Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, elektrik mühendisliği eğitimi formatında transformatörlerin temel özelliklerini ve çeşitlerini anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, transformatörlerin tanımı ve kullanım alanlarıyla başlayıp, yapısı, çalışma prensibi ve özellikleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ardından transformatörlerin çeşitleri (faz sayısına göre, nüve tipine göre, kullanım amacına göre) ve özel transformatörler (akım ve gerilim transformatörleri, yalıtım transformatörleri, auto transformatörler) açıklanmaktadır. Video, transformatörün çalışma prensibini gösteren bir deney ile sonlanmaktadır.
- Transformatörlerin Tanımı ve Kullanım Alanları
- Transformatör, elektromanyetik endüksiyon yoluyla akımı veya gerilimi yükselten ya da düşüren elektrik makineleridir.
- Transformatörler bir fazlı ve üç fazlı sistem için farklı olarak tasarlanır.
- Transformatörler güç kaynaklarının girişinde gerilimi düşürmek, elektronik cihazların güç kaynaklarını oluşturmak, yalıtım amaçlı kullanmak ve gerilimi yükseltmek için kullanılır.
- 00:54Transformatörün Yapısı ve Çalışma Prensibi
- Transformatör, birbirine yakın iki sargıdan oluşur ve alternatif gerilim uygulandığında oluşan değişken manyetik alan sayesinde diğer sargıda bir gerilim indüklenir.
- Transformatörler alternatif akım devrelerinde kullanılır.
- Meslek dilinde küçük güçte olanlara transformatör, büyük güçte olanlara da trafo denir.
- 01:25Transformatörün Yapısı ve Özellikleri
- Transformatörler, bobin tellerinin nüve üzerine sarılmasıyla elde edilir ve güç ve tipinin belirlenmesinde bobin telinin kesiti, uzunluğu, nüvenin maddesi ve birleştirme şekli gibi etkenler vardır.
- Transformatör sargıları, gerilim uygulanan sargısına primer, gerilim indüklenen sargısına sekonder denir.
- Transformatörün yükseltici ya da düşürücü olabilmesi için sargıların spir sayısı ve kesiti değiştirilir.
- 02:01Transformatör Etiketleri ve Sargı Türleri
- Transformatörlerin üzerinde sekonder gerilim değeri ve transformatör gücü yazılır.
- Standart bir düşürücü tip transformatörün üzerinde 12 volt alternatif akım 48 watt yazıyorsa, primer sargısına 220 volt gerilim uygulandığında sekonderde 12 volt elde edileceği ve 4 amper akım verebileceği anlaşılır.
- Farklı amaçlar için sargılar farklı yöntemlerle sarılır; yüksek gerilim transformatörlerinde dilimli sargı, güçlü transformatörlerde silindirik sargı yöntemi tercih edilir.
- 02:56Bobinler ve Nüve Çeşitleri
- Transformatör ya da alternatör, dinamo gibi elektrik makinalarının sargıları yandığında bunları yeniden sararak tamir eden kişilere bobinaj denir.
- Bobinler, manyetik alanı kuvvetlendirmek için kullanılan iletken malzemelerdir ve genellikle 0,30-0,50 milimetre kalınlığında ve birbirinden yalıtılmış özel silisli sacların bir araya getirilip sıkıştırılması ile elde edilir.
- Nüvenin çekirdek, mantal ve dağıtılmış tip adıyla bilinen üç çeşidi vardır.
- 03:33Transformatör Çeşitleri
- Transformatörler faz sayısına, nüve tipine, kullanım amacına ve çalışma ortamına göre farklı şekillerde üretilirler.
- Bir fazlı transformatörlerde bir primer sargısı ve bir veya birden fazla sekonder sargısı bulunur, güç kaynağı ve adaptördeki transformatörler bir fazladır.
- Üç fazlı transformatörler iki farklı yöntemle elde edilir: bir fazla üç adet transformatörün primer ve sekonder sargılarının kendi aralarında yıldız ve üçgen bağlantı yapılması ile veya bir manyetik nüve üzerine üç fazın primer ve sekonder sargılarının birbirine bağlanmasıyla.
- 04:27Nüve Tipine Göre Transformatörler
- Çoğunlukla karşılaşılan nüve tipi, sargıların dış etkenlere karşı korunduğu nüve çeşididir ve nüveli transformatörler orta ve büyük güçlü transformatörlerde kullanılır.
- Tip nüveli transformatörlerde primer sargı üzerine sekonder sargısı yerleştirilmiştir.
- Dağılmış tip nüveli transformatörler üç fazlı büyük güçlü transformatörlerde tercih edilir.
- 05:06Kullanım Amacına Göre Transformatörler
- Düşürücü tip transformatörler, primer bobinine uygulanan gerilim ve akımdan daha düşük bir gerilim veya akım sekonder bobininde indüklenir.
- Yükseltici tip transformatörler, primer bobinine uygulanan gerilim ve akımdan daha yüksek bir gerilim ve akım sekonder bobininde indüklenir.
- Primer ve sekonder bobinlerinin kalınlığı ve tur sayıları gerilimin yükseltilmesi ya da düşürülmesinde etkindir.
- 05:42Özel Transformatörler
- Akım ve gerilim transformatörleri yüksek akım ve gerilim değerlerinin ölçülebilir seviyeye indirilmesi için kullanılır, bina giriş panolarında sayaçtan önce yer alır.
- Yalıtım transformatörleri, primer sargısına uygulanan gerilim ve sekonder sargısında indüklenen gerilim değeri eşittir ve özellikle elektrik kazalarını en aza indirmek için atölye ve laboratuvarlarda kullanılır.
- Auto transformatörlerinde tek bir sargı bulunur, bu sargı hem primer hem de sekonder görevi yapar, sarım sayısı azaldığı için bobinden ve işçilikten kazanılmış olur.
- 07:06Transformatör Testi
- Transformatörün sekonder bobinine verilen gerilimin primer bobininde yükseldiğini görebilmek için test yapılabilir.
- Transformatörün sekonder uçlarına gerilim uygulanarak yükseltici olarak kullanılabilir.
- Güç kaynağının 12 voltluk çıkışını transformatörün sekonder ucuna bağlayarak, güç kaynağına kontrollü bir şekilde enerji verildiğinde transformatörün primer ucunu ölçü aleti ile ölçerek 220 volt çıkması beklenir.