Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Daima Türkçe" YouTube kanalında yayınlanan bu eğitim videosu, bir öğretmen tarafından sunulan Tanzimat Edebiyatı'nın birinci dönem özelliklerini ve önemli sanatçılarını anlatmaktadır.
- Video, Tanzimat Edebiyatı'nın birinci dönem özelliklerini detaylı şekilde ele alarak başlıyor ve ardından dönemin önemli sanatçılarını tanıtıyor. Sanatın toplum içindir anlayışı, romantizm ve klasisizmin etkisi, dilde sadeleşme savunulması gibi özellikler açıklanırken, Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa, Ahmet Mithat, Ahmet Vefik, Şemsettin Sami, Hacı Mustafa, Direktör Ali Bey ve Ali Suavi gibi yazarların hayatları, eserleri ve edebi özellikleri detaylı şekilde anlatılıyor.
- Videoda özellikle Şinasi ve Namık Kemal'in hayatları, eserleri ve edebi özellikleri üzerinde durulurken, Ahmet Mithat Efendi'nin "Felatun Bey ile Rakım Efendi" romanı, Şemsettin Sami'nin "Taaş, Talat ve Fitnat" romanı gibi önemli eserlerin içerikleri hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:18Tanzimat Edebiyatı Birinci Dönem Özellikleri
- Tanzimat edebiyatında sanatçılar siyasi ve bürokrat kimlikleri vardır ve "sanat toplum içindir" anlayışıyla hareket etmişlerdir.
- Birinci dönemde romantizm ve klasizm etkisi vardır, özellikle tiyatroda klasizm kendini göstermiştir.
- Dilde sadeleşme savunulmuş ancak uygulanamamıştır ve Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.
- 01:54Tanzimat Edebiyatı'nın Diğer Özellikleri
- Divan edebiyatı eleştirilmiş, halk edebiyatı ve hece ölçüsü savunulmuş fakat uygulanamamıştır.
- Şiirde estetik ve güzellikle içerik ön planda, vatan, hürriyet, özgürlük ve adalet gibi yeni kavramlar şiirin konusu olmuştur.
- Roman tekniği bakımından zayıf olan bu dönemde uzun betimlemeler ve rastlantılara yer verilerek etkileyicilik sağlanmaya çalışılmıştır.
- 04:47Tanzimat Edebiyatı'nın Sanatçıları
- Tanzimat edebiyatının sanatçıları Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa, Ahmet Mithat, Ahmet Vefik ve Şemsettin Sami'dir.
- Şinasi edebiyatımızda ilklerin adamı ve yeniliğin öncüsüdür, Fransa'da 16 yıl maliye tahsili için kalmıştır.
- Şinasi, Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkar gazetelerinin çıkarılmasında etkin rol oynamış, noktalama işaretlerini ilk olarak kullanmıştır.
- 07:36Şinasi'nin Eserleri
- Şinasi'nin ilk tiyatro eseri Şair Evlenmesi'dir, tek perdelik görücü usulü evlenmeyi eleştiren bir töre komedisidir.
- Müştak Bey, Ebu'l-Laklakka ve Kubra Hanım gibi isimler tiyatronun merkezindeki kişilerdir.
- Şinasi'nin diğer eserleri arasında Mütebat-ı Eş'ar, Durub-u Emsal, Tercüme-i Manzume ve Tercüman-ı Ahval mukaddimesi bulunmaktadır.
- 09:19Namık Kemal
- Namık Kemal vatan şairi olarak bilinir, gür sesli bir şairdir ve ülkenin durumundan rahatsızlık duyarak şiirler yazmıştır.
- Edebiyatı topluma yarar sağlamak düşüncesiyle kullanmış, sanat yapıtının halk için yazılması ve gerçeğe uygun olması düşüncesini savunmuştur.
- Lisan-ı Osmanî'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı adlı makalesinde Osmanlı diline ait dil görüşleri bulunmaktadır.
- 10:42Ziya Paşa
- Ziya Paşa'nın Harabat adlı divan edebiyatı antolojisini eleştiren Tahrib-i Harabat adlı eseri vardır.
- İlk edebi romanı Intibah, ilk tarihi romanı Cezmi'dir.
- Tiyatroları arasında Celaleddin Harzemşah, Vatan Yahut Silistre, Akif Bey, Zavallı Çocuk, Gülnihal ve Kara Bela bulunmaktadır.
- 13:24Ziya Paşa'nın Diğer Eserleri
- İrfan Paşa'ya Mektup, Evrakı Perişan, Kanca Muhasarası, Renault Müdafaa Namesi ve Barika-i Zafer gibi yapıtları vardır.
- Ziya Paşa'nın en önemli özelliği ikilik iki kişiliğinde ve yapıtlarında, şiir ve inşaat adlı makalede halk edebiyatını öne çıkartırken, Harabat adlı divan antolojisinde divan edebiyatını ön plana çıkarmasıdır.
- 14:29Ahmet Mithat Efendi'nin Eserleri
- Ahmet Mithat Efendi'nin "Defter-i Amal"de çocukluk anıları, "Emil"de çeviri ve konuşma dili ile ilgili detaylar bulunmaktadır.
- Terkib bend ve terci bend, divan edebiyatının önemli nazım şekillerinden olup, Ahmet Mithat Efendi sıkça kullanmıştır.
- "Harabat" adlı üç ciltlik antoloji, Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden oluşmakta ve Sadrazam Ali Paşa'yı över gibi görünerek örtülü bir dille eleştirmiştir.
- 15:25Ahmet Mithat Efendi'nin Diğer Eserleri
- Ahmet Mithat Efendi'nin diğer eserleri arasında "Eşarı", "Ziya Külliyatı", "Ziya Paşa", anılar ve makaleler bulunmaktadır.
- "Şiir ve İnsa Rüya Mülakattır" adlı eseri, Sadrazamın azledilmesiyle ilgili padişaha bilgiler aktarır ve İngiltere'de Hyde Park'ta uyuyakalmış ve rüya görmüş görüntüsüyle yazılmıştır.
- 16:00Ahmet Mithat Efendi'nin Hayatı ve Eserleri
- Ahmet Mithat Efendi çok eser veren ve çok değişik türde yazan bir yazar olup, o yıllarda çocuklar için çıkardığı bir dergi de bulunmaktadır.
- "Hacı Evvel" ifadesi, ilk öğretmen anlamına gelir ve amacı halkı eğitmek, bilgilendirmektir.
- Ahmet Mithat Efendi ekonomik bağlamda rahat bir yaşamı vardır; çiftliği, geniş evi ve evinin alt katında matbaası bulunmaktadır.
- 17:05Ahmet Mithat Efendi'nin Eserleri ve Amacı
- Ahmet Mithat Efendi'nin otuzaltı romanı olmak üzere ikiyüz'e yakın eseri bulunmaktadır.
- Amacı halkı eğitmek, insanlara bilgi vermek ve romanın akışını durdurup bozup bilgi verme şeklinde bütünleşmiş bir ifadedir.
- Ahmet Mithat Efendi teknik yönden kusurlu olsa da macera, polisiye, batılılaşma, aşk gibi konularda halkın anlayabileceği bir düzeyde yazmıştır.
- 17:58Ahmet Mithat Efendi'nin Önemli Eserleri
- Ahmet Mithat Efendi'nin "Felatun Bey ile Rakım Efendi", "Hasan Mellah", "Hüseyin Fellah", "Paris'te Bir Türk", "Dünya İkinci Geliş", "Dürdane Hanım" ve "Jöntürk" gibi eserleri bulunmaktadır.
- "Felatun Bey ile Rakım Efendi" romanında iki zıt tip karakter vardır: alafranga olan Felatun Bey ve çocuk olan Rakım Efendi.
- Rakım Efendi, babası annesi öldüğünden dolayı dadısı tarafından yetiştirilir, çamaşırcılık yaparak geçimini sağlar ve dadısı fedakarlık bağlamında önemli bir kişilik kazanır.
- 19:53Ahmet Mithat Efendi'nin Diğer Eserleri
- Felatun Bey, baba parasını yerken ve eğlencelerde bulunurken, Rakım Efendi evine Canan adında bir cariye alır, onu eğitir ve yetiştirir.
- Rakım Efendi, Canan'ı modern tarzda yetiştirir, istediği şekilde görgülü şekilde yetiştirir ve evlenir.
- Ahmet Mithat Efendi'nin "Hikayesi" edebiyatımızdaki ilk hikayedir.
- 20:23Ahmet Vefik Paşa
- Ahmet Vefik Paşa'nın en önemli özelliği Bursa'da tiyatro binası yaptırmasıdır.
- Milliyetçilik ve Türkçülük düşüncelerini savunmakta ve tiyatro çevirileri, uyarlamaları (adaptasyonları) bulunmaktadır.
- Mol yerden çevirileri arasında "Kocalar Mektebi", "Kadınlar Mektebi", "Tartu", "Zor Nikah", "Zoraki Tabi Tabi Bir Aşk" gibi eserler bulunmaktadır.
- 21:22Ahmet Vefik Paşa'nın Diğer Eserleri
- Adaptasyon, uyarlama olarak kurgu ve olay aynı olup, başka bir dile, başka bir ülkenin, başka bir kültürün anlayışına çevirme söz konusudur.
- Tarih alanında yapıtları arasında "Hikmeti", "Tarihi", "Fezek Tarihi", "Osmaniye" ve "Lehçe-i Osmaniye" bulunmaktadır.
- "Şecere-i Türk" Bahadıran'dan çeviri olarak yapılmıştır.
- 22:01Şemsettin Sami
- Şemsettin Sami edebiyatımızda ilk romanı olan "Taaş, Talat ve Fitnat"ı yazmıştır.
- Orhun yazıtları ve Kutadgu Bilig üzerine incelemeleri bulunmaktadır.
- Sözlükçü olması ve sözlük alanında, ansiklopedi alanında yaptığı çalışmalar onun çalışkan bir kişilik sahibi olduğunu göstermektedir.
- 22:31Şemsettin Sami'nin Eserleri
- "Taaşü, Talat ve Fitnat" edebiyatımızın ilk yerli romanıdır.
- "Kamusu Tilki" Türkçe sözlük, "Kamusu Ailem" Arapça sözlük, "Kamusu Besa" veya "Ahde Vefa" ansiklopedi, "Seyyah" ise oyunlarıdır.
- "Besa Yahut Ahde Vefa" oyununda Talat ve Fitnat'ın aşkları anlatılır, Fitnat'ın üvey babası onu Ali Bey adında zengin bir tüccarla evlendirmek ister ve Fitnat bu evlilikten hoşnut olmadığı için intihar eder.
- 24:41Şemsettin Sami'nin Diğer Eserleri
- Fitnat'ın intihar etmesi sonrasında boynundaki muskayı gören Ali Bey, muskayı açıp okur ve Fitnat'ın kendi kızı olduğunu anlar.
- "Direktör Ali Bey" tek perdeli komedi, "Kokona Yatıyor Yahut Madam Uykuda", "Ayyar Hamza" Mol yerden adapte uyarlama, "Reçe" lakayı, "Mizah" sözcüğü ve "Seyahat Jurnali" Hindistan gezi notlarıdır.
- 25:27Ali Suavi
- Ali Suavi'nin önemli özelliği Paris'e kaçıp gitmesi ve sonrasında Muhbir gazetesini çıkartmak için Londra'ya geçmesidir.
- Namık Kemal ve Ziya Paşa ona destek vermişlerdir ancak istenen çizginin dışına çıkmasından dolayı desteklerini çekmişlerdir.
- Tanzimat birinci dönemini bitirmiş olup, ikinci dönemde tekrar görüşmek dileğiyle video sonlanmaktadır.