Buradasın
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sevr Barış Antlaşması Tarih Dersi
youtube.com/watch?v=4h7_0N_DgRYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih öğretmeninin öğrencilere Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne karşı çıkan ayaklanmalar ve Sevr Barış Antlaşması konularını anlattığı bir eğitim dersidir. Öğretmen, tahta üzerinde çizimler yaparak ve haritalar kullanarak konuyu görsel olarak desteklemektedir.
- Video, TBMM'ye karşı çıkan dört kategorik ayaklanmayı (İslam hükümeti tarafından doğrudan çıkartılan, İstanbul hükümeti ile İtilaf Devletleri ortaklaşa çıkarttıkları, eskiden Kuvayi Milliye olup sonra ayaklananlar ve azınlıkların çıkarttığı ayaklanmalar) detaylı şekilde incelemektedir. Ardından TBMM'nin bu ayaklanlara karşı aldığı önlemler (firarler kanunu, istiklal mahkemeleri, hıyanet-i vataniye kanunu) anlatılmaktadır. Son bölümde ise Sevr Barış Antlaşması'nın içeriği, Türkiye'ye getireceği sonuçlar ve hukuken geçersizliği ele alınmaktadır.
- Ders, KPSS sınavına hazırlık amacıyla önemli tarih bilgilerini vurgulamakta ve sonunda soru çözüme geçilmektedir. Öğretmen, antlaşmanın 433 maddesini, Osmanlı Devleti'nin kaybedeceği bölgeleri ve Milli Mücadele dönemindeki önemli olayları harita üzerinden göstererek anlatmaktadır.
- Giriş ve Eğitim Projeleri
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne karşı çıkan ayaklanmalar ve Sev Barış Antlaşması ünitesi anlatılacaktır.
- Eğitim hocaları, Instagram hesaplarından gelecek projeleri ve söyleşileri duyuracaklardır.
- Tüyap fuarları yapılabildiği takdirde Adana, İzmir, İstanbul, Eskişehir, Bursa ve Samsun gibi illerde kitap fuarlarına katılacaklar.
- 01:53Eğitim Stratejisi
- Bir günde 12-13 bin izlenme sayısına sahip olan videolar, her biri 2-3 bin kişi tarafından izlenmektedir.
- Tarihi kim önce bitirirse o kişi avantajlı olacaktır, bu nedenle erken başlamak önemlidir.
- Her öğrencinin durumu farklı olduğu için bireysel program yapmak gerekir, arkadaşların programına bakarak kendi programınızı oluşturmayın.
- 03:33TBMM ve Milli Mücadele
- Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920'de açılmıştır, Milli Mücadele ise 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışıyla başlatılmıştır.
- Bazı ayaklanmalar TBMM açılmadan önce çıkmış, bazıları ise TBMM açıldıktan sonra çıkmıştır.
- Ayaklanmaları dört kategoriye ayırabiliriz: İslam hükümeti tarafından doğrudan çıkartılan, İstanbul hükümeti ile İtiraf Devletleri ortaklaşa çıkarttıkları, eskiden Kuvayi Milliye olup sonradan ayaklananlar ve azınlıkların çıkarttığı ayaklanmalar.
- 05:19İslam Hükümeti Tarafından Çıkartılan Ayaklanmalar
- Kuvayi Türk, 19 Mayıs 1919'dan sonra her yerde zaten işgallerden dolayı Kuvayi Milliye birlikleri oluşmuştu.
- Ahmet Anzavur bir ordu kurdu ve özellikle Biga'da ve Çanakkale bölgesinde isyan etti, amacı Kuvayi Milliyecilerin boğazlara yaklaşmasını engellemekti.
- İslam hükümeti tarafından çıkartılan iki ayaklanma vardır: Ahmet Anzavur ayaklanması ve Kuvayi İnzibatiye ayaklanması.
- 07:38Ayaklanmaların Nedenleri
- Ayaklanmaların nedenleri: Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni yok etmek veya Milli Mücadeleyi ortadan kaldırmak.
- Kuvayi Milliyecilerin boğazlara yaklaşmasını engellemek.
- İstanbul'da bulunan Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi'nin fetvası ve halkın dini duygularını istismar etmek.
- 09:38Milli Mücadele Dönemindeki İsyamlar
- Birinci İnönü Savaşı sırasında Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe isyanları yaşanmıştır.
- Yörük Ali Efe milli mücadele karşıtı değil, vatansever bir isimdir.
- Demirci Mehmet Efe eskiden Kuvayi Milliyeci olmasına rağmen düzenli orduya katılmak istememiş ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni yok etmek ve düzenli orduya katılmamak amacıyla isyan etmiştir.
- 10:44Azınlık İsyanları
- Rum isyanı Samsun ve Trabzon bölgelerinde Pontus Rum Devleti kurabilmek amacıyla gerçekleşmiştir.
- Ermeni isyanı vilayet sitelerinde bir Ermeni devleti kurabilmek amacıyla gerçekleşmiştir.
- Rum isyanı özellikle kritik bir araziye yayılan Rumlar tarafından başlatılmış ve Kurtuluş Savaşı sırasında köyleri basılmış, 1923'te bitmiştir.
- 11:41İsyannın Kategorileri
- İslam tarafından doğrudan çıkartılan iki isyan vardır: Ahmet Anzavur ve Kuvayi İnzibatiye.
- Eskiden Kuvayi Milliyeci olan sonradan ayaklanan iki isyandır: Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe.
- İki azınlık isyanı vardır: Ermeni ve Rum.
- 12:06Ortaklaşa Çıkan İsyamlar
- İtilaf devletleri direkt destek veren isyanların sayısı daha fazladır.
- Bu isyanların temel amacı TBMM veya milli mücadeleyi yok etmektir.
- Bazı ağalıklar İngilizler, Fransızlar veya Yunanlılarla işgal için birleşmiş veya işgale yardımcı olmuşlardır.
- 13:02Ortaklaşa İsyanların Nedenleri
- TBMM veya milli mücadeleyi yok etmek istemeleridir.
- Halkın dini duygularının istismar edilmesidir.
- Anadolu'daki bazı ailelerin bölgelerindeki otoriteyi kaybetmek istememeleridir.
- 13:44Ortaklaşa İsyanların Listesi
- Bolu, Düzce, Adapazarı, Hendek, Koçgiri, Çopur Musa, Bayburt'taki Şeyh Eşref ve Cemil Çeto, Zille, Yozgat, Çukurova, Urfa, Postacı, Ali Batı, Musabın, Şeh Recep isyanları vardır.
- Bu isyanlardan bazıları TBMM açılmadan önce çıkmıştır.
- TBMM açılmadan önce bastırılan isyanlar: Ahmet Ağa, Bozkır, Şeyh Eşref, Ali Batı'dır.
- 20:18Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin İsyana Karşı Alınan Önlemler
- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), kendisine karşı çıkan isyanlara karşı önlem almak için asker sayısını arttırmış ve firarileri engellemek için Firarler Kanunu çıkarmıştır.
- TBMM, isyancıları yargılamak için İstiklal Mahkemeleri kurmuş ve Hıyanet-i Vataniye (vatana ihanet) Kanunu çıkarmıştır.
- Mehmet Rıfat Börekçi, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı olarak, Dürrizade Abdullah Efendi'nin fetvasına karşı yeni bir fetva yayınlamıştır.
- 27:51İstiklal Mahkemelerinin Özellikleri
- İstiklal Mahkemeleri, 11 Eylül 1920'de düzenli ordunun kurulması ve devamının sağlanması için kurulmuştur.
- Mahkemeler, meclis içinden seçilen üç kişi tarafından oluşturulan seyyar mahkemelerdir ve verdiği kararlar kesindir, bir üst mahkemesi yoktur.
- İstiklal Mahkemeleri, vatana ihanet, casusluk, bozgunculuk, soygun ve asker ailelerine saldırı suçlarına bakmıştır.
- 29:19İstiklal Mahkemelerinin Çalışma Şekli
- Duruşmalar halkın önünde yapılır ve verilen cezalar halka duyurulur.
- Mahkemelerde idam cezası verilir ve kararlar vicdani kanaate göre verilir.
- İstiklal Mahkemeleri'nde temyiz hakkı yoktur ve 1920-1924 arasında on dört mahkeme görev yapmıştır.
- İstiklal Mahkemesi'nin son kez görev yaptığı dava İzmir suikast davasıdır.
- 31:20Cumhuriyet Dönemi ve TBMM'nin Açılışı
- Cumhuriyet döneminde rejim ve inkılapların tehlikeye düştüğü örnekler Sheikh Said İsyanı ve Mustafa Kemal'e suikast olaylarıdır.
- Mustafa Kemal'in son görev yaptığı dava İzmir Suikasti davasıdır ve bu dava sınavda çıkabilir.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılış tarihi 23 Nisan 1920'dir.
- 32:48Sandremo Konferansı ve Barış Antlaşması
- TBMM açıldığı günlerde (23 Nisan 1920) Sandremo Konferansı devam ediyordu, bu konferans Osmanlı Devleti'ni fiilen yok eden ve topraklarımızı paylaşan bir konferanstı.
- Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra yenen devletlerle yeniden devlet arasında yapılacak barış görüşmeleri için Paris'te bir konferans toplanmıştı.
- Paris'teki konferansa Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaşması uzun süreceğinden dolayı karar çıkmadı ve İtalya konferansı terk etti.
- 34:02Sandremo Konferansı ve Sevr Barış Antlaşması
- İtalya'nın Sandremo Konferansı'na katılan İngiltere, Fransa ve İtalya, Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaşan bir barış anlaşması yaptı.
- Dört yüz otuz üç maddelik barış antlaşması taslağı hazırlandı ve Sadrazam Tevfik Paşa gönderildi, ancak Paşa maddelere baktıktan sonra anlaşma yırttı.
- Vahdettin de imzalamadı, ancak imzalanmaması üzerine İngilizler Yunanlıların iç bölgelere ilerlemesini engellemek için "Mine Hattı" adı verilen bir çizgi çekti.
- 36:41Yunan İşgali ve TBMM'nin Tepkisi
- İngilizler, Osmanlı Devleti'nin anlaşmayı imzalamakla zorunlu kalmak için Yunanlılara Mine Hattını geçip şehirleri işgal etmelerini ve zulüm yapmalarını emretti.
- Yunanlılar Bursa ve Uşak'ı işgal etti, Bursa'da Osmangazi ve Orhangazi'nin türbelerine saygısızlık yapıldı ve halka ateş açıldı.
- TBMM kürsüsüne siyah bir örtü serildi ve bu örtünün Bursa işgalden kurtulana kadar kalacağı belirtildi.
- 38:26Sevr Barış Antlaşması'nın İmzalanması
- Sultan Vahdettin, Damat Ferit'in araya girmesiyle Saltanat Şurası toplandı ve barış antlaşması taslağı onaylandı.
- Sadece Topçu Ferik Rıza Paşa anlaşmaya imzalamadı.
- Osmanlı Devleti'nin barış antlaşması imzalaması için Paris'e gelen mebuslar arasında Halit Bey, Damat Ferit, Reşat Halis Bey, Bağdatlı Hadi, Tevfik ve Rıza Tevfik Beyler vardı.
- 42:42Sevr Barış Antlaşması'nın Hukuki Durumu
- Sevr Barış Antlaşması imzalanmasına rağmen hukuken geçersizdir çünkü Osmanlı Mebusan Meclisi'nin onayından geçmemiştir.
- Mustafa Kemal Sevr imzalayanları gıyaben tutuklamış, gıyaben yargılamış ve hıyanet-i vataniyeden idama mahkum etmiştir.
- Osmanlı Devleti'nin imzaladığı son anlaşmada Lozan Barış Antlaşması imzalanacaktır.
- 44:43Sevr Barış Antlaşması'nın İçeriği
- Sevr Barış Antlaşması'nda kim nereyi işgal etmişse o bölgeler ona verilmiştir: Doğu Trakya ve İzmir Yunana, Muğla-Konya bölgesi İtalyanlara, Anadolu'nun güneyi Fransızlara, Hakkari-Musul bölgesi İngilizlere verilmiştir.
- Vilayet-i Sitte illeri Ermenistan Devleti'ne, Pontus Rum Devleti kurulması kararlaştırılmıştır.
- Osmanlı Devleti'nin donanması toplam 13 gemiden oluşacak, asker sayısı 57.000'ü geçmeyecek.
- 46:02Sevr Barış Antlaşması'nın Diğer Maddeleri
- Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecek ve kapitülasyon vermeye devam edecektir.
- Boğazlar için ayrı bir komisyon kurulacak, komisyonda Türk üye bulunmayacak.
- Osmanlı'dan bir vatandaş herhangi bir İtilaf devletinin vatandaşı olursa kapitülasyonlardan faydalanabilecektir.
- 47:23Sevr Barış Antlaşması'nın Etkileri
- Sevr Barış Antlaşması hukuken geçersiz olsa da İtilaf devletleri için geçerli bir anlaşma olmuştur.
- Antlaşma, Ermenilerin Vilayet-i Sitte'de devlet kurulması için Sivas-Kars bölgesini işgal etmesine sebep olmuştur.
- Bu durum Milli Mücadele'nin Muharebeler Dönemi'ne geçmesine neden olmuştur.
- 49:27Sevr Barış Antlaşması'nda Verilen Bölgeler
- İzmir ve çevresi ile Doğu Trakya Yunana, Güneybatı Anadolu ve Konya Kulu İtalyanlara, Anadolu'nun güneyi ve Zonguldak Fransızlara verilmiştir.
- Musul (Irak) ve Filistin İngilizlere, Vilayet-i Sitte'de Ermenistan Devleti kurulması, Trabzon-Kastamonu arasında Pontus Rum Devleti kurulması planlanmıştır.
- Osmanlı Devleti'ne sadece Sivas-Eskişehir-Bolu bölgesi kalmıştır.
- 55:25Sevr Anlaşması'nın İçeriği
- Kürdistan Devleti'nin kurulması amaçlanmasına rağmen bölge aşiretleri ve ağları bu duruma izin vermemişlerdir.
- Boğazlar bir komisyon tarafından yönetilecek, bu komisyona ayrı bir bayrak ve bütçe verilecek, ancak komisyonda Türk üye bulunmayacak.
- Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir bu plana karşı sert tepki göstermiş, Saltanat Şurası'nda evet diyen herkes vatan haini ilan edilmiş ve idama mahkum edilmişlerdir.
- 57:00Sevr Anlaşması'nın Geçerliliği ve Uygulanması
- Sevr Anlaşması hukuken geçersizliğini almış, Mebusan Meclisi'nde kabul edilmemiş olsa da, uygulanmaya çalışıldığında muharebeler başlamıştır.
- Muharebeler kazanıldığında Sevr Anlaşması uygulanmamış, kaybedilseydi tüm maddeler uygulanacaktı.
- Bu dersin kıymeti, vatanın zor şartlar altında nasıl korunduğunu anlamamız ve başka vatanımız olmadığını anlamamızdır.
- 58:03Tarih Öğrenmenin Önemi
- Haritayı ve tarihi farklı yaşlarda farklı şekillerde anlayabiliriz, 16 yaşında ve 36 yaşında bakış açıları farklıdır.
- Lise yıllarında boş geçen tarih dersleri, bugünün şartlarda tekrar önem kazanmıştır.
- Tarih öğrenmek, sadece KPSS sınavı için değil, gelecek nesiller için de önemlidir.
- 59:32Önemli Tarih Bilgileri
- Afyon'da Çopur Musa'nın isyan ettiğini ve Teğmen'in ayaklanmaya karşı aldığı önlemleri bilmek önemlidir.
- Çerkez Ethem'in hangi savaş sırasında isyan ettiğini bilmek gerekir.
- Sanremo'da Seyrin Taslağı belli olmuş, Mila Hattı İngilizlerin Yunanlılarla aramıza çizdiği bir çizgidir.
- TBMM Bursa'dan toplanmış, Sevr Anlaşması hukuken geçersiz olduğu için Osmaniye Mebusan Meclisi'nin onayından geçmediği için geçersizdir.
- Sevr Anlaşması yerine daha sonra Lozan Anlaşması imzalanmıştır.