Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Veryansın TV'nin "Tarihte Yolculuk" programında sunucu ve 50 yıldan fazla sosyalist hareket içinde olan entelektüel Yıldırım Koç arasında geçen bir röportaj. Program, enternasyonalizm ve milliyetçilik kavramlarını tarihsel bir perspektiften ele alıyor.
- Video, 19. yüzyılın ilk yarısından başlayarak milliyetçilik kavramının etnisite, milliyet ve millet olmak üzere üç farklı boyutunu inceliyor. Türkiye'nin çok etnisiteli yapısı, Atatürk'ün milletleşme sürecindeki rolü ve İttihat Terakki'nin milliyetçilik anlayışı detaylı olarak ele alınıyor. Ayrıca, Marx ve Bakunin'in milliyetçilik anlayışları karşılaştırılıyor ve Atatürk milliyetçiliğinin diğer milliyetçilik anlayışlarından farkları vurgulanıyor.
- Programda, Osmanlı'dan devralınan çok etnisiteli yapıdan bir millet yaratma süreci, Atatürk'ün bu süreçteki stratejileri ve İttihat Terakki'nin önce Osmanlıcılık, sonra Turancılık geliştirmesi gibi konular da tartışılmaktadır. Video, enternasyonalizm konusunun bir sonraki derste ele alınacağı bilgisiyle sonlanıyor.
- Tarihte Yolculuk Serisi ve Sosyal Demokrasi Kitabı
- Veryansın TV'den Tarihte Yolculuk serisinde Yıldırım Koç ile birlikte yeni bir bölüm başlıyor.
- Eski TKP ve sosyal demokrasi programları yapılmış, sosyal demokrasi kitabının depo olarak yayınlanacağı belirtiliyor.
- Sosyal demokrasi kitabının son nihai dosyası gönderilmiş ve muhtemelen bir-bir buçuk ay içerisinde çıkacağı söyleniyor.
- 01:26Enternasyonalizm ve Milliyetçilik Kavramları
- İnsanların aklında enternasyonalizm ve milliyetçilik kavramları klasik kaynaklara dayanıyor ve bu kaynaklar anakronik görünüyor.
- Enternasyonalizm marşı insanları cesaret veriyor ve enternasyonalist olmaya sevk ediyor.
- Milliyetçilik kavramı sağ ülkü ocakları ve MHP gibi algılarla ilişkilendiriliyor.
- 02:49Milliyetçilik Algısı ve Kişisel Tanımlama
- Milliyetçilik dendiğinde solda akla 12 Eylül öncesinin saflaşmaları, karşılıklı çatışmalar ve milliyetçi görünümlü hareketler geliyor.
- Konuşmacı kendisini "sosyalist bir Türk milliyetçisi" olarak tanımlıyor ve Kemalizmin Türkiye'ye özgü bağımsızlıkçı ve devletçi milliyetçi bir sosyalizm olduğunu belirtiyor.
- Konuşmacı, etnik Türk kimliğinden ziyade Atatürk'ün anladığı Türk milleti tanımından hareketle bu topraklarda yaşayanlara "Türk" denildiğini vurguluyor.
- 05:38Manifesto ve Enternasyonalizm
- Sosyalist harekete girdiğinizde ilk verilen kitap Mark Engels'in 1848 Şubat'ında basılan Manifesto kitabıdır.
- Manifesto'da "Tüm ülkelerin proleterleri birleşin" ve "İşçilerin vatanı yoktur" gibi bölümler bulunuyor.
- 1848 yılında Almanya, İtalya gibi devletler henüz oluşmamış, sınırları belirli bir devlet içinde örgütlenmiş bir Alman milleti yoktu.
- 07:3019. Yüzyılın İlk Yarısında Enternasyonalizm
- 19. yüzyılın ilk yarısında İngiltere halkı o kadar bölünmüştü ki, sanki iki ayrı ulus gibiydi.
- Engels 1844'te yayınlanan "İngiltere'de İş Sınıfının Durumu" kitabında, işçi sınıfının İngiliz burjuvazisinden tümüyle ayrı bir ırk olmuş olduğunu belirtiyor.
- O dönemde işçiler büyük bir baskı, ezilme ve sömürü altında olduğu için çözüm ararken kendi ülkelerinin bütünlüğüne değil, başka ülkelerdeki işçilerle birlikte olmayı düşünüyorlardı.
- 09:3019. Yüzyılın İlk Yarısında Avrupa'da Milliyetçilik
- 19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı'nın endüstriyel durumu ve toplumun yapısı İngiltere'ye göre daha gerideydi, İngiltere daha ileri bir noktada endüstriyel manada ve sınıfsal olarak ayrışma netleşmiş bir vaziyetteydi.
- 1815 Viyana Kongresi'nden sonra Kutsal İttifak oluştu ve Fransız Devrimi'nin cumhuriyetçi fikirleri Avrupa'da yayılmaya kalkarsa Prusya ve Rusya gibi ülkelerin orduları bunları ezecekti.
- 19. yüzyılın ilk yarısında daha iyi bir düzen kurmak isteyen ülkeler, karşısındaki güç olan Rus Çarının ordusu ve Prusya ordusu karşısında enternasyonalist olmak zorunda kaldı.
- 12:18Milliyetçilik Kavramı ve Etnisite
- Etnisite, milliyet ve millet kavramları birbirinden farklıdır; etnisite eski Yunanca "etnos" sözcüğünden gelir ve belli bir ortak geçmişi olduğuna inanan, genelde dili ortak olan toplulukları ifade eder.
- Dünyada 7000 ila 17000 arasında değişen etnisite tahminleri vardır ve Türkiye'de de farklı etnik gruplar (Tatar, Çerkez, Gürcü) Türk üst kimliği içinde kaynaşmıştır.
- Atatürk'ün en büyük katkısı, Osmanlı'dan devraldığı çok etnisiteli yapıdan bir millet yaratabilmesidir.
- 15:14Milliyetçilik ve Devletçilik
- Atatürk, bir düşman saldırdığında mecbur bir millet birbirine sarılmak zorunda kaldı ve çok akıllı bir biçimde orduyu kullandı.
- Askerlik, ilköğretim ve devletin sağlık politikası bir milleti yaratmada önemli rol oynadı.
- Devletçilik sürecinde iç pazarın bütünleşmesi önemli bir faktördür; Almanya'nın milletleşme sürecinde ilk adım 1834'te gümrük birliği (Tolferain) ile başlamıştır.
- 17:02Batıda Milliyetçilik
- Batıda milliyetçiliğin gelişmesinde belirleyici olan, kapitalizmin gelişmesiyle ortaya çıkan sermayedar sınıftır.
- Hollanda'da 1688-1648 yılları arasındaki 80 yıl savaşları sonrası bir milli kimlik oluştu ve bu savaşı vermek zorunda kaldılar çünkü sermayedarları başka bölgelere gemi gönderdiğinde onları koruyacak donanmaya ihtiyaçları vardı.
- Amerikan bağımsızlık savaşı da gelişen Amerikan burjuvasinin öncülüğünde gerçekleşti ve bir burjuva milli kimliğin oluşmasını sağladı.
- 19:30Milliyetçilik Türleri
- Bakunin her türlü milliyetçiliği olumluluyor, Marx'ta ise devrimci milliyetçilik ve gerici milliyetçilik iki ayrı kavram ve yaklaşım olarak görülüyor.
- Marx'a göre, 19. yüzyılın en baskıcı ordusu olan Çarlık ordusuna karşı olan her milliyetçi hareket devrimci milliyetçilik olarak nitelendiriliyor.
- Yayılmacı politikalarına hizmet edecek milliyetçilik ise gerici milliyetçilik olarak adlandırılıyor.
- 20:14Atatürk Milliyetçiliği ve Gerici Milliyetçilik
- Atatürk milliyetçiliği devrimci bir milliyetçilik olarak görülüyor ve gurur duyulması gereken bir milliyetçilik olarak değerlendiriliyor.
- CKMP geleneğinden gelen milliyetçi dalga tamamen gerici milliyetçilik olarak görülüyor ve MHP'nin bakiyeleri bu gerici milliyetçiliği temsil ediyor.
- Bu milliyetçilik, yayılmacı Atatürk milliyetçiliğinden tamamen uzaklaşmış, müdafaa edici değil, aksine Türkiye'yi açık pazara dönüştürme sevdalısı olan insanlar üzerine bir korku faktörü yaratıyor.
- 21:33Batı Sermayesi ve Milliyetçilik
- Amerikan mandası olma fikri akılla, düzgün bir duruşla açıklanacak hiçbir yönü yok.
- Eski milliyetçi sloganlar "ne Amerika'sı, ne Çin'i, ne Rusyası" şeklindeydi ve Rus karşıtlığıyla öne çıkan bir milliyetçi tutum vardı.
- Sovyetler genelde MHP kökenli örgütlere yardım yaparken, Amerika ikisine birden destek veriyordu ve bu durum tam bağımsızlık mücadelesi diyarında bir birleşmeme durumunu oluşturuyordu.
- 22:24İkinci Dünya Savaşı Sonrası Milliyetçilik
- İkinci Dünya Savaşı'nda Alman saflarında Sovyet Rusya'ya karşı savaşmış milliyetçi adamlar, savaş bittikten sonra CIA saflarında, Amerikan ordusunda veya istihbaratında görev yaptılar.
- Bu milliyetçi adamların bakiyeleri daha sonra Soros bağlantılı STK'larda görev yaptılar veya İngiltere ile ilişki kurdular.
- Konuşmacı, CKMP sürecinde gerici milliyetçilik safındaymış ve bunu Atatürk milliyetçiliğine kesinlikle ayırmamız gerektiğini düşünüyor.
- 23:13Osmanlı Milliyetçiliği ve İttihat Terakki
- Mithat Paşa, Namık Kemal, Ziya Paşa ile başlayan milliyetçilik, Osmanlı Devleti'ni yok etmek isteyen güce karşı bir direniş olarak görülüyor.
- İttihat Terakki'nin milliyetçiliğinde önce Osmanlıcılık, 1912 sonrasında ise yayılmacılık olan Turancılık vardı ve bu Alman kontrolünde inşa ediliyordu.
- Almanların Bağdat-Berlin demiryolu hattı ve Ortadoğu'yu emperyalist amaçlarla kontrol altına alma çabaları vardı ve Enver Paşa'nın İslam İhtilal Cemiyetleri İttihadı 1919'da kurduğu olay da Almanya'nın desteklediği, İngiltere'ye karşı bir operasyon sonrasında Rusya'nın sahip çıktığı bir fikir oldu.
- 24:37Turancılık Politikası ve Atatürk'ün Milliyetçiliği
- Almanların inşa ettiği Turancılık politikası İttihat Terakki ile birlikte uygulanırken, daha sonra Amerikan kontrolünde devam etti.
- Atatürk'ün milliyetçiliği, İttihatçıların milliyetçiliğinden farklı olarak çağdaş ve gerçekçi bir anlayışa sahipti.
- Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına "Türk milleti" denir ifadesiyle bir ayrı milliyetçilik geliştirdi.
- 25:51Atatürk'ün Milliyetçiliğinin Özellikleri
- Atatürk'ün milliyetçiliği iridentis (yayılmacı) değildi, aynı soydan olanların bir araya gelebileceği bir anlayış değildi.
- Atatürk, etnik kimliği önde tutmuyor, kendi ülkede farklı insanlar var ve bunlardan bir millet yaratmak istiyordu.
- Atatürk, askerliği, ilk öğretimi ve iç pazarın bütünleştirilmesini kullanarak 1938'de "Ne mutlu Türküm diyene" diyen bir Türk milleti yarattı.
- 28:45Sovyet Rusya'nın Milliyetçiliği
- Eski sol gelenekten gelen örgütler, Sovyet Rusya'nın milliyetçi politikalarını her şeyi takır takır benimsiyorlardı.
- Sovyetler Birliği, Sovyet Rusya kontrolünde ve Rusların kontrolünde olan bir devlete dönüştüğünde, Türkiye'deki sosyalist-komünist teşkilatlara Sovyetlerden taviz yoktu.
- Sovyetlerin milliyetçiliği komünizm namına veya soski yayılmacı milliyetçilikti ve Atatürk milliyetçiliğinden farklıydı.
- 29:53Demiryolu Politikası ve Küçük Amerika Süreci
- Atatürk dönemindeki demiryolu politikası, ticari ürünlerin ve metaların dolaşımı için büyük bir ağırlık veriliyordu.
- Küçük Amerika sürecine girmeye başladığımız sırada, ticari, sosyal ve kültürel kaynaşma için demiryolu politikasından vazgeçildi.
- Bu politika, ülkenin kaynaşmasını engelleyen ve Cumhuriyet'in inşa etmek istediği algıyı yok etmeye çalışan bir yapıdaydı.
- 31:01Sovyetler Birliği'nin Milliyetçiliği
- 1943 yılı sonuna kadar Sovyetler Birliği'nin milli marşı "Enternasyonel"di, ancak 1 Ocak 1944'te bu marş bırakıldı.
- Yeni milli marş "Büyük Rusya özgür cumhuriyetlerden sonsuza kadar parçalanmayacak bir birlik oluşturmuştur" şeklindeydi.
- Çarlık döneminin Rus çövenizmi, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği içinde de etkili olarak sürdürüldü.
- 32:02Kulluk Yapısı ve Atatürk'ün Mirası
- Osmanlı'dan devraldığımız yapı kuldu, Atatürk bu kullardan özgür bir yurttaş kitlesi yaratmaya çalıştı.
- 1987-1988 yıllarında bile insanlar hala kulluktan tam olarak kurtulamamıştı.
- Atatürk'ün ölümünden sonra, yanında duran adamlar düğmeye bastılar ve toprak ağaları, şehirler ve sermaye sahipleri ülkeyi tekrar devraldılar.