Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sesli Kanun" kanalında yayınlanan bu eğitim videosu, Türk Hukuk Kanunu'nun çeşitli maddelerini sırasıyla okuyan bir ders formatındadır.
- Video, Hukuk Kanunu'nun ilk kitabından başlayarak kişiler hukuku konusunu ele almakta, hak ehliyeti, fiil ehliyeti, erginlik gibi temel hukuki kavramları açıklamaktadır. Daha sonra kişisel durum sicilinin tutulması, cinsiyet değişikliği, doğum ve ölüm bildirimleri gibi konulara geçmekte, tüzel kişilerin genel hükümleri, derneklerin kuruluşu, üyelik hakları ve organları hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Son bölümde ise vakıf hukuku kanununun çeşitli maddeleri, vakıf senedinin hazırlanması, vakfın tüzel kişilik kazanması, yönetim organları ve vakıfların sona erme durumları anlatılmaktadır.
- Video, hukuk öğrencileri veya Türk Hukuk Kanunu hakkında kapsamlı bilgi edinmek isteyenler için hazırlanmış kapsamlı bir eğitim kaynağıdır. Dernek ve vakıf kurma süreci, yönetim organları, denetim mekanizmaları ve vakıfların sona erme durumları gibi konular adım adım açıklanmaktadır.
- 00:25Kanun Temel İlkeleri
- Kanun sözüyle ve özüyle değindiği konularda uygulanır, kanunda hüküm yoksa hakim örf ve idet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.
- Herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır, bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.
- Kanunun iyi niyete hukuki bir sonuç bağladığı durumlarda asıl olan iyi niyetin varlığıdır, ancak durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kimse iyi niyet iddiasında bulunamaz.
- 02:00Kişiler Hukuku
- Her insanın hak ehliyeti vardır, bütün insanlar hukuk düzeninin sınırları içinde haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler.
- Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır, erginlik onsekiz yaşını doldurulmasıyla başlar.
- Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur, ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça kendi işlemleriyle borç altına giremezler.
- 03:46Hısımlık ve Yerleşim Yeri
- Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur, eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur.
- Yerleşim yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir, bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz.
- Velayet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının ortak yerleşim yeri, yoksa çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeridir.
- 05:26Kişilik Hakkı ve Korunması
- Kimse hak ve fiil ehliyetlerinden kısmen de olsa vazgeçemez, kimse özgürlüklerinden vazgeçemez veya onları hukuka ya da ahlaka aykırı olarak sınırlayamaz.
- Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hakimden saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.
- Davacı, hakimden saldırı tehlikesinin önlenmesini, sürmekte olan saldırıya son verilmesini, sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırının hukuka aykırılığının tespitini isteyebilir.
- 07:14Ad ve Kişilik
- Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir, adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini, haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve manevi tazminat ödenmesini isteyebilir.
- Adın değiştirilmesi ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir, ad değişmekte kişisel durum değişmez.
- Kişilik çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer, çocuk hak ehliyetini sağ doğmak koşuluyla ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.
- 10:23Kişisel Durum Sicili
- Kişisel durum, bu amaçla tutulan resmi sicille belirlenir, bu sicili tutulmasına ve zorunlu bildirimlerin yapılmasına ilişkin esaslar ilgili kanunda gösterilir.
- Kişisel durum sicili, devletçi atanan memurlar tarafından tutulur, sicil kayıtlarını tutmak ve örnek vermek bu memurların görevidir.
- Kişisel durum sicilinin tutulmasından doğan zararlar, kusurlu memura rücu edilmek kaydıyla devletçe tazmin edilir.
- 11:09Kişisel Durum Sicili ve Cinsiyet Değişikliği
- Tazminat ve rücu davaları, kişisel durum sicilinin tutulduğu yer mahkemesinde açılır.
- Kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında mahkeme kararı olmadıkça düzeltme yapılamaz.
- Cinsiyet değiştirmek isteyen kişi, 18 yaşını doldurmuş, evli olmayan ve transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu belgelemiş olmalıdır.
- 12:05Kişisel Durum Değişiklikleri ve Ölüm Bildirimleri
- Doğumlara ilişkin bildirimler ve kimliği bilinmeyen bulunmuş çocuklar hakkındaki işlemler ilgili kanun hükümlerine göre yapılır.
- Kişisel durumdaki değişiklikler (evlilik dışı çocuk tanınması, babalık kararı, soy bağının düzeltilmesi, evlat edinme) ilgili kanun hükümlerine göre işlenir.
- Ölümlere ilişkin bildirimler ilgili kanun hükümlerine göre yapılır.
- 12:38Gaiplik ve Tüzel Kişiler
- Ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde ortadan kaybolan birinin cesedi bulunamamış olsa bile, o yerin en büyük mülki amirinin emriyle kütüğe ölü kaydı düşürülür.
- Tüzel kişiler, başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal topluluklarıdır.
- Amacı hukuka ve ahlaka aykırı olan kişi ve mal toplulukları tüzel kişilik kazanamaz.
- 13:50Tüzel Kişilerin Hakları ve Sorumlulukları
- Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara eğilirler.
- Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla fiil ehliyetini kazanırlar.
- Tüzel kişinin iradesi organları aracılığıyla açıklanır ve organlar kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludurlar.
- 14:28Tüzel Kişilerin Tasfiyesi
- Tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.
- Sona eren tüzel kişinin kişiliği, ehliyeti, tasfiye amacıyla sınırlı olmak üzere tasfiye sırasında da devam eder.
- Tüzel kişinin mal varlığının tasfiyesi, kanunda ve kuruluş belgesinde aksine hüküm bulunmadıkça, tüzel kişinin resmi tasfiyesine ilişkin hükümlere göre yapılır.
- 15:33Dernekler
- Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.
- Herkes önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir ve bir dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
- Her derneğin bir tüzüğü bulunur ve dernek tüzüğünde derneğin adı, amacı, gelir kaynakları, üyelik koşulları, organları ve örgütü ile geçici yönetim kurulunun gösterilmesi zorunludur.
- 16:32Derneklerin Tüzel Kişilik Kazanması
- Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar.
- Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü en büyük mülki amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.
- Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir.
- 18:11Dernek Üyeliği
- Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve hiç bir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.
- Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişiler derneklere üye olma hakkına sahiptir.
- Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.
- 19:27Dernek Üyelerinin Hakları ve Sorumlulukları
- Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler ve dernek üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez.
- Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır ve üye oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
- Üyeler, dernek düzenine uymak ve derneği sadakat göstermekle yükümlüdürler.
- 20:49Dernek Organları
- Derneğin zorunlu organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur.
- Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup, derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.
- Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur.
- 22:23Dernek Genel Kurul Toplantıları
- Genel kurul toplantıları, tüzükte aksine hüküm olmadıkça dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır.
- Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin fesih hallerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır.
- Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz ve toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi, yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.
- 23:32Genel Kurulun Yetkileri ve Kararları
- Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir, dernek organlarını seçer ve diğer organlara verilmemiş işleri görür.
- Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır, tüzük değişikliği ve fesih kararları ancak üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.
- Toplantıda hazır bulunan ve kanuna aykırı olarak alınan kararlara katılmayan üye karar tarihinden başlayarak bir ay içinde, hazır bulunmayan üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde mahkemeye başvurabilir.
- 25:01Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu
- Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
- Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır ve temsil görevi üyelerden birine veya üçüncü kişiye verilebilir.
- Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur ve denetleme sonuçlarını raporla yönetim kuruluna ve genel kurula sunar.
- 26:08Derneklerin Sona Ermesi ve Feshi
- Dernekler amacın gerçekleşmesi, sürenin sona ermesi, borç ödemede acze düşmesi gibi hallerde kendiliğinden sona erer.
- Genel kurul her zaman derneğin feshine karar verebilir, derneğin amacı kanuna veya ahlaka aykırı hale gelirse mahkeme feshine karar verir.
- Dernekler, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar, yasaklanan faaliyetlerle ilgili kamu hukuku nitelikli özel kanun hükümleri saklıdır.
- 27:41Derneklerin Uluslararası Faaliyetleri
- Dernekler uluslararası faaliyette ve iş birliğinde bulunabilir, yurt dışında şube açabilir ve yurt dışında kurulmuş derneklere üye olabilirler.
- Yabancı dernekler, Dışişleri Bakanlığı'nın görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de faaliyette bulunabilir, şube açabilir ve üst kuruluşlar kurabilir.
- Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler dernek kurabilir veya kurulmuş derneklere üye olabilirler.
- 28:25Şube Açma ve Federasyonlar
- Dernekler gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilirler, şube kuruluş bildirimi en büyük mülki amirine verilir.
- Her şubede genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu veya denetçi bulunması zorunludur.
- Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin bir araya gelmeleriyle kurulur, her federasyonun bir tüzüğü bulunur.
- 29:40Konfederasyonlar ve Dernek Gelirleri
- Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun bir araya gelmeleriyle kurulur, her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur.
- Dernekler bağlı oldukları federasyonun, federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üç'er üye ile temsil olunurlar.
- Dernek gelirleri, üye ödentisi, dernek faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirler, bağış ve yardımlardan oluşur.
- 30:36Vakıflar
- Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır.
- Cumhuriyetin anayasa ile belirlenen niteliklerine ve ilkelerine aykırı veya belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla vakıf kurulamaz.
- Vakıf kurma iradesi resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır, vakıf yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.
- 31:18Vakıf Kurma Süreci
- Resmi senette vakıf kurma işleminin temsilci aracılığıyla yapılması, temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belgeyle verilmiş olmasına ve vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş bulunmasına bağlıdır.
- Mahkemeye başvurma: resmi senet düzenlenmiş ise vakfeden tarafından, vakıf ölüme bağlı tasarrufa dayanıyorsa, ilgililerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi üzerine ya da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
- Mahkemenin verdiği karar, tebliğ tarihinden başlayarak bir ay içinde başvuran veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temiz edilebilir.
- 32:19Vakıf Tescili ve Mülkiyet
- Tesciline karar verilen vakıf, vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil edilir ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde tutulan merkezi sicile kaydolunur.
- Özgülenen malların mülkiyeti ile haklar, tüzel kişiliğin kazanılmasıyla vakfa geçer.
- Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, özgülenen mal ve haklar, örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir.
- 33:30Vakıf Senedindeki Noksanlıklar ve Çözüm Yolları
- Vakıf senedinde vakfın amacı ve bu amaca özgülenen mal ve haklar yeterince belirlenmişse, diğer noksanlıklar vakfın tüzel kişilik kazanması için yapılan başvurunun reddini gerektirmez.
- Noksanlıklar tescil kararı verilmeden önce mahkemece tamamlattırılabilir veya kuruluştan sonra denetim makamının başvurusu üzerine vakfeden'in görüşü alınarak tamamlanabilir.
- Ölüme bağlı tasarrufla özgülenen mal ve haklar amacın gerçekleşmesine yeterli değilse, vakfeden aksine bir irade açıklamasında bulunmadıkça, bu mal ve haklar denetim makamının görüşü alınarak hakim tarafından benzer amaçlı bir vakfa özgülenir.
- 34:25Vakıf Yönetim Organları ve Çalıştırılanlara Yardım Vakıfları
- Vakfın bir yönetim organının bulunması zorunludur ve vakfeden vakıf senedinde gerekli gördüğü başka organları da gösterebilir.
- Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıflarının yöneticileri, yararlananlara vakfın örgütü, işleyişi ve mali durumu hakkında gerekli bilgiyi vermekle yükümlüdürler.
- Vakfa ödenti veren çalıştırılanlar ve işçiler, en az yapmış oldukları ödeme oranında yönetime katılırlar ve temsilcilerini olabildiğince kendi aralarından seçerler.
- 35:44Vakıf Denetimi ve Değişiklikler
- Vakıfların vakıf senedindeki hükümleri yerine getirip getirmedikleri, vakıf mallarını amaca uygun biçimde yönetip yönetmedikleri ve vakıf gelirlerini amaca uygun olarak harcayıp harcamadıkları, vakıflar genel müdürlüğünce ve üst kuruluşlarınca denetlenir.
- Haklı sebepler varsa, mahkeme vakfın yönetim organı veya denetim makamının istemi üzerine vakfın örgütünü, yönetimini ve işleyişini değiştirebilir.
- Durum ve koşullardaki değişmeler yüzünden vakıf senedinde yazılı amaca bağlı kalınması vakfedenin arzusuna açıkça uymayacak hale gelmiş ise, mahkeme vakfın amacını değiştirebilir.
- 37:17Vakıf Yönetimi ve Sonlandırma
- Yönetim organı, her takvim yılının ilk üç ayı içinde vakfın bir önceki yıla ait mal varlığı durumunu ve çalışmalarını bir rapor halinde denetim makamına bildirir.
- İçişleri Bakanlığı, anayasada öngörülen hallerde ve belirlenen usullere uygun olarak denetim makamının da görüşünü almak suretiyle mahkemece bir karar verilinceye kadar vakfı geçici olarak faaliyetten alıkoyabilir.
- Amacın gerçekleşmesi olanaksız hale geldiği ve değiştirilmesine de olanak bulunmadığı takdirde, vakıf kendiliğinden sona erer ve mahkeme kararıyla sicilden silinir.
- 38:19Vakıfların Özel Hükümleri
- Vakıfların malları üzerinde zilyetlik yoluyla kazanma hükümleri uygulanmaz.
- Derneklerin uluslararası faaliyette bulunmalarına ve üst kuruluş kurmalarına ilişkin hükümler kıyas yoluyla vakıflar hakkında da uygulanır.
- Kamuya yararlı veya özel kanunlarla kurulan vakıflar hakkındaki özel hükümler saklıdır.