Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Türk edebiyatının geçiş dönemi eserleri hakkında detaylı bilgiler içermektedir.
- Video, İslam öncesi ve İslam sonrası Türk edebiyatının geçiş dönemini ele almaktadır. Kutadgu Bilig, Divan-ı Lügat-it-Türk, Atabetül Hakayık, Divan Hikmeti ve Dede Korkut hikayeleri gibi önemli eserlerin yazarları, konuları, özellikleri ve önemi anlatılmaktadır. Özellikle Kutadgu Bilig'in hem dörtlük hem beyit kullandığı, hem hece hem aruz ölçüsü kullandığı ve hem eski Türkçe hem Arapça terimler içerdiği vurgulanmaktadır.
- Video, üniversite sınavlarında çıkabilecek soru tiplerini içermekte ve ÖSYM tarzı soru çözümleriyle sonlanmaktadır. Ayrıca, bu eserlerin Türk edebiyatının gelişimindeki yeri ve önemi de vurgulanmaktadır.
- Geçiş Dönemi Edebiyatı Tanıtımı
- Edebiyat yolculuğunda geçiş dönemi eserleri olan Kutadgu Bilig, Divan-ı Lügat-it-Türk, Atabetül Hakayık, Divanü Lügati't-Türk, Divanü Lügati't-Türk ve Dede Korkut hikayeleri incelenecek.
- Geçiş dönemi, İslam öncesi dönemden İslam dönemine geçiş sürecini ve bu geçişin sancılarını yansıtan bir dönemdir.
- Üniversite sınavlarında Kaşgarlı Mahmut'un Divanü Lügati't-Türk özellikleri, Hoca Ahmet Yesevi'nin Divanü Lügati't-Türk ve Dede Korkut hikayeleri konuları sıkça sorulmaktadır.
- 00:58Geçiş Dönemi Özellikleri
- İslam öncesi Türk edebiyatında sözlü edebiyat vardı, İslam sonrası dönemde divan ve halk edebiyatına geçildi.
- Geçiş döneminde hem gök tanrı inancı ve kurtların önemi varken, İslam gelince Hz. Muhammed, namaz ve Kur'an gibi dini kavramlar edebiyata girdi.
- Geçiş dönemi eserlerinde hem eski Türkçenin özelliklerini hem de Arapça ve Farsça sözcüklerin karışımı görülür.
- 02:22Geçiş Dönemi Edebiyatının Biçim Özellikleri
- Geçiş dönemi eserlerinde hem hece ölçüsü hem de aruz ölçüsü kullanılmaktadır.
- Eserlerde dörtlükler (hece ölçüsü) ve beyitler (aruz ölçüsü) bir arada bulunur, bu da İslam öncesi ve sonrası etkilerini gösterir.
- Alegorik ve sembolik kahramanlar kullanılır, bu da geçiş döneminin özelliklerinden biridir.
- 03:25İslam'ın Türklerle Tanışması
- 932'de Karahanlı hükümdarı Satuk Buğrahan Abdülkerim adını alarak Müslüman oldu, İslam ile tanışma 751'de Talas Savaşı'nda başlamıştır.
- Talas Savaşı'nda Abbasiler'in Türklerden yardım istemesi sonucu İslam ile tanışma gerçekleşti ve bu savaşın dünya kültür tarihi açısından önemi kağıdın Çin dışında yayılmasına dayanır.
- Türkler İslam'ı kabul ettikten sonra, namaz, Kur'an ve ezanın Arapça olması nedeniyle Türkçe'yi resmi dil ilan ettiler.
- 05:42Geçiş Dönemi Edebiyatının Genel Özellikleri
- Geçiş dönemi eserleri, İslam öncesi ile İslam sonrası dönemlerin özelliklerini bir arada gösterir.
- Eserler hakaniye Türkçe'si ile yazılmış, didaktik nitelikte olup İslam dininin güzelliklerini anlatır.
- Dil, biçim ve içerik bakımından İslam öncesi ve sonrası özellikleri bir arada görülür, Arapça ve Farsça sözcükler dilde yer alır.
- 06:45Kutadgu Bilig
- Kutadgu Bilig, İslam öncesi ile İslam sonrası geçiş döneminin tam bir örneğidir.
- Eser didaktik nitelikte olup, mesleği üzerine yazılmıştır ve dini terimler içermektedir.
- Uygur alfabesi ile yazılmış, siyasetname tarzında öğüt veren ve ideal insanı konu alan ilk eserdir.
- 08:31Kaşgarlı Mahmut ve Divanü Lügati't-Türk
- Kaşgarlı Mahmut, Türkçenin Arapça kadar üstün olduğunu göstermek ve Araplara Türkçeyi öğretmek için bir sözlük yazmıştır.
- Kitapta Türkçenin Arapça karşılıkları verilmiş, Türkmen, Oğuz, Çil gibi çeşitli Türk boylarının dilleri tanıtılmıştır.
- Bu eser, devrinin dili, edebiyatı, tarihi, coğrafyası ve kültür hazinesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
- 09:29Atabetül Hakayık
- Atabetül Hakayık, bilgi sahipleri hakkında öğütler veren, dini ve ahlaki bir eserdir.
- Bilginin faydası, ticaretin zararları, cömertlik, iyi ve kötüler gibi konular anlatılmaktadır.
- Eserde dörtlük tercih edilmiş, Arapça ve Farsça bir kelime kullanılması istenmiştir.
- 10:03Divanü Hikmet
- Divanü Hikmet, tasavvuf edebiyatının kurucusu Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
- Eser, Allah'a dönen aşıklara cennet içinde dört pınar'da şerbet olduğu, tövbe kılmayanlara ise azap olduğu mesajını taşımaktadır.
- Ahmet Yesevi'nin öğrencileri arasında Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre ve Mevlana bulunmaktadır.
- 10:41Tasavvuf ve Divanü Hikmet'in Özellikleri
- Tasavvuf, iyi insan olmak, ahlaklı insan olmak ve kendini Allah'a teslim etmek demektir.
- Divanü Hikmet, dervişlik adabını öğretmek için yazılmış, öğrencileri tarafından toplanıp kitap haline getirilmiştir.
- Eserde Allah aşkı, peygamber sevgisi konuları ele alınmış, dörtlü, beyitler, hece ve aruz ölçüsü kullanılmıştır.
- 11:39Dede Korkut Hikayeleri
- Dede Korkut Hikayeleri, destanlardan halk hikayesine geçişteki ilk ürünüdür.
- Dede Korkut, hikayelerin yazarı değil, ortak kahramanı ve anlatıcısı olan ozan bir kişidir.
- Eserin asıl adı "Kitabı Dedem Korkut Ali, Alisa Tayfa Oğuzhan" olup, on iki farklı hikaye içerir.
- 12:54Dede Korkut Hikayelerinin İçeriği ve Özellikleri
- Hikayelerde konuşmalar şiir şeklinde, olaylar düzyazı şeklinde anlatılır.
- Eser, geçiş dönemi bir eserdir; hem şiir hem düzyazı, hem İslam terimleri hem eski Türkçesi vardır.
- "Deli Dumrul" hikayesinde, ailenin önemine gönderme yapılmaktadır.
- 14:28Dede Korkut Hikayelerinin Tarihi ve İçeriği
- Dede Korkut Hikayeleri, 12. yüzyıl aralığında oluşmuş, 15. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
- Eser, Oğuzların hayatını ve komşularıyla olan mücadelesini konu edinmiş, sevda konuları ve Allah sevgisi gibi içeriği taşımaktadır.
- Hikayelerin geçtiği coğrafi alan Hazar Deniz'in doğusu ve batısıdır.
- 15:28Ödev ve Ödülü Soru
- Ödev olarak edebiyat kitabındaki posterin nasıl işlemiş olduğu gösterilmeli ve detaylı bilgiler eklenmelidir.
- Ödülü soruda, "Yuu" adı verilen cenaze törenlerinde Kopuz eşliğinde söyleyen şeylere "Sago" denmiştir.
- Sago, halk edebiyatında "Ağıt", divan edebiyatında "Mersiye" olarak dönüşmüştür.