Buradasın

Tarihimizin Dünü ve Bugünü: Ortadoğu Ülkeleri Üzerine Bir Sohbet

youtube.com/watch?v=f1gyqzDaMK4

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, İlber Ortaylı'nın sunduğu "Tarihimizin Dünü ve Bugünü" programının bir bölümüdür. Programda bir konuşmacı ve çeşitli konuklar (Marmara Üniversitesi tarih öğretmenliği hocası, Ali Beykent Lisesi öğrencileri ve Kültür Bakanlığı'ndan çalışan biri) yer almaktadır.
Video, Mısır ve Suriye gibi Ortadoğu ülkelerinin tarihsel, kültürel ve etnik yapısı üzerine kapsamlı bir analiz sunmaktadır. Konuşmacılar, bu bölgelerin gerçek milletler olmadığını, coğrafi bölümler olduğunu ve etnik aidiyetlerin önemini vurgularken, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu bölgelerdeki etkilerini, İslam Birliği kavramını ve Ortadoğu'nun geleceği hakkında görüşlerini paylaşmaktadır.
Sohbette ayrıca Suriye Türkmenleri, Arap Baharı olayları, Türkiye'nin stratejik konumu, dış politika ve eğitim sistemi gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, duygusal yaklaşımların yerine coğrafya ve tarih bilgisinin dış politikada önemi, farklı dini ve etnik grupların varlığı nedeniyle dini birliğin sağlanamayacağı fakat ortak bir medeniyetin değerlerini paylaşmanın önemini vurgulamaktadır.

Programın Tanıtımı ve Mısır Hakkında Genel Bilgiler: Programın başlangıcında İler Ortaylı'nın konuk olduğu "Tarihimizin Dünü ve Bugünü" programı başlatılıyor.
Programda Suriye ve Mısır ele alınacak, bu ülkelerin müşterek ve zıt tarafları incelenecek.
Mısır, Arap dünyasının en kalabalık ve en eski medeniyet olarak istimrar ettiği bir ülke olarak tanımlanıyor.
01:30Mısır'ın Tarihi ve Kültür Değişimi: Eski Mısır'da iskender'den sonra tamamen Helenize olmuş, harfleri değişmiştir.
Rosetta taşı sayesinde hiyerogliflerin lisanı ve Yunanca manası çözülmüş, böylece eski Mısır medeniyetine ulaşılabilmiştir.
Mısır daha sonra Araplaşmıştır ve Hz. Peygamber'in irtihalinden sonra yaklaşık sekiz yılda fethedilmiştir.
02:24Türklerin Dil ve Kültür Sorunları: Tarihçilikte dilin önemine vurgu yapılarak, ülkeyi anlamak için dili konuşmak gerektiği belirtiliyor.
Amerikalıların Turkoloji'deki en büyük zayıf yönünün Türkçe bilgilerinin kötü olması olduğu ifade ediliyor.
Türklerin yurt dışında yaşayan çocuklarının Türkçe öğrenememesi gibi problemleri vurgulanıyor.
06:20Suriye'nin Sosyo-Ekonomik Durumu: Suriye, Arap ülkelerinin en renkli, en münevver ve en fakirlerinden biri olarak tanımlanıyor.
Suriye'de ziraatla geçinilirken, sanayi geri kalmış ve pahalı madenler bulunmuyor.
Suriye etnik bakımdan karışık bir yerdir ve aralarında büyük bir uyum olduğu belirtiliyor.
06:56Dürziler ve İnançları: Dürziler Arapça konuşurlar ancak kendilerini Arap zannetmedikleri belirtiliyor.
Dürziler fıkıh mezhepleri içinde Sünni Hanefi takip eden ve kamusal hukuk bakımından problem çıkarmayan bir grup olarak tanımlanıyor.
Dürzilerin ruhban sınıfı "ukkaal" olarak adlandırılıyor ve cenaze törenlerinin sakin bir şekilde gerçekleştiği, tenasühe (enkarnasyon) inançlarına sahip oldukları belirtiliyor.
10:10Suriye'deki Diğer Etnik Gruplar: Suriye'de Hıristiyanlar ve Nusayriler (Suriye Alevileri) bulunuyor, ancak Anadolu Aleviliği ile hiçbir alakaları yoktur.
Osmanlı'nın son politikası Nusayrileri İslam'a dönüştürmek üzerineydi, özellikle Sultan Hamid devrinde misyoner faaliyetler yapıldı.
Dürzilerin İttihat Terakki'yi sevdiği ve İsrail ordusunun en iyi askerlerinden olduğu belirtiliyor.
13:39Suriye Türkmenleri Hakkında Bilgiler: Konuşmacı, bazı solcular ve Müslüman geçinen kişilerin Türkleri yorumladığını ancak bu yorumların gerçekleri yansıtmadığını belirtiyor.
Suriye'nin Türkmenleri (Halep Türkmenleri) denilen bu grupların büyük kısmı bugün Antep çevresinde yaşar ve Antep-Kilis bölgesinde Türkçelerde bu durum görülebilir.
Suriye Türkmenlerinin sayısı en az 1,5 milyon olup, Tübingen Atlas grubunun tetkiklerine göre bu rakam 2 milyona kadar çıkabilir.
15:22Konferans Ortamı ve Konunun Önemi: Konuşmacı, katılımcılara oturarak konferansa katılmalarını ve ayakta durmamalarını öneriyor.
Konu uzun olduğu için aralık ayında devam edileceği ve bu konunun siyasetle değil coğrafya ve tarihle ilgili olduğu belirtiliyor.
Konuşmacı, bu imparatorluğu tanımamamızın tehlikeli olduğunu ve bunun emperyalizmle alakası olmadığını vurguluyor.
17:34Dış Politika Hakkında Düşünceler: Dış politikada duygusallığa yer olmadığı ve çok dindarca ve dürüstçe dış politika yapmanın mümkün olmadığı belirtiliyor.
Komünistlerin büyük laflarla dış politika yapmasına rağmen en büyük ahlaksızlıkları yaptıkları, Müslümanların da bunun kadar olduğu ifade ediliyor.
Stalin'in dış politika başarılarının, ikinci harbe üç asker bir tüfekle girdiği halde diplomasi esasından kendisini kurtardığı vurgulanıyor.
19:25Suriye'nin Etnik Yapısı: Suriye'de Nusayriler Arap olarak tanımlanmaz, Arapça konuşmak bir etnik kimlik ifade etmez.
Suriye'de Türkmen takımı bulunur ve bu grup Şii takımı tarafından pek hoş karşılanmaz.
Dış politikada etnik aidiyet çok daha önemlidir ve insanları bu yönde etkiler.
20:41Türkiye'nin Eski Osmanlı Topraklarındaki Azınlıklara Yaklaşımı: Türkiye, eski Osmanlı topraklarındaki Türk azınlıklar için protektör ve koruyucu olarak görülür.
İsmet Paşa döneminde Türkiye'nin bazı azınlıklara karşı koruyucu tutumu vardı.
Bu tutumun arkasında bürokratik soysuzluk ve Türkiye'nin sınırlı kaynakları (asker, sanayi, para) vardı.
22:18Irak ve Suriye'nin Tarihi Yapısı: Irak üçe ayrıldı çünkü Türkiye üç parça halinde idare etmişti, tarihte Irak ve Suriye diye bir yer yoktur.
Irak diye bir isim coğrafyacılar tarafından, toprak hukuku ve sulama meselelerinde kullanılır.
Birinci Dünya Savaşı'nda Margaret Bell adlı arkeolog tarafından Irak ve Suriye'nin sınırları çizilmiştir.
24:09Suriye'nin Tarihsel Anlamı: Suriye diye adlandırılan ülke tarihte yoktur, Roma döneminde "Syria" tabiri Antakya hariç bugünkü Suriye, Jordan, Galile, Nazaret hariç Filistin ve Lübnan'ı kapsardı.
19. yüzyılda Suriye Eyaleti sadece Şam civarını, Halep ayrı bir vilayettir.
Bu bölgelerde belirli bir etnisite veya milli aidiyet yoktur.
25:01Arap Ülkeleri Arasındaki İlişkiler: Arap ülkeleri arasında birleşim denendi ancak başarılı olamadı, Nasır'ın Mısır bürokrasisini göndermesi başarılı olmadı.
Araplar Mısır'ı kültür ülkesi olarak sever ancak Mısırlıları sevmezler, Mısır bürokrasisini rüşvetçi görürler.
Arap ülkeleri arasında federalist bir zihniyet ve vatan zihniyeti yoktur.
26:40Vatan Kavramı ve Türkler: Vatan kelimesi Türklerin kullandığı bir kelimedir, eski Arapçada "vatan" köy anlamına gelir.
Türkler "vatan"ı patriya (vatan) anlamında kullanırken, Araplar sadece "Arap" demekle yetinirler.
Suriye bir orduya verilen hakimiyettir, Fransa politikası olarak askerleri Musarilerden seçip okutmuştur.
28:27Osmanlı'nın Araplarla İlişkisi: Osmanlı politikası Arap'ı pek ciddiye almaz fakat fazla da incitmezdi.
Osmanlı, Arap ulemasını Türk ulemasından ayrı tutardı, terfi ve kariyerleri farklıydı.
Osmanlı uleması Türk, Tatar, Boşnak, Pomak, Arnavut gibi farklı kökenlerden oluşurdu.
30:31İslam Felsefesi ve Türkler: İslam felsefesini Türkler yapmadı, bu konuda herkesin hakkını vermek gerekir.
İslam felsefesini Araplar, Suriyeliler ve İranlılar yaptı.
Devleti, askerliği ve imparatorluğu ayakta tutmayı, genişletmeyi Türkler yaptı.
31:26İslam Birliği ve Birlik Kavramı: Ulus birliği kavramı farklı etnik kökenler ve mezhep farklılıkları nedeniyle sağlanamamaktadır.
İslam birliği için gelecek tarif edilmek isteniyor, ancak konuşmacı "İslam birliği" kavramını reddediyor.
Müslümanların bazı kavramların etrafında bir araya gelmesi ve bir medeniyet oluşturması isteniyor.
32:03Hıristiyan Birliği Örneği: Hıristiyanlar hıristiyan birliği kavramını kullanmasa da, bazı normlar ve değerler etrafında bir araya gelmektedirler.
Yahudi düşmanlığı gibi bazı konularda Hıristiyan dünyası bir araya gelmektedir.
Konuşmacı, benzer şekilde bir İslam dünyasının oluşturulmasını istiyor.
33:09İslam Birliği Hakkında Fikirler: İslam dünyası kavramı, herkesin aynı politikaları benimsememesi gerektiği anlamına gelmez.
İslam dünyasında bazı normlar ve değerlerin üstüne yürülmesi gerekir.
Müslümanlar, dini itikat ve inançla alay edilmesine karşı çıkarken, bu konuda Hıristiyanlar daha toleranslı davranmaktadır.
36:38İslam Birliği Tarihi: İslam birliği Emeviye ve Abbasiye devirlerinde, İslam'ın taze zamanlarında mevcuttu.
16. yüzyılda İslam birliğini oluşturan üç büyük imparatorluk vardı: Osmanlı, İran ve Bailer Hindistan.
Bu üç imparatorluğun din astisi hanedanı ve orduları Türk'tü.
37:37Birlik Kavramının Yeni Anlamı: İslam birliği ve Türk birliği gibi kavramların artık lüzumu yoktur.
Önemli olan bir ruh birliği, dile ve kültüre bir sadakat ve saygıdır.
İslam medeniyeti, Arapçayı kullanmasına rağmen, tüm İslam milletlerinin yarattığı bir medeniyettir.
39:10Suriye ve Irak'un Geleceği: Suriye'de Kürtler var ve Irak'taki Kürtlerle birleşmek istiyorlar.
Suriye'nin gelecekte üçe bölünmesi açık bir şekilde görülüyor.
Irak da Osmanlı döneminde üç vilayet halinde idare edilmişti ve tarihi coğrafyanın getirdiği alışkanlıklara karşı çıkmak mümkün değildir.
40:17Suriye ve Mısır'da Türk Etkisi: Suriye'nin hassas durumunda Türkiye'nin müdahalesi ve Türk unsuru nasıl korunacağı düşünülmelidir.
Mısır, Türk hakimiyeti döneminde eski strüktürü korumuştur ve askeri kuvvetin büyük bir kısmı Memluklardan oluşmaktaydı.
Memluklar Arap değildi, Çerkez veya Türk devşirme askerleriydi ve yöneticilik görevlerini üstlenmekteydiler.
41:07Memlüklerin Özellikleri: Memlükler arasında Bahri Memluklar ve diğer gruplar vardı, her biri farklı yapı ve isimlere sahipti.
Bir kısmı doğru dürüst Arapça bile bilmezdi, bu durum İran'daki Türk hanedanları gibiydiler.
İranlılar Türk hanedanlarına "Melik Tazi" (barbarca konuşan hükümdar) diye hitap ederlerdi.
42:52Türkçenin Özellikleri: Türkçenin Arapça gibi çok zengin yapılı, kökten türeyen bir dili vardır.
Türkçenin Arapçadan daha kaideli ve düzgün bir grameri vardır.
Türkçede fiiller ve isimler iki kök iki ses üzerinden gider ve yabancı kökler yardımcı fiillerle (pasaportla) gezinir.
44:50Dil Öğretimi ve Eğitim Sistemi: Edebiyat Lisesi'nde Arapça ve Yunanca öğretilmeli, ikinci kategoride Latince ve Farsça konulmalı.
Beş dil öğrenmeyenler liseye kabul edilmemeli, çünkü dil öğrenimi çocuklara zor gelmez.
Yirmi yaşından sonra dil öğrenmek zorlaşır, bu nedenle eğitim sisteminde dil öğretimi önemlidir.
46:14Eğitim Kurumlarının Önemi: İyi bir İmam Hatip okulu kurulmalı ki çıkan insanlar millete örnek olsun.
İyi öğretmen okulları açmak önemlidir, Tanzimat döneminde büyük öğretmen okulları açılmıştı.
Türkiye'nin kalkınması 19. ve 20. yüzyılda bu eğitim kurumları sayesinde sağlanmıştır.
47:53Mısır'daki Siyasi Durum: Mursi kavgası, Mursi'nin tüm işleri kendisine kapattığı için ortaya çıkmıştır.
İslam dünyasında nepotizm, kohumperestlik ve dar zümrecilik bitmedikçe işler ilerlemez.
Bir senenin içinde devletin polis kuvvetleri içinde çıkanlar ve askerler Mursi'ye şüpheyle bakmaya başlamıştır.
49:04Arap Dünyasındaki Cumhuriyetler: Arap dünyasındaki cumhuriyetler aslında cumhuriyet vasfına sahip değildir, mülteci, muhtel ve mültep (yabancı) olmaları nedeniyledir.
Bu ülkelerde insan haklarına tecavüz eden bürokrasiler vardır.
Suriye Cumhuriyeti ve Irak'ta ağzını açanların malı yağmalanmış, evlerine girilmiş ve hatta nikahlı karılarına el konulmuştur.
51:51Arap Baharı ve Osmanlı İmparatorluğu: Arap Baharı olaylarının sonbahara geldiği belirtiliyor.
Osmanlı İmparatorluğu'nun çekilmesi, Arap toplumlarının kendi yönetimlerini kaybetmesinin bir sonucu olarak görülmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu'nda Araplar içinde imparatorluk yöneticileri, asker ve memurlar olarak yer almıştır.
54:28Üretim Noksanı ve Mısır'ın Düşüşü: Mısır'ın bugün satranç tahtasında bir piyon gibi rütbesine düşmesinin en büyük nedeni üretim noksanıdır.
Mısır'ın bürokrasisi ve entelektüel varlığı oldukça gelişmiştir.
Türkiye'nin kalkınmasında 1950-1960'larda yaşanan kıtlıklar ve yapılmış yatırımlar önemli rol oynamıştır.
56:44Türkiye'nin Ekonomik Durumu ve Dış Politikası: Türkiye büyük bir ülke olsa da ekonomik büyüklüğü bu kadar değildir.
Büyük devletlerin bile burnunu sokmadığı işlere girerken dikkatli davranılmalıdır.
Devletler hükümetler tarafından idare edilir, hükümetler gelir gider, ancak milletin üzülmesi önemlidir.
58:52Azınlık Hakları ve Sığınmacılar: Doğu'dan batıya azınlıklar haklarını istemekte ve almaya çalışmaktadır.
İmparatorlukların yapısında ana unsur daima mutedil, mutekit ve kontrollü davranır.
Sığınan Suriyelilerin ölçüyü kaçırmaması tavsiye edilmektedir.
1:00:31Türkiye'nin Geleceği ve Coğrafi Konumu: Konuşmacı, Türkiye'nin geleceğini "biraz akıllı davranırsak" fevkalade iyi görüyormuş.
Türkiye'nin etrafında işe yarar hiçbir ülke olmadığını, bu nedenle imparatorluk kurduklarını belirtiyor.
Etrafta iş yapılacak iki unsur olduğunu, bunların Ermeniler ve İsrail olduğunu, ancak ikisinin de büyük iç problemleri olduğunu söylüyor.
1:01:25Etrafındaki Ülkeler Hakkında Değerlendirmeler: Bulgaristan'ın 300 bin Türk'ü attığı günden beri "burnu kurtulmuyor pislikten" çünkü ziraatı götürenler Türklermiş.
Arap dünyasının, Mısır'ın bürokrasi bir şeye benzer, Gürcistan'ın felaket vaziyette olduğu, Ermenistan'ın meziyetleri olan bir topluluk olduğu belirtiliyor.
Türkiye'nin etrafında doğru dürüst bir ülke olmadığı için "burası ordusuz yapılamaz" ve demilitarizasyon hikayelerinden vazgeçilmesi gerektiği vurgulanıyor.
1:03:18Ordunun Önemi ve Farklı Ordular: Konuşmacı, ordu nusayrilerle baş edemediğinde ortamın kan gölüne döndüğünü, ardından Daesh ve Nusra Heyeti'nin gelip ortalığı berbat ettiğini anlatıyor.
Rus ordusu'nun 1912'deki vahşet ve rezillikten uzak olduğunu, Fransız ve İngiliz ordularının ise işgalci olduğu belirtiliyor.
Her orduun farklı olduğunu, her devletin aynı olmadığını, Türklerin tarihi macerasının onları bazı noktalara getirdiğini ve bazı olumsuzluklar yarattığını vurguluyor.
1:05:56Siyaset Bilimi ve İslam Alimleri: Konuşmacı, "ılımlı İslam" kavramının Amerikalılar tarafından geliştirildiğini, arkasında büyük hikmetler arandığını söylüyor.
Amerikan oryantalizminde Türkçe ve Arapça bilenlerin çok az olduğunu, bu alandaki çalışmaların cahil olduğunu belirtiyor.
İslam alimlerinin İbrance bilmek zorunda olduğunu, Sahih Buhari'nin hazırlayanı İmam Buhari'nin hem Aramca hem İbrance bildiğini, bu alimlerin coğrafya ve dil bilenler olduğunu vurguluyor.

Tarihimizin Dünü ve Bugünü: Ortadoğu Ülkeleri Üzerine Bir Sohbet

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir