Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun son padişahı Sultan Vahdettin'in 1922'den 1926'ya kadar yaşadığı sürgün hayatını anlatan tarihsel bir anlatımdır. Videoda Vahdettin, Refet Paşa, General Harrington, Şerif Hüseyin, Mustafa Kemal Paşa ve Abdülmecid gibi önemli tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, Vahdettin'in İstanbul'dan İngiliz zırhlısına binerek kaçışını, Malta'ya varışını, Hicaz'a ve İtalya'ya sürgün edilmesini, 3 Mart 1924'te hilafetin kaldırılması sonrası San Remo'daki yaşamını ve 16 Mayıs 1926'da vefatını kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Videoda ayrıca Vahdettin'in hala kendini padişah ve halife olarak görmesi, İngilizlerle olan ilişkisi, Mısır'a gitme planları, Reşat Paşa cinayeti ve Tarikat-ı Salahiye ile ilişkisi gibi detaylar da aktarılmaktadır.
- 00:02Son Padişah Vahdettin'in Kaçışı
- Son padişah Vahdettin, yağmur çiseliyordu ve Harem Ağası Hayrettin Efendi'nin davetiyle saraydan ayrıldı.
- Vahdettin, İngiliz Kızılhaç ambulanslarına bindirildi ve İngiliz Albay'ın komutasındaki taburun eşliğinde rıhtıma doğru yola koyuldu.
- Rıhtımda General Harrington tarafından uğurlanan Vahdettin, İngiliz Amiral Sir Osmond'un karşılamasıyla gemiye bindi ve saat 9:15'te İngiltere'ye doğru yola koyuldu.
- 01:39Kaçışın Sonrası
- İstanbul'daki Şark Mahfilinde Refet Paşa'nın yatak odasına koşan bir yüzbaşı, Vahdettin'in İngiliz zırhlısına bindiğini ve kaçtığını bildirdi.
- Refet Paşa, Vahdettin'i hapis veya idam etmek yerine, halkın onu mağdur göreceğini düşünerek hadiselere gidişine bırakmayı uygun buldu.
- İşgal kuvvetleri komutanlarıyla Türk paşaları pazartesi günleri toplantılar yapardı ve Vahdettin'in kaçışından sonraki ilk pazartesi günü Refet Paşa ve General Harrington karşı karşıya geldi.
- 03:35Malta'da Yeni Hayat
- Vahdettin ve refakatindekileri taşıyan zırhlı 20 Kasım'da Malta'ya vardı ve İngiliz subaylarının lojman olarak kullandığı binek kışlasına yerleştirildi.
- Vahdettin, Malta'daki ikametgahının emniyetli olduğunu ve ailesinin ızdırabından endişe duyduğunu kızına Sabiha Sultan'a mektupla bildirdi.
- Vahdettin, Malta'da bulunduğu süre boyunca Türkiye'yi yakından takip etti ve hilafetin Abdülmecid'e verilmesine sinirlenerek tepki gösterdi.
- 04:48Hicaz'a Gitme Kararı
- Vahdettin, Malta'yı geçici bir istasyon olarak görüyordu ve Müslüman ülkelere gitme düşüncesi vardı.
- İngiltere'de Vahdettin ve beraberindekileri maddi bir yük olarak görüyordu ve Hicaz Kralı Şerif Hüseyin, Vahdettin'i sık sık Hicaz'a davet ediyordu.
- Vahdettin, İngilizlerden sonra şimdi de Türk devletinin bir başka düşmanına sığınıyordu.
- 05:26Hicaz'daki Durum
- Vahdettin'in Hicaz'a gitme hazırlığı İstanbul'da duyuldu ve Sultan Abdülmecid, Sabiha Sultan aracılığıyla Vahdettin'e bir mektup yazdırdı.
- Mektupta Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya ihanetini unutmamasını ve Hicaz'a geçmesinin onur kırıcı olduğunu belirtti.
- Vahdettin, mektubu okuduğunda Abdülmecid'in üslubunu beğenmedi ve kızı Sabiha Sultan'a Abdülmecid'e iletmesi için bir mektup yazdı.
- 06:19Şerif Hüseyin ile İlişkiler
- Vahdettin Hicaz'a geldiğinde Şerif Hüseyin tarafından oldukça iyi ağırlandı, ancak etrafındakilere ikramın bu kadarı sıkıyor, altından bir şey çıkmasa bari diyerek kuşkularını dile getirdi.
- Vahdettin hala kendini halife olarak görse de Şerif Hüseyin onun halifeliğini tanımıyor gibi davranıyordu çünkü onun da hayalinde halifelik makamını ele geçirmek vardı.
- Vahdettin, Şerif Hüseyin'e Hicaz'daki aşırı sıcak havalara dayanamadığını söyleyerek Kıbrıs'a veya Hayfa'ya gitmek istediğini söyledi.
- 07:00İngilizlerin Müdahalesi
- Şerif Hüseyin, İngilizlere yazdırdığı mektupta Sultan'ın Kıbrıs'a veya Hayfa'ya gitmek istediğini ve bu arzunun arkasında başka sebeplerin yaptığından şüphelendiğini belirtti.
- İngilizler, eski halife Vahdettin'in özgürce dolaşıp güç kazanabileceği bir Müslüman ülkesine gitmesini istemiyordu ve Hayfa'ya veya Kıbrıs'a gitmesine izin verilmedi.
- Vahdettin ve Şerif Hüseyin İngilizlerin güdümünde hareket ediyordu ve bu hareket bir tek Türkleri değil, neredeyse bütün İslam alemini rahatsız ediyordu.
- 07:52Vahdettin'in Beyannamesi
- Vahdettin, Müslüman tebaa tarafından İngilizlerin kuklaları olarak görülmesine cevap olarak bütün İslam alemine hitaben bir beyanname yayınladı.
- Bu beyannamede Mustafa Kemal Paşa'ya ve Kuvvacılara karşı sert ifadeler kullandı ve kendisine hain diyenlere okkalı cevaplar verdi.
- Vahdettin bu bildiride halife olduğunu dile getirmişti ve halifelik için yanıp tutuşan Şerif Hüseyin, muhtemelen bu yüzden Hicaz'da yayınlanmasını yasaklatmıştı.
- 08:27İtalya'da Yeni Hayat
- Vahdettin, Kıbrıs'a gitmek istese de İngilizler bunu reddedip İtalya'nın San Remo şehrine yönlendirdiler.
- Vahdettin, İtalyanlara kendi geliriyle yaşamak istediğini bildirdi ve burada dört katlı villa Nobel'e kira karşılığında yerleştirildi.
- Vahdettin, İtalyan Kralla görüşmeler ve bazı durumlar hariç evden çıkmazdı ve yaşlılığın getirdiği hislerle yüksek duygusallık ve üzüntü içindeydi.
- 09:37Hilafetin Kaldırılması
- Türkiye'de hanedan üyelerinin sürgün edilmesine ve hilafetin kaldırılmasına dair bir dedikodu yayıldı.
- Mustafa Kemal Paşa 3 Mart 1924 tarihinde hilafeti kaldırdı ve bu kanunla birlikte padişah mallarına el konuluyor, hanedan mensupları ise Türkiye'de yaşamaktan men ediliyordu.
- Hanedan üyeleri için ülkeye veda zamanı gelmişti; şehzadelere 24 saat, sultanlara 10 gün müddet verildi, ancak Halife Abdülmecid'in ülkeyi hemen o gece terk etmesi emredildi.
- 10:58Osmanlı Hanedanının Sürgünü
- Sarayın etrafı sarılmış, telefonlar kesilmiş ve dışarıyla bağlantı engellenmişti.
- Abdülmecid elinden hiçbir şey gelmeyeceğini anlayarak bir buçuk saat boyunca hazırlandıktan sonra Türkiye dışına çıkmak için yola koyuldu.
- İki haftalık bir sürede Türkiye'de 141 kişilik Osmanlı hanedanından tek bir kişi bile kalmamıştı, kimileri Suriye'ye, kimileri Avrupa'nın çeşitli noktalarına dağıldı.
- 11:35Vahdettin'in Sürgünü ve Hilafet Kongresi
- Hilafetin kaldırılması İslam dünyasında hareketlilik yarattı ve Mısır'da hilafet kongresi yapılacağı söylentisi oluştu.
- Vahdettin Mısır Ulema Birliği Başkanı'na mektup yazarak Abdülmecid'i hesap dışı bırakarak şeriatı savunabileceğim bir yer aramak için İstanbul'dan ayrıldığını belirtti.
- Mısır'dan gelen cevap Mustafa Kemal'le anlaşma yolunun arandığı yönündeydi.
- 12:09Vahdettin'in Türkiye'ye Kayıtsızlaşması
- Vahdettin için iyi haberlerden biri aile hasretinin bittiğiydi, sürgün yaşayan ailesine kavuştuktan sonra Türkiye'ye biraz daha kayıtsızlaştı.
- İstanbul'dan getirdiği evrakları şöminede yaktı ve artık ailesiyle birlikte kendi halinde takılan bir profil olmuştu.
- Ankara Vahdettin'i gözlemlemeye devam ediyordu, ne kadar eski bir padişah bile olsa Türkiye'ye bir tehlike oluşturma ihtimali her zaman mevcuttu.
- 13:02Reşat Paşa Cinayeti
- Sürgünün üzerinden onbir gün geçmişti ki Vahdettin'in villasından silah sesi yükseldi ve telaşlanan villa halkı vurulmuş halde Reşat Paşa'nın cesedini buldu.
- Paşa'nın damadı cinayetin Vahdettin tarafından azmettirildiğini öne sürdü ve dava İstiklal Mahkemelerinde görülmeye başladı.
- San Remo'daki gizli cinayeti, Kuvayi Milliye karşıtlığı ile bilinen Hilafetçi bir oluşum olan Tarikat-ı Salahiye'nin Vahdettin azmettiriciliği ile işlediği iddia edildi.
- 14:27Vahdettin'in Sürgün Hayatı
- Vahdettin'in para suyunu çekmeye başlamıştı, mahallenin bakkalına dahi borçlanmıştı.
- Sürgünden sonra ailesi iyice kalabalıklaşmış ve oturduğu villaya sığamaz olmuşlardı, bu yüzden 1925'in Haziranında daha ucuz ancak daha büyük olan Villa Manolya'ya taşındılar.
- San Remo şehrinde bulundukları kasaba sanki minyatür bir İstanbul olmuştu, çevre oteller ve villalar çoğunlukla sürgündekilerin konak yerleri olmuştu.
- 15:38Vahdettin'in Son Yılları
- Yeniden hilafet kongresi gündeme geldiğinde Vahdettin sert bir tepki gösterdi, ancak neredeyse bütün İslam liderleri halifelik makamına göz koymuştu ve Vahdettin göz ardı ediliyordu.
- Vahdettin son yıllarında elinden giden hanedan mallarını geri almakla meşgul oldu ve bu işin hukuki tarafını dahi inceletti.
- 16 Mayıs 1926 gününe gelindi, Vahdettin o gece akşam yemeğinden sonra tüm ev halkını odada topladı, midesi bulunan Vahdettin istifra ettikten sonra cansız bedenini buldu.