Moğolistan'da Terhin Irmağı yakınlarında bulunan Orhun alfabeli Uygur yazıtlarıdır
MÖ 753'te Bayan Çor Kağan adına Böke Tutam tarafından yazılmıştır
Yazıtın parçaları Ulan Batur'daki Moğol Arkeoloji Enstitüsünde sergilenmektedir
Yapısal Özellikleri
Dört yüzü runik harfli metinlerle kaplı, toplam 31 satırdan oluşmaktadır
Kamlumbağa şeklinde bir kaideye sahiptir
Doğu ve batı yüzünde 9'ar, güney ve kuzey yüzünde 6'şar satır bulunur
İçerik ve Önemi
Bayan Çor Kağan'ın devlet yönetimi ve boylarla mücadelelerini anlatır
Yazıtın söz varlığının %62.3'ü eski Türk yazıtlarıyla ortak sözcüklerden oluşur
Uygur Kağanlığı'nın Türk Kağanlığı'nın devamı olduğunu gösterir
700'lerden önce Uygur devletinin var olduğunu kanıtlar
Tarihsel Önemi
Türk boylarının dağılımı ve askerlik düzeni hakkında önemli bilgiler içerir
Yazıtın yapım ve yazma işini Bilge Kutlug Tarkan Sengün üstlenmiştir
Türk toplumunun Tek Tanrı inancı ve toplumsal kurallarını yansıtır
Yanıtı değerlendir
{"9wym0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"summary","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/yaozet/","title":"YaÖzet","id":"summary"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"summary","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-summary"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyaozet%2Feducation%2Ftariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK%3Flr%3D213%26ncrnd%3D20768","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"summary_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"4381147901760109288","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1760109366833294-17747628151829521174-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-264-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9wymw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"header_tr"}}}}},"type":"summary","subtype":"header_tr"},"9wym1":{"state":{"links":[{"id":"0","title":"Ana Sayfa","url":"/yaozet/","target":"_self"},{"id":"1","title":"Talimatlar","url":"/yaozet/how_to","target":"_self"},{"id":"2","title":"Eğitim","url":"/yaozet/education","target":"_self"},{"id":"3","title":"Tıp","url":"/yaozet/medicine","target":"_self"},{"id":"4","title":"Yasalar","url":"/yaozet/law","target":"_self"},{"id":"5","title":"Finans","url":"/yaozet/finance","target":"_self"},{"id":"6","title":"Oyunlar","url":"/yaozet/games","target":"_self"},{"id":"7","title":"Ürünler","url":"/yaozet/ecom","target":"_self"},{"id":"8","title":"Seyahat","url":"/yaozet/travel","target":"_self"},{"id":"9","title":"Servisler","url":"/yaozet/services","target":"_self"},{"id":"10","title":"Sinema","url":"/yaozet/cinema","target":"_self"},{"id":"11","title":"Programlama","url":"/yaozet/programming","target":"_self"},{"id":"12","title":"Otomobil","url":"/yaozet/auto","target":"_self"},{"id":"13","title":"Yemek","url":"/yaozet/food","target":"_self"},{"id":"14","title":"Bilim","url":"/yaozet/science","target":"_self"},{"id":"15","title":"Spor","url":"/yaozet/sports","target":"_self"},{"id":"16","title":"Edebiyat","url":"/yaozet/literature","target":"_self"},{"id":"17","title":"Emlak","url":"/yaozet/real_estate","target":"_self"},{"id":"18","title":"Diğer","url":"/yaozet/other","target":"_self"}],"activeLinkId":"2","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9wymw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"header_categories"}}}}},"type":"summary","subtype":"header_categories"},"9wym2":{"state":{"article":{"title":"Tariat Yazıtı ve Özellikleri","text":"Moğolistan'da Terhin Irmağı yakınlarında bulunan Orhun alfabeli Uygur yazıtlarıdır. MÖ 753'te Bayan Çor Kağan adına Böke Tutam tarafından yazılmıştır. Yazıtın parçaları Ulan Batur'daki Moğol Arkeoloji Enstitüsünde sergilenmektedir","detailed":{"text":"Moğolistan'da Terhin Irmağı yakınlarında bulunan Orhun alfabeli Uygur yazıtlarıdır. MÖ 753'te Bayan Çor Kağan adına Böke Tutam tarafından yazılmıştır. Yazıtın parçaları Ulan Batur'daki Moğol Arkeoloji Enstitüsünde sergilenmektedir","chapters":[{"id":0,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Moğolistan'da Terhin Irmağı yakınlarında bulunan Orhun alfabeli Uygur yazıtlarıdır"},{"id":1,"link":null,"text":"MÖ 753'te Bayan Çor Kağan adına Böke Tutam tarafından yazılmıştır"},{"id":2,"link":null,"text":"Yazıtın parçaları Ulan Batur'daki Moğol Arkeoloji Enstitüsünde sergilenmektedir"}],"title":"Genel Bilgiler"},{"id":1,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Dört yüzü runik harfli metinlerle kaplı, toplam 31 satırdan oluşmaktadır"},{"id":1,"link":null,"text":"Kamlumbağa şeklinde bir kaideye sahiptir"},{"id":2,"link":null,"text":"Doğu ve batı yüzünde 9'ar, güney ve kuzey yüzünde 6'şar satır bulunur"}],"title":"Yapısal Özellikleri"},{"id":2,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Bayan Çor Kağan'ın devlet yönetimi ve boylarla mücadelelerini anlatır"},{"id":1,"link":null,"text":"Yazıtın söz varlığının %62.3'ü eski Türk yazıtlarıyla ortak sözcüklerden oluşur"},{"id":2,"link":null,"text":"Uygur Kağanlığı'nın Türk Kağanlığı'nın devamı olduğunu gösterir"},{"id":3,"link":null,"text":"700'lerden önce Uygur devletinin var olduğunu kanıtlar"}],"title":"İçerik ve Önemi"},{"id":3,"theses":[{"id":0,"link":null,"text":"Türk boylarının dağılımı ve askerlik düzeni hakkında önemli bilgiler içerir"},{"id":1,"link":null,"text":"Yazıtın yapım ve yazma işini Bilge Kutlug Tarkan Sengün üstlenmiştir"},{"id":2,"link":null,"text":"Türk toplumunun Tek Tanrı inancı ve toplumsal kurallarını yansıtır"}],"title":"Tarihsel Önemi"}],"keypoints":null},"type":"text","categoryId":"education","url":"https://yelkenlimdencom.wordpress.com/2021/02/19/taryat-terhin-yaziti/","urlProcessed":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/tariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK/education/tariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK","pageUrl":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/tariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK?lr=213","sharingPath":"education/tariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK"},"pageUrl":"https://yandex.com.tr/yaozet/education/tariat-yaziti-ve-ozellikleri-id1-igdMDNBK?lr=213","header":{"title":"Tariat Yazıtı ve Özellikleri","subtitle":"Yapay zekadan makale özeti","homeUrl":"/yaozet/","sourceUrl":"https://yelkenlimdencom.wordpress.com/2021/02/19/taryat-terhin-yaziti/","hasShare":true,"canUseNativeShare":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YaOzet","title":"Bu yanıtta yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Bilgi az"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Diğer"}]}}],"categoryUrl":"/yaozet/education","categoryTitle":"Eğitim"},"feedbackProps":{"feature":"Summary","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"4381147901760109288","reqid":"1760109366833294-17747628151829521174-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-264-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Bilgi az"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Diğer"}]},"isHermione":false,"dialogStoreProps":{"baseUrl":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1760109366833294-17747628151829521174-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-264-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"},"neuroMordaUrl":"","advChatParams":{"advLabelProps":{"compactAdvLabel":false},"needPrerenderCounter":false},"disableUrlParamsModification":false,"feedbackBaseProps":{"featureName":"summary","metaFields":{"yandexuid":"4381147901760109288","reqid":"1760109366833294-17747628151829521174-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-264-BAL"}},"adapterName":"summary"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9wymw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary_item_response"}}}}},"type":"summary_item_response"},"9wym3":{"state":{"isIndex":false,"form":{"name":"yaozet","action":"/yaozet/create","validatePath":"/yaozet/create/json"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9wymw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"right-column"}}}}},"type":"summary","subtype":"right-column"},"9wym4":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/tr/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/yaozet_termsofuse"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9wymw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"summary","fast":{"name":"summary","subtype":"footer_tr"}}}}},"type":"summary","subtype":"footer_tr"}}