Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan tarih dersi formatında hazırlanmıştır.
- Video, iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Sovyetler Birliği'nin dağılması, Doğu Bloku'nun çöküşü, Türk Cumhuriyetleri, Bağımsız Devletler Topluluğu, Berlin Duvarı'nın yıkılması ve Avrupa Birliği süreci kronolojik olarak anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise Yugoslavya'nın dağılış süreci ve 1991-1995 yılları arasında gerçekleşen Bosna Savaşı'nın nedenleri, sonuçları ve Dayton Antlaşması ele alınmaktadır.
- Ders, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile ilişkileri ve adaylık süreci hakkında bilgiler de içermekte, ayrıca Yugoslavya'dan ayrılan ülkelerin sıralaması ve Voyvodina Özerk Cumhuriyeti hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- 00:14Sovyetler Birliği'nin Politika Değiştirmesi
- 1985'te Sovyetlerin başına geçen Mihail Gorbaçov, ekonomik sistemin çökmesi, rüşvetin artması, silahlanma yarışında Amerika'dan geri kalınması gibi nedenlerle politika değiştirmiştir.
- Gorbaçov'un başlattığı "Glassnode" (1985-1991) ekonomik sorunlara son vermek için uygulanan politikalar, "Perestroyka" ise siyasi ve ekonomik sistemi yeniden yapılandırma hareketidir.
- Bu politikalar Sovyetlerin dağılmasını önlemek yerine hızlandırmıştır.
- 02:41Sovyetler Birliği'nin Dağılması
- Sovyetler Birliği'nin dağılmasının nedenleri arasında Gorbaçov'un politikaları, Amerika'dan geri alınması, Afganistan hezimeti ve Helsinki Nihai Senedi'nin etkisi bulunmaktadır.
- Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyette özellikle Baltık ülkelerinde (Letonya, Litvanya, Estonya) ilk aylıkçı hareketler başlamıştır.
- 1991'de Rusya'da darbe girişimi sırasında cumhuriyetler bağımsızlıklarını ilan ederek Bağımsız Devletler Topluluğunu kurmuşlardır.
- 04:06Doğu Bloku'nun Dağılması
- Sovyetlerin dağılmasından sonra Doğu Bloku da dağılmıştır ve Helsinki Nihai Senedi'nin etkisi büyüktür.
- Macaristan, Romanya, Polonya, Bulgaristan ve Çekoslovakya'da komünist parti egemenliğine son verilmiştir.
- 1990'da Doğu ve Batı Almanya birleşmiş, 1991'de Sovyetler'in ekonomik teşkilatı olan KOMİK AN feshedilmiş ve Varşova Paktı'na son verilmiş, Doğu Bloku dağılmıştır.
- 05:03Doğu Bloku'nun Dağılmasının Sonuçları
- Doğu Bloku'nun dağılmasının sonucunda Avrupa ve Asya'da siyasi harita değişmiştir.
- Batı Avrupa ülkeleri üzerindeki tehdit ortadan kalkmıştır ve ABD tek başına süper güç olmuştur.
- Bağımsız Devletler Topluluğu ortaya çıkmış, ancak Asya ve Avrupa'da yeni sıkıntılar ve belirsizlikler de ortaya çıkmıştır.
- 05:35Türk Cumhuriyetleri
- Sovyetlerin dağılmasıyla ortaya çıkan 15 cumhuriyet, Alma Ata Deklarasyonu ile Bağımsız Devletler Topluluğunu kurmuşlardır.
- Türk Cumhuriyetleri arasında Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan bulunmaktadır.
- Bağımsız Devletler Topluluğunda Rusya başını çekiyor, ayrıca Baltık ülkeleri, Kafkas ülkeleri, Kuzey Avrupa ülkeleri ve Orta Asya'da Tacikistan da yer almaktadır.
- 08:04Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi
- Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi (TIKA) 1992 yılında kurulmuştur.
- TIKA'nın amacı Türkiye'nin konuşulduğu ve Türkiye'ye komşu ülkeler arasında gelişmekte olan ülkelere destek olmak ve ekonomi, kültür, eğitim ve sosyal alanlarda işbirliği yapmaktır.
- TIKA hala bugün de aktif olan bir kurumdur.
- 08:33Berlin Duvarı'nın Yıkılması ve Avrupa Birliği Süreci
- 1990'da Almanya Berlin Duvarı'nı yıkmış ve komünistej de son bulmuştur.
- Dört büyük güç (Sovyetler, Amerika, İngiltere, Fransa) anlaşarak ayrı ayrı olan iki Almanya'yı birleştirmişlerdir.
- Avrupa Birliği'nin kurucu altı üyesi Batı Almanya, İtalya, Hollanda, Fransa, Belçika ve Lüksemburg'dur.
- 09:19Avrupa Birliği'nin Kuruluşu ve Kriterleri
- Avrupa Birliği süreci Schuman Bildirgesi ile başlamış, 1950'de Avrupa Kömür Çelik Topluluğu kurulmuştur.
- 1957'de Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ve Avrupa Topluluğu oluşturulmuştur.
- 1993'te Maastricht Antlaşması ile bugünkü Avrupa Birliği kurulmuştur.
- 10:04Avrupa Birliği'nin Yenilikleri ve Kopenhag Kriterleri
- Maastricht Antlaşması ile ekonomik ve parasal birlik ön plana çıkmış, 1 Ocak 1999'dan itibaren ortak Euro kullanımına karar verilmiştir.
- Ortak dışişleri ve güvenlik politikası, adalet ve içişlerinde işbirliği ve 1990'da Schengen Antlaşması ile ülkeler arası serbest dolaşım sağlanmıştır.
- Kopenhag Kriterleri, adaylık için başvuran ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce uyması gereken siyasi ve ekonomik kriterlerdir.
- 12:27Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri
- Türkiye 1959'da Avrupa Ekonomik Topluluğuna tam üyelik başvurusunu yapmıştır.
- 1963'te Ankara Antlaşması ile ortaklık antlaşması sağlanmış, 1970'te katma protokol imzalanmıştır.
- 1987'de Avrupa Topluluğuna tam üyelik başvurusu yapılmış, 1995'te gümrük birliği antlaşması imzalanmış, 1999'da Helsinki Zirvesi'nde Türkiye Avrupa Birliği'ne aday ülke ilan edilmiş ve 2005'te tam üyelik müzakereleri başlamıştır.
- 14:17Yugoslavya'nın Dağılması ve Kosova
- Hırvatistan, Slovenya, Sırbistan, Karadağ, Makedonya, Bosna Hersek ve Kosova 2008 yılında ortaya çıkmıştır.
- Yugoslavya'dan ayrılan en son devlet Kosova'dır.
- Özel bir cumhuriyet olan Voyvodina Özerk Cumhuriyeti de bulunmaktadır.
- 14:49Bosna Savaşı
- Bosna Savaşı, Yugoslavya'nın dağılış sürecinde gerçekleşen bir savaştır.
- Savaş 1992-1996 yılları arasında Sırbistan'ın Bosna Hersek'in bağımsızlığını tanımaması ve Yunanistan'ın desteğini alarak katliamlarda bulunması nedeniyle başlamıştır.
- Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, NATO ve Avrupa ülkelerinin büyük bir kısmı uzun süre bu duruma seyirci kalmış, ancak Amerika'nın baskısıyla 1996'da Dayton Antlaşması imzalanmış ve Bosna-Hersek ile Sırbistan kurulmuştur.