Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ali Koç Hoca tarafından sunulan bir anayasa dersidir. Eğitmen, KPSS sınavına hazırlık amacıyla yürütme ünitesini anlatmaktadır.
- Video, Türkiye'deki milli savunma sistemi, Milli Güvenlik Kurulu ve Yüksek Askeri Şura gibi yürütme ünitesi konularını kapsamaktadır. İçerikte başkomutanlık kavramı, genelkurmay başkanlığı, milli güvenlik kurulu üyeleri, olağanüstü hal ilanı, cumhurbaşkanlığı kararnamesi, devlet denetleme kurulu ve yönetmelikler gibi konular detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Eğitmen, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini örneklerle açıklamakta ve öğrencilerin deneme sınavlarını çözmelerini tavsiye etmektedir. Video, yürütme ünitesinin son bölümü olup, bir sonraki videoda yargı ünitesinin işleneceği belirtilmektedir.
- 00:10Milli Savunma ve Genelkurmay Başkanlığı
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne karşı milli güvenliğin sağlanmasından ve silahlı kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından dolayı Cumhurbaşkanı sorumludur.
- Başkomutanlık Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin manevi varlığından ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı'na aittir.
- Savaş halinde başkomutanlık görevini Genelkurmay Başkanı yerine getirir.
- 02:45Genelkurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanları
- Genelkurmay Başkanı Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve Milli Savunma Bakanı'na karşı sorumludur.
- Kara, Hava ve Deniz Kuvvet Komutanları da Milli Savunma Bakanı'na karşı sorumludur.
- Kara, Hava ve Deniz Kuvvet Komutanlarının görev süresi iki yıl iken, Genelkurmay Başkanı'nın görev süresi dört yıldır.
- 04:54Milli Güvenlik Kurulu
- Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı başkanlığında Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Dışişleri Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı ve Kara, Hava, Deniz Kuvvet Komutanlarından oluşur.
- Adalet Bakanı'nın üyeliği 2001 Anayasa değişikliği ile sağlanmıştır.
- Milli Güvenlik Kurulu 1961 Anayasası ile kurulmuş olup, 2007 Anayasa değişikliği ile Jandarma Genel Komutanı'nın üyeliği sona ermiştir.
- 09:59Milli Güvenlik Kurulu'nun İşleyişi
- Milli Güvenlik Kurulu iki ayda bir toplanır ve Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanır, Cumhurbaşkanı yoksa Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlığında toplanır.
- Milli Güvenlik Kurulu'nun gündemini Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Genelkurmay Başkanı'nın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı belirler.
- 10:47Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri
- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri'nin asker olma şartı 2003 yılında yapılan anayasa değişikliği ile kaldırılmıştır.
- Genelkurmay Başkanı Milli Savunma Bakanı'na karşı sorumluyken, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri doğrudan doğruya Cumhurbaşkanı'na karşı sorumludur.
- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri toplantılara katılır ancak oy kullanma yetkisi yoktur çünkü kurulun üyeleri arasında yer almaz.
- 12:38Cumhurbaşkanlığı ve Anayasa Hiyerarşisi
- Cumhurbaşkanı beş yıllığına seçilir ve en fazla iki defa aday olabilir.
- Cumhurbaşkanlığı kararnameleri normlar hiyerarşisinde kanunların altındadır ve olağanüstü hallerde çıkarılan kararnameler kanunlara eşittir.
- Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görev ve yetkileri, Devlet Denetleme Kurulu'nun işleyişi, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'nin teşkilatı ve kamu tüzel kişilikleri artık cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenmektedir.
- 15:19Kanunların Onaylanması
- Kanunlar Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılır, Cumhurbaşkanı onbeş gün içinde onaylar ve resmi gazete'de yayınlanır.
- Cumhurbaşkanı kanunların onaylamak istemiyorsa tekrar görüşülmek üzere meclise geri gönderir.
- Meclis, Cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilen kanunu salt çoğunlukla (301 ile) kabul ederse, Cumhurbaşkanı onaylamak zorundadır.
- 16:44Yüksek Askeri Şura
- Yüksek Askeri Şura, Milli Güvenlik Kurulu'na Milli Eğitim Bakanı ve Hazine ve Maliye Bakanı eklenerek oluşturulur.
- Yüksek Askeri Şura'nın üyeleri: Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Dışişleri Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı ve Kara, Hava, Deniz Kuvvet Komutanlarıdır.
- Cumhurbaşkanının yokluğunda görevlendireceği Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlık eder ve kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla alınır.
- 19:10Olağanüstü Hal İlanı
- Olağanüstü hal, savaş, savaş tehdidi, seferberlik, ayaklanma, vatana, cumhuriyete karşı eylem, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya yönelik şiddet hareketleri, kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, afet, tehlikeli salgın hastalık ve ağır ekonomik bunalım hallerinde ilan edilebilir.
- 2017 değişikliği ile olağanüstü hal Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilebilir ve en fazla altı ay için ilan edilir.
- Olağanüstü hal doğrudan doğruya resmi gazetede yayınlanır ve yayınlandığı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin onayına sunulur.
- 22:10Olağanüstü Hal Süresi
- Cumhurbaşkanı olağanüstü hal ilan eder, ancak gerekli gördüğünde talep etmesi halinde süresi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uzatılabilir.
- Olağanüstü halin süresi en fazla dört ay için uzatılabilir, ancak savaş hariç.
- Olağanüstü hal en fazla altı aylığına ilan edilir ve süresi en fazla dört aylığına uzatılabilir.
- 23:38Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Düzenlenebilen Haklar
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile temel haklar, kişi hakları ve siyasi haklar düzenlenemez.
- Eğitim ve öğrenim hakkı sosyal ve ekonomik hak ve ödev olduğu için sınırlandırılmadan düzenlenebilir.
- Sendika kurma hakkı, çalışma ve dinlenme hakkı, toplu sözleşme hakkı (memurlar için 2010 değişikliği ile) düzenlenebilir.
- 28:15Devlet Denetleme Kurulu ve Yönetmelikler
- Devlet Denetleme Kurulu 1982 Anayasa ile gelmiş, Cumhurbaşkanı tarafından seçilmiş ve yargı organlarını denetleyemezdi.
- Yönetmelikler Cumhurbaşkanı, her bakanlık ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılabilir, kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine aykırı hüküm içeremez.
- Kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler aksi belirtilmediği sürece resmi gazetede yayınlandıkları gün yürürlüğe girer.
- 29:54Cumhurbaşkanlığı Adaylığı ve Seçim Sistemi
- Cumhurbaşkanlığına siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az %5'ini alan siyasi gruplar ve en az 100 bin seçmen tarafından aday gösterilebilir.
- Siyasi partinin devletten maddi yardım alması için %3, cumhurbaşkanlığına aday gösterebilmesi için %5, meclise girebilmesi için %10 barajı geçmesi gerekir.
- Türkiye Cumhuriyeti'nin seçim sistemi nispi temsil sistemi olup, her partinin aldığı oy oranında milletvekili çıkarabilmesidir.