Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, elektronik devreler hakkında bilgi veren bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, transistörlerin temel özelliklerini ve çalışma prensiplerini anlatmaktadır.
- Video, yarı iletkenlerin genel tanıtımıyla başlayıp transistörlerin önemi ve kullanım alanlarına değinmektedir. Ardından BJT (Çift Kutuplu Eklemeli) transistörlerin yapısı, NPN ve PNP tipleri, çalışma prensipleri ve devre bağlantıları detaylı olarak açıklanmaktadır. Ayrıca transistörlerin sağlamlık kontrolü, vakumlu tüplere göre avantajları ve günlük hayattaki uygulamaları da ele alınmaktadır. Video, elektronik devreler konusunda temel bilgi edinmek isteyenler için faydalı bir kaynaktır.
- 00:16Yarı İletkenler ve Transistörler
- Yarı iletkenler elektronik cihazlardan üretimde kullanılan makinelere kadar birçok alanda kullanılmaktadır.
- Yarı iletkenlerin devrede asıl kullanılma amacı devrenin kolaylıkla anahtarlanmasını sağlamasıdır.
- Transistör, küçük bir değerdeki gerilim ve akımla büyük miktarda akımı veya gerilimi kontrol etmek için kullanılan yarı iletken bir devre elemanıdır.
- 00:45Transistörlerin Kullanım Alanları
- Transistörler elektronik cihazlarda elektrik sinyallerinin gücünü yükseltmek veya değiştirmek için kullanılır.
- Transistörler akımın diğer devre elemanları tarafından belirlendiği, elektriksel olarak kontrol edilen bir anahtar olarak devredeki akımı açmak veya kapatmaktır.
- Transistörler girişine uygulanan sinyali yükselterek gerilim veya akım kazancı sağlayan, gerektiğinde anahtarlama elemanı olarak kullanılan yarı iletken bir elektronik devre elemanıdır.
- 01:28Transistör Çeşitleri
- Transistörler BJT ve FET transistörler olmak üzere ikiye ayrılır.
- FET transistörleri BJT transistörlere göre daha modern bir versiyondur.
- Bu videoda BJT transistörleri incelenecektir.
- 01:53BJT Transistörler
- BJT transistörler Türkçe olarak çift kutuplu eklemli transistör denir ve BJT ifadesi İngilizce bifolar jantion transistör ifadesinin baş harflerinden oluşmuştur.
- BJT transistörler en yaygın kullanılan transistörlerdir ve p ve n tipi yarı iletkenlerin birleşimi ile yapılırlar.
- İki tip BJT vardır: NPN transistör ve PNP transistör; NPN transistörde iki n tipi madde arasına bir p tipi madde, PNP transistörde ise iki p tipi madde arasına bir n tipi madde sıkıştırılır.
- 02:39Transistörlerin Yapısı ve Çalışma Prensibi
- Transistörlerin kollektör, emiter ve base olmak üzere üç ayakları vardır ve BJT'ler akım kontrollü transistörlerdir.
- Transistörün açılması için base pimine en az 0,60-0,70 volt uygulamak gerekir.
- Transistörün temel çalışma prensibini anlayabilmek için onu bir musluk gibi düşünebiliriz; musluğun suyu açmaya, kapatmaya ve debisini ayarlamaya yarayan kulpunu BJT'lerdeki bez ucuna benzetebiliriz.
- 05:24Transistörlerin Çalışma Prensibi Detayları
- NPN transistörde base'den emiter'e giden küçük bir tetikleme akımıyla collector'den emiter'e giden büyük bir akım kontrol edilir.
- PNP transistörde ise base'den kollektöre doğru giden küçük bir tetikleme akımı ile emiterden kollektöre giden büyük bir akım kontrol edilir.
- Transistörün base tetiklendiğinde kollektör ve emiter arasında direnç değeri azalır ve akım geçişi sağlanır.
- 05:50Transistörlerin Ayakları ve Bağlantıları
- Transistörlerin üzerinde üç tane ayak bulunur: emiter, base ve kollektör.
- Devreye bağlanırken her zaman emiter transistörün güç girişi olur, base tetikleyici olan bacaktır ve kollektör ise transistörün güç çıkış ayağıdır.
- PNP transistörün PNP şeklindeki harfleri N negatif elektron yükü, P pozitif elektron yükü olarak adlandırılabilir.
- 06:41Transistörlerin Bağlantı Noktaları
- Transistörlerin emiter terminali transistörün güç girişidir; PNP tipi transistörlerde güç kaynağının artı terminaline, NPN tipi transistörlerde ise güç kaynağının eksi terminaline bağlanır.
- Transistörlerin base terminali transistörün tetikleneceği terminaldir; PNP tipi transistörlerin eğitime geçmesi için base terminali toprağa bağlanmalı, NPN tipi transistörlerin iletime geçmesi için base terminali pozitif gerilim ile tetiklenmelidir.
- Transistörlerin kollektör terminali transistörün güç çıkışıdır; PNP tipi transistörlerde yükün artı terminaline, NPN tipi transistörlerde ise yükün eksi terminaline bağlanır.
- 07:36Transistörün Anahtarlama Elemanı Olarak Kullanımı
- Transistörü anahtarlama elemanı olarak kullanmak için transistörün iletime geçebilmesi için polarmalandırılması yani bacaklarına uygun yönde ve miktarda gerilim verilmesi gerekir.
- Butona basıldığında yaklaşık 0,70 volt eşik gerilimine oluşan base polar transistörü iletime geçirecektir.
- Collector-emiter arası kapalı anahtar gibi davranacak ve rölenin toprak bağlantısı sağlanmış olacaktır.
- 09:07Transistörün Sağlamlık Kontrolü
- Transistörleri multimetre ile kontrol etmek için öncelikle ölçü aleti diyot ölçme moduna ayarlanmalıdır.
- Ölçü aletinin bir probu transistörün bir ayağında sabit tutulurken, diğer prob ayrı ayrı boştaki diğer iki ayağa değdirilir.
- Base ucunda sabit tutulan probun rengi kırmızı ise transistör NPN tipinde, base ucunda sabit tutulan probun rengi siyah ise transistör PNP tipindedir.
- 10:40Transistörlerin Avantajları
- Transistörler geliştirilmeden önce vakumlu yani elektron tüpler elektronik cihazlardaki ana aktif bileşenler olarak kullanılmaktaydı.
- Transistörlerin vakumlu tüplere kıyasla avantajları: devre elemanının boyutunun ve ağırlığının küçülmesi, birden çok transistörün entegre içinde üretilebilmesi, düşük çalışma gerilimine ve enerji tüketimine sahip olması, mekanik şoka ve titreşime karşı daha düşük hassasiyete sahip olmasıdır.