf, dilbilimci ve haritacıdır.
UNESCO tarafından 2008 yılında Kaşgarlı Mahmud Yılı ilan edilmiştir.
1:08:30Edip Ahmet Gültekin ve Atabetül Hakayık: Edip Ahmet Gültekin'in kitabı Atabetül Hakayık (Hakikatlerin Eşiği) bir nasihatname ve tasavvuf ahlak kitabıdır.
Kitap Kutadgu Bilig'in devamı olarak kabul edilir.
Edip Ahmet Gültekin, eserini Emir Sipasa Lara'ya sunmuştur.
Hükümdarlara eser sunmak, sarayda rütbe almak veya kendini tanıtmak için yapılmıştır.
1:10:32Ahmet Yesevi: Ahmet Yesevi, Türkistan'ın piri olarak bilinir ve Türkistan coğrafyasında İslam'ı yayan kişidir.
Ahmet Yesevi'nin Divanı Hikmet, Türk tasavvuf tarihinin bilinen ilk eseridir.
Kitapta Hz. Muhammed'in yaşamından örnekler verilmiştir.
Ahmet Yesevi, ilk Türk mutasavvıfıdır ve mezarını Timur yaptırmıştır.
1:15:03Osmanlı İmparatorluğu'nun Anlayışı: Osmanlı İmparatorluğu, yakmaya veya yıkmaya değil, gönülleri fethetmeye gelmiştir.
Yıldırım Beyazıt, bir bölgeyi almış ve orada türbeyi yaptırmıştır.
1:15:24Gazneliler Devleti ve Tarihçiler: Satuk Buğra Han, karanlarda İslam'ı kabul eden ilk hükümdardır.
Ubi Tarihi, Gazneliler devleti ile ilgili bilgiler vermiştir.
Ubi Tarihi, Gazneli Mahmud'a sunulmuştur.
1:15:59Firdevsi ve Şehname: Firdevsi'nin eseri Şehname'dir ve bir biyografi kesesidir.
Firdevsi, Gazneli Mahmud'dan beş kese beklemiş ancak sadece bir kese almıştır.
Şehname'de İran-Turan mücadelesi anlatılır ve Afrasiyap lakaplı Türk hükümdar Alp Er Tunga bu eserde geçer.
1:17:38Ali Şir Nevai ve Muhakeme Tül: Ali Şir Nevai, Timur zamanında yaşamıştır.
Muhakeme Tül, iki sözlüğün karşılaştırmasıdır.
Ali Şir Nevai, Çağatay Türkçesinin en büyük şairi olarak kabul edilir ve Türkçe'nin Farsça ve Hintçeden daha üstün olduğunu belirtmiştir.
1:19:12Nizamülmülk ve Siyasetnamesi: Nizamülmülk'ün "Ahlak" adlı eseri, hükümdarı öğüt vermek için yazılmıştır.
Nizamülmülk, örnekler vererek hükümdarın çıkarım yapmasını istemektedir.
Nizamülmülk'ün gerçek ismi Nizamülk'tür, lakabıdır.
1:20:01Önemli Tarih Kitapları: Lisede ve siyasetçilere okutulması gereken üç önemli kitap vardır: Kutadgu Bilig, Atabet'ül-Hakayık ve Nizamülmülk'ün Siyasetname.
Siyasetname, hükümdarın bir kişiyi nasıl tanıması gerektiğini, ne yapması gerektiğini ve adaletten nasıl ayrılmaması gerektiğini örneklerle açıklar.
Akademik tarihçiler bir nokta üzerine yoğunlaşır, örneğin Musul meselesi için 400 sayfa, Bozkurtlar için 200 sayfa kitap okunabilir.
1:21:18Tarih Bilinci ve Çalışma Yöntemi: Bazı yollar bazı yerlere uzun yollardan gelir, kısa yollardan gitmek isteyen her şey yolda kalır.
Ömür boyu tarih bilinci kazanmak önemlidir, sadece sınav için değil, ileriki yıllarda mülakatlarda da tarih soruları sorulabilir.
Öğrencilere kısa alıştırmalar yapıldığı için beyin kapasitesi kısıtlanmaktadır, ancak sınavda 3 saat oturulacağı için bu süre yeterli olacaktır.
1:24:10Nizamülmülk ve Ömer Hayyam: Nizamülmülk, Nizamiye medreselerinin kuruluşunda etkili olmuş ve ilk Türk atabey'dir.
Nizamülmülk, devlet nasıl yönetilmeli sorusuna örneklerle cevap vermiş, Sultan Melikşah'a sunmuş ancak aralarında arası açılmıştır.
Ömer Hayyam, matematik ve astronomi ile uğraşmış, aşk, dua ve ahiret üzerine rubai yazmıştır.
1:26:50Diğer Önemli Bilgiler: Sultan Melikşah'a Celali takvimini hazırlayan heyet başkanlığını yapmıştır.
Satuk Buğra'nın destanı sözlü edebiyat türüne örnektir.
Örnek genel Türk tarihi, Türkiye devleti ile beraber bitiyor ve Türkiye Selçuklu Devleti'nden itibaren 99 sorudan oluşan bir genel tekrar yapılacak.
1:28:11Tarih Dersi Planı ve Motivasyon: Derslerde soru-video ders anlatımı yapılacak ve öğrencilerin elindeki iki soru bankasıyla birlikte çalışacaklar.
Hedef, sınavdan sonra 25-27 soru doğru cevaplamak.
Beynin bilgi alıp doldurduğu bir bardak gibi çalıştığı, en son videoda "tarih bitti" komutu verildiğinde işlemeye başlayacağı vurgulanıyor.
1:29:39Tarih Bilgisinin Önemi: Yıllarca tarih görmemenin ve umursamamanın anlatılama sıkıntıları yarattığı belirtiliyor.
Tarih bilmemek büyük bir eksiklik olduğu, matematikten farkı olmadığı vurgulanıyor.
Sınav sorularında dini eserler, türbeler ve sanat dalları gibi konuların sorulduğu örneklendiriliyor.
1:30:48Önemli Bilim İnsanları: Farabi'nin en önemli eseri "El-Medinetü'l-Fazla" ve ilk modern müzik kitabını yazması belirtiliyor.
Gazali'nin en büyük özelliği "Kimya" ve "Saadet" kitapları olduğu, son zamanlarda özellikle bu soruların sorulduğu vurgulanıyor.
Biruni'nin yerçekiminin varlığını Newton'dan önce söylemesi ve "Her şey yere doğru çekiliyor" diyerek bilim insanı olduğu belirtiliyor.
1:31:41Türk Tarihinde Önemli Olaylar: Asyalı milletlerin tarihi son üç yılda iki defa sınav sorusu olarak geldiği belirtiliyor.
Türk tarihinde Hint seferlerinin sadece Gaziler dönemine ait olmadığı, Osmanlı Devleti'nde de Seyyidi Ali Reis'in Hindistan seferlerinde "Mirat'ül Memalik" adında bir kitap yazdığı vurgulanıyor.
Hindistan'da akla iki adam gelecek: Seyyidi Ali Reis ve İbni Sina.
1:32:34Önemli Bilim Adamları ve Eserleri: İbni Sina'nın lakabının "Tıbbın Hükümdarı" veya "Doktorların Prensi" olduğu ve "El-Kanun fit-Tıp" eseri olduğu belirtiliyor.
Cabir Binaya'nın modern kimyanın kurucusu olduğu ve birçok asidi keşfettiği, nitrik asidi de keşfettiği vurgulanıyor.
Harezmi'nin "Cebrail Mukabele" eseri ve karşılaştırmalı matematik, geometri ve denklemler konusundaki çalışmaları belirtiliyor.
1:33:44Türk İslam Yazı ve Edebi Eserleri: İlk Türk İslam yazı ve edebi eserlerinin dörtünün bilinmesi gerektiği belirtiliyor: Kutadgu Bilig, Divanı Lügat-it Türk, Atabetül Hakayık ve Divan Hikmet.
Kutadgu Bilig'in "Mutluluk veren bilgi" anlamına geldiği, 645 beyitten oluştuğu ve dört karakterden oluştuğu belirtiliyor.
Divanı Lügat-it Türk'in ilk Türkçe ansiklopedik sözlüğü olduğu, Kaşgarlı Mahmut'un Araplara Türkçe'nin zengin bir dil olduğunu ispat etmek için yazdığı ve içine Türk dünyasına ait bir harita koyduğu vurgulanıyor.
1:34:48Diğer Önemli Eserler: Atabetül Hakayık'ın "Hakikatlerin eşiği" anlamına geldiği ve ilk Türk mutasavvufu Ahmet Yesevi'nin şiirlerini topladığı belirtiliyor.
Firdevsi'nin "Şehname" adlı eserinin Gazi'nin Mahmud'a sunulduğu ve Afrasiyap olarak geçen Türk hükümdarının Alper Tungay olduğu vurgulanıyor.
Vezir Nizamülk'ün "Siyasetname" adlı kitabının herkese okunması tavsiye edildiği, özellikle ileride siyaset yapacak arkadaşlar için önemli olduğu belirtiliyor.
1:36:53Türk Tarihi Sınav Soruları: Peçenekler, bir savaş sırasında Selçuklu tarafına geçerek savaşın kazanılmasını sağladı.
Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kınık boyudur, Kayı ise Osmanlı ile alakalıdır.
Malazgirt Savaşı'nda Romen Diyojen, Alparslan'ın barış teklifini reddetmiş ve "onu ayaklarına bağlayacağım" demiştir.
1:38:45Önemli Tarih Olayları: 1090 yılında Hasan Sabbah, erişilmesi zor olan Alamut kaleyi ele geçirmiş ve batı propagandası yapmıştır.
1048 yılında Pasinler Savaşı'nda Gürcü Kralı Liparit, Selçuklu'ya boyun eğmiş ve esir olmuştur.
1022 yılına kadar yaşayan Karahanlılar, Orta Asya'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir.
1:40:28Karahanlılar ve Diğer Türk Devletleri: Karahanlıların kurucusu Satuk Buğra'dır ve ribat adı verilen kervansaraylar yapmışlardır.
Gazneliler Devleti'nin kurucusu Bilge Kül Kadir Han'dır ve Hindistan'a 17 sefer yapmıştır.
Selahattin Eyyubi, Haçlılardan Kudüs'ü geri almıştır.
1:42:53Tolunoğulları ve Diğer Önemli Olaylar: Abbasiler tarafından Mısır'a vali olarak atanan ve Tolunoğulları Devleti'ni kuran Muhammed bin Togaş'tır.
Miryokefelon Savaşı'nda Türklerin Anadolu'dan atılamayacağı belirlenmiştir.
Sultan Alparslan, Ani kalesini alarak kendisine "Fetihlerin Babası" anlamında Ebu'l-Feth ünvanı verilmiştir.
1:45:01Sultan Unvanı ve Diğer Bilgiler: Dünya tarihinde Sultan unvanını kullanan ilk hükümdar Gazneli Mahmut'tur.
Bilge Kül, Kaan, Semerkant Medresesi ve Ribat kelimeleri Karahanlılar Devleti'ni anlatır.
Divan-ı Mezalim, zulme uğrayan insanların başvuru mekanıdır ve başkanlığı Sultan yapar.
1:46:34Türk İslam Devletleri Hakkında Bilgiler: Şah Cihan'ın eşi Mümtaz Begüm Mahal ve Ercümen, Nurbanu Sultan'ın Tac Mahal'e götürmek istediği bir yerdir.
Beyza öğretmen, Şah Cihan'ı görmek için Hindistan'ın Agra kentine gidecektir.
İbn Rüşd, "bilginlerin hükümdarı, doktorların prensi" lakaplarıyla anılır ve yerçekimi, zaman, voltai ve avar gibi kavramları keşfetmiştir.
1:47:49Selçuklu Devleti Sistemi: Glamgman, satın alınmış veya savaşlarda düşmüş çocuklardan sağlam olanların devlet kademelerine alınması sistemidir.
Bu sistemde yetenekliler saraya alınır, hasta olanlar ise hasta olarak değerlendirilir.
Eğitim tamamlananlar hem askeri hem idari görevlere getirilir, maaşları iddaa toprakları ve gani adı verilen üç ayda bir ödenen maaştır.
1:48:56Türk İslam Devletleri'nin Mimari ve Sosyal Özellikleri: İslam öncesindeki çadır tipi mezarlar, Anadolu'da kümbet olarak bilinir.
Ribat, güvenlikler yolu üzerine yapılan kervansaray, kapan, tekris, mal külliye ve arasta çarşı gibi yapılar vardır.
Selçuklular'da bölge ve eyaletleri maşa idareci olarak tayin edilen meliklerin yanına verilen ve meliklerin en iyi yetiştirilmesinden sorumlu olan kişiye Osmanlı'da lala, İslam öncesindeki adı atabey denir.
1:49:39Devlet Yönetimi ve Bilim İnsanları: Vezir Nizamülmülk, sultana mektupları ile berat ve meşhur gibi devletin yazılı belgelere tuğra çeken kişidir.
Tuğra'yı yazan kişi divanın iç ve dış yazışmalarından sorumlu olan divanın inşa olduğunu unutmamak gerekir.
Artuklular devrinde yaşadığı robotik ve sibernetik biliminin kurucusu El-Cezeri'dir.
1:50:37Abbasiler ve Türk Hükümdarları: Abbasiler tarafından Türk hükümdarlarına gönderilen hediyelerin tümüne hilat denir.
Abbasiler halifesi'nin göndermiş oldukları, hükümdarın adı ve soyadının, ünvanlarının yazıldığı işlemeli elbiseye tıraz denir.
İlk Türk İslam devletlerinde kadınların idari ve sosyal hayatta etkili olduğu gösterilmiştir.
1:52:30Türk İslam Devletleri'nin Yönetimi: Nizamiye, yoksul yetenek çocukları bilim insanı yapabilmek, zararlı fikir akımlarına karşı fikirle cevap verebilmek ve devlet memuru ihtiyacını karşılamak için kurulmuştur.
Tüccarları barındıran yerin adı kervansaraydır.
Türk İslam devletleri konusunda siyasi tarih, devlet yönetimi, ordu, toprak yönetimi, sosyal hayat, yazı, bilim insanları, eserler, mimari ve sanat gibi konular ele alınacaktır.

Türk İslam Devleti Kültür ve Medeniyet Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir