Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Türk edebiyatının tarihi dönemlerini kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Video, Türk edebiyatının üç ana devreye ayrıldığını açıklamaktadır: İslam öncesi Türk edebiyatı (10. yüzyıla kadar), İslam etkisinde gelişen Türk edebiyatı (10. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar) ve Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı (1860'dan günümüze kadar). Tanzimat dönemi ile Cumhuriyet dönemine kadar olan süreç de detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Her dönem için dil anlayışı, konu işlenme şekilleri, kullanılan nazım birimleri ve önemli sanatçılar hakkında bilgiler verilmektedir. Öğretmen, Orhun abideleri, divan edebiyatı, halk edebiyatı, Tanzimat dönemi gibi önemli dönemler üzerinde durmakta ve her dönem için örnek metinler sunmaktadır. Dersin sonunda öğrencilere soru çözme görevi verilmektedir.
- 00:08Türk Edebiyatının Tarihi Dönemleri
- Türk edebiyatı, konu ve üslup anlayışındaki değişiklikler, kültürel farklılaşma, dini ve sosyal hayattaki değişimler nedeniyle belirli dönemlere ayrılmıştır.
- Türk toplumunu etkileyen iki dönüm noktası vardır: İslam dininin kabulü ve batıya yöneliş hareketi.
- Türk edebiyatı üç ana devreye ayrılmıştır: İslam öncesi Türk edebiyatı, İslam etkisinde gelişen Türk edebiyatı ve batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı.
- 01:51İslam Öncesi Türk Edebiyatı
- İslam öncesi Türk edebiyatı başlangıçtan 10. yüzyıla kadar devam eden dönemdir ve sözlü edebiyat ile yazılı edebiyat olmak üzere iki kolda gelişmiştir.
- Sözlü edebiyatta şaman, baksı, kamp, oyun gibi sanatçılar tarafından söylenen şiirlerle koşuk, sago, sav ve destanlar önemli edebi ürünlerdir.
- Yazılı edebiyat 8. yüzyılda Orhun abideleri ile başlamış, Göktürk yazıtları ve Uygur metinlerinin bulunduğu dönemdir.
- 06:19İslam Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı
- İslam etkisinde gelişen Türk edebiyatı 751 yılında Talas Savaşı'ndan sonra başlamış, 10. yüzyılda kralların İslam'ı kabulüyle yaygınlaşmış ve 19. yüzyıl başlarına kadar devam etmiştir.
- Bu dönemde dörtlük nazım birimi ve beyit ölçüsü kullanılmış, hece ölçüsü yanında aruz ölçüde de kullanılmıştır.
- İslam etkisindeki Türk edebiyatı iki kolda gelişmiştir: klasik Türk edebiyatı (divan edebiyatı) ve halk edebiyatı.
- 10:17Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı
- Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı 19. yüzyılın ortalarından itibaren Tanzimat'ın ilanıyla başlamış ve günümüze kadar devam etmektedir.
- Bu dönemde klasizm, romantizm, realizm, natüralizm ve sembolizm gibi batı edebi akımlarının etkisi altında kalmıştır.
- Milli edebiyat döneminden itibaren dilde ve sanatta millileşme başlamış, Cumhuriyet döneminde dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmıştır.
- 11:52Tanzimat Dönemi Edebiyatı
- Tanzimat dönemi sanatçıları divan şiiri geleneği ile yetiştikleri için kaside, gazel gibi nazım şekillerini kullanmaya devam etmişlerdir.
- Bu dönemde hürriyet, eşitlik gibi sosyal konular işlenmiş, roman ve hikaye türlerinin ilk örnekleri verilmeye başlanmıştır.
- Batılı anlamda ilk tiyatro da bu dönemde ortaya çıkmıştır.
- 13:05Tanzimat Edebiyatı
- 1860 yılında Şinasi ve Agah Efendi'nin çıkardığı Tercüman-ı Ahval gazetesi, Tanzimat edebiyatının başlangıcı kabul edilir.
- Tanzimat döneminde şiirlere konuya uygun başlık verilmiştir, bu da daha önceki dönemlerden farklı bir özellik.
- Halka hizmet, millet gibi yeni kavramlar şiire girmiş, ancak nazım birimi ve aruz Divan edebiyatındaki gibi devam etmiştir.
- 14:02Servet-i Fünun Edebiyatı
- Servet-i Fünun edebiyatı (Cedide) ağır ve sanatlı bir dil kullanmıştır ve yabancı sözcüklerle yüklüdür.
- Bu dönemde bireysel konular işlenmiş, sone, terzama gibi Batı edebiyatı nazım şekilleri kullanılmıştır.
- Roman ve hikaye türlerinde teknik gelişmiş, sosyal konulardan uzak durularak bireysel konular ele alınmıştır.
- 15:00Fecriati Dönemi
- Fecriati dönem, Servet-i Fünun'un bir devamı niteliğindedir ve ağır sanatlı bir dil kullanılmış, bireysel konular işlenmiştir.
- Roman ve hikaye bu dönemde pek ilgi görmemiştir.
- Dönemin ünlü şairi Ahmet Haşim, Türk edebiyatının en önemli sembolist şairidir.
- 15:45Milli Edebiyat Dönemi
- Milli edebiyatta dilde sadeleşme amaçlanmış, Türkçülük, milliyetçilik, ulusallık gibi konular işlenmiştir.
- Şiirde milli ölçümüz olan hece ölçüsü ve dörtlük kullanılmıştır.
- 1911 yılında Selanik'te Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin ve Ali Can birlikte çıkardıkları Genç Kalemler dergisi, milli edebiyatın yayın organı olmuştur.
- 16:45Cumhuriyet Edebiyatı
- Cumhuriyet döneminde toplumun her kesiminden edebiyatla uğraşan sanatçı çıkmış, sanatçı kadrosunda çeşitlenmeler olmuştur.
- Dörtlük ile yazılan şiirlerin yanı sıra serbest şiirler yazılmış, toplumcu gerçekçiler, garipçiler ve ikinci yeniciler gibi şiir toplulukları oluşturulmuştur.
- Milli edebiyat döneminde başlayan dilde sadeleşme tam anlamıyla başarıya ulaşmış, İstanbul Türkçesi edebiyat dili haline gelmiştir.
- 18:19Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı
- Cumhuriyet döneminde roman, hikaye, tiyatro gibi türlerde dünya çapında başarılı eserler verilmiş ve çeşitli sanat anlayışları ortaya çıkmıştır.
- Hem bireysel hem de toplumsal konular ele alınmıştır.
- Cumhuriyet döneminin önemli şairlerinden Behçet Necatigil, çevresini, sokağını, ev içini ve dış dünyayı halk kültüründen gelen unsurlarla Batışını birleştirip anlatmıştır.