Buradasın
Türk Edebiyatında Mekan ve Yerleşim Yerlerini Konu Alan Nazım Türleri
youtube.com/watch?v=BD4S1LwJZ7IYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Türk edebiyatındaki mekan ve yerleşim yerlerini konu alan nazım türlerini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, Türk edebiyatındaki mekan ve yerleşim yerlerini konu alan nazım türlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde beldename/biadi, dari, hamamiye/hamamname, menazili haç/menasik haç, sahilname, sefaretname, seyahatname ve şehirname gibi türler tanıtılmakta, ikinci bölümde ise şehrengiz türünün detaylı açıklaması yapılmaktadır.
- Konuşmacı her bir tür için örnekler, özellikleri ve kullanım alanları hakkında bilgiler vererek, Fuzuli'nin hamamiye örneği, Evliya Çelebi'nin seyahatnamesi ve Kara Mehmet Çelebi'nin Fransa sefaretnamesi gibi önemli örnekler paylaşmaktadır. Ayrıca şehrengiz türünün İran edebiyatından geldiği ve 16. yüzyıl başlarında popülerleştiği belirtilmektedir.
- 00:02Nazım Türleri Tanıtımı
- Bu anlatım, edebi türlerin üçüncü bölümünde mekan ve yerleşim yerlerini konu alan nazım türlerini ele alıyor.
- Önceki anlatımlarda dini türler ve mevsimleri anlatan türler ele alınmıştı.
- 01:08Beldename (Biadiye) Türü
- Beldename, beldeleri konu alan ve "biat" kelimesi belde kelimesinin çoğuludur.
- Bu tür eserlerde çeşitli yerleşim yerlerinin adları geçer ve bu adlar özel isim olarak ve cins isim olarak kullanılır.
- Beldename türünün çok yaygın olmadığı, sadece iki şair ait örneği tespit edildiği belirtiliyor.
- 02:51Daire Türü
- Daire, cami, kasır, köşk, saray gibi yapıların özelliklerinin anlatıldığı, çeşitli nazım şekilleriyle görülen bir türdür.
- Kaside nazım şekliyle nesip bölümlerinde yer alabilir veya kıta nazım şekliyle de örneklerine rastlanır.
- Kasidelerde yapı önce tasvir edilir, ardından yapılış tarihi verilir ve bazen devlet büyüğüne sunulacaksa o büyüğün yaptırdığı yapı tasvir edilir.
- 04:10Hamamiye ve Hamamname Türü
- Hamamiye, eski kültürde yer alan hamam ritüellerini anlatan bir türdür.
- Hamamlar eski kültürde önemli bir yere sahipti ve her yerleşim yerinde bulunan hamamların adetleri, gelenekleri ve ritüelleri gelişmişti.
- Hamamiye genellikle kasidelerin nesip bölümünde işlenirken, hamamname ise tamamen hamamı ve ritüelleri anlatan manzum eserlerdir.
- 06:01Menazili Hac Türü
- Menazili hac, hac kafilelerinde konakladıkları yerleri anlatan eserlerdir.
- Şairler hacca giderken Üsküdar, Kartal, Gebze gibi yerlerde konaklayarak yolculuklarını anlatırlar.
- Menazili hac, manzum, mensur veya karışık olarak yazılabilir, menziller daha ağırlıklıysa menazili hac, hac ibadeti ile ilgili kurallar anlatıldığı eserlere menasik hac denir.
- 08:47Sahilname Türü
- Sahilname, İstanbul'un her iki yakasında bulunan sahil yerleşim yerlerinden söz eden eserlerdir.
- Bu türün çok fazla örneği yoktur ve sadece 18. yüzyıla ait Mustafa Fenni ve Mustafa İzzet Efendi'ye ait iki örneği tespit edilmiştir.
- 09:41Seyahatname ve Sefaretname Türleri
- Seyahatname, gezilen yerlerin özelliklerini anlatan eserlerdir ve yeni edebiyatta gezi yazısı olarak da adlandırılabilir.
- Seyahatname türünün başyapıtı Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'dir ve külliyat şeklinde ciltler halinde yazılmıştır.
- Sefaretname, yurtdışında görev yapan elçilerin yazdığı gezi yazılarıdır ve yer yer resmileşen üsluplara sahiptir.
- 11:33Şehrengiz Türü
- Şehrengiz, şehir karıştıran anlamına gelen bir tür yerleşim yerleridir ve ilk örneği 1512'de Mesih'in yazdığı Edirne Şehrimiz'dir.
- İran edebiyatında bu türe "şeh aşık" denilmiştir ve Osmanlı'da 16. yüzyıl başlarında ilk örneklerini gösteren bu tür kısa sürede popüler hale gelmiştir.
- Şehrengizler şehirleri anlatırken, şehirlerdeki esnaf sınıfından insanları, meslek erbabını veya kadın güzellerini tasvir eden farklı türlerde eserler bulunmaktadır.
- 13:17Mekan ve Yerleşim Yerleri Konu Alan Türler
- Kasır, köşk, saray, cami gibi yapıları ve yerleşim yerlerini konu alan türler arasında şehrengiz, sefaretname, sahilname ve biadi bulunmaktadır.
- Bu türler arasında çok yaygın olanlar (şehrengiz, sefaretname) ve daha az yaygın olanlar (sahilname, biadi) bulunmaktadır.
- Türler anlatımı geniş bir konu olduğu için bölerek anlatılmıştır, aksi halde sıkıcı ve uzun bir anlatım olacaktı.