Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda Sultan Murat, Ali Paşa, Şehzade Bayezid, Şehzade Yakup, Sırp Kralı Lazar, Bulgar Kralı Şişman ve Miloş Obiliç gibi tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, Sultan Murat'ın tahta geçişi ve Edirne'yi fethetmesiyle başlayıp, Balkanlar'daki genişlemesi, Anadolu'daki beyliklerle olan ilişkileri ve 1389'da gerçekleşen Kosova Savaşı'na kadar olan süreci kronolojik olarak anlatmaktadır. Osmanlı'nın Trakya'daki genişlemesi, Bizans İmparatorluğu ve Sırp İmparatorluğu ile olan ilişkileri, Neşri Muharebesi, Biletsa Bozgunu ve Kosova Savaşı'ndaki taktikler detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Sultan Murat'ın siyasi becerileri, Bizans taht oyunlarına müdahalesi, Rumeli'deki fetihleri ve Balkanlar'daki rakipleriyle olan mücadeleleri de anlatılmaktadır. Kosova Savaşı'nda Osmanlı ordusunun stratejik hamleleri, Sırp ordusunun dağılması ve Sultan Murat'ın Miloş Obiliç tarafından şehit edilmesi kronolojik olarak aktarılmaktadır.
- 00:02Murat Bey'in Tahta Çıkışı ve Edirne Fethi
- Orhan Gazi, Osmanlı'yı küçük bir uç bölgesi kuvvetinden güçlü bir beyliğe çevirdikten sonra bayrağı oğlu Murat'a devretti.
- Murat Bey, ağabeyi Süleyman ölünce ve babası iyice kocayınca Rumeli'deki Türk akınlarını yönetmeye başladı.
- 1359-1360 civarında Edirne üzerine planlı bir fetih hareketine giriştiler ve 1361 Nisan'ında Edirne'yi fethederek sancağını diktiler.
- 01:30Murat Bey'in Saltanatının Başlangıcı
- Murat Bey, babasının ölüm haberini aldıktan sonra Rumeli'deki işleri Lala Şahin Bey'e bırakıp Anadolu'ya döndü ve Bursa'ya varıp tahta oturdu.
- Kardeşleri İbrahim ve Halil ağabeylerinin saltanatını kabul etmediler ve Karamanoğulları ile Eretnalılar Osmanlı sınır kentlerini ele geçirdiler.
- Murat Bey önce kardeşlerini bertaraf etti, ardından Eretnalıların yolladığı Moğol aşiret birliklerini ve 1363'te Eskişehir dolaylarında Karamanlı ordusunu yendi.
- 02:11Murat Bey'in İdari Düzenlemeleri
- Tahtını güvenceye aldıktan sonra idariyi sağlamlaştırıcı adımlar attı; Lala Şahin'i beylerbeyi atarken, Bursa Kadısı Çandarlı Kara Halil'i kazasker ilan etti.
- Savaş esirlerinin beşte birini asker yazıp kendi kapısına hizmet edecek bir sınıf oluşturdu, bu girişim düzenli ordunun temellerini oluşturdu.
- Sultan Murat'ın düzenli bir ordusu onu kısa sürede diğer Balkan devletlerinden daha güçlü bir konuma getirdi.
- 02:46Rumeli'deki Fetihler
- Sultan Murat Anadolu'da iken, Rumeli'deki beyler akınlarına devam ettiler; Lala Şahin, Meriç'i takip edip Bulgarların elindeki Zara ve Feli Bey'i ele geçirdi.
- Hacı İlbey ve Evrenos Gazi ise daha güneyde faaliyetlerini sürdürdüler.
- Sultan Murat'ın temel politikası, babasından devraldığı köprü başını bırakmayarak Rumeli'ye doğru genişlemekti.
- 03:16Balkan Bölgesinin Siyasi Durumu
- Balkanlarda klasik bir geç orta çağ atmosferi vardı; şehirler ve kentler birbiriyle kavgalı feodal lordlar tarafından yönetiliyordu.
- Doğu Roma'nın otoritesi İstanbul'dan biraz öteye zor gidiyordu, Duşa'nın Sırp İmparatorluğu zayıflamıştı ve Bulgar Krallığı yıkılış sürecine girmişti.
- Bölgenin en istikrarlı gücü Macarlar ise Tuna'nın ötesindeydi ve Osmanlılar için bu ortam tam istedikleri gibiydi.
- 04:05Haçlı Seferleri ve Osmanlılar
- Türkler ve Müslümanlar Hristiyanların üzerine akınlar yapıp kazanç elde etmeyi benimsemişlerse, Hristiyanlar da Haçlı seferleri düzenleyerek aynı hedefi hedefliyorlardı.
- 14. yüzyılda Haçlı seferleri daha küçük çapta Anadolu'ya yönelik yapılmaya başlamıştı.
- Kıbrıs Kralı Pierre'in 1365'teki gelişimi maceracıları heveslendirmişti ve Doğu Roma İmparatoru V. Yannis'in Türklerden kurtulmak istemesi yeni bir Haçlı seferine zemin hazırladı.
- 05:01Sultan Murat'ın Haçlılarla Mücadelesi
- Sultan Murat 1366'da ilk fetih hareketini başlattı; adamlarını Felecik ve Çirmen üzerine yollarken kendisi doğuya yöneldi.
- Papa V. Urbanus'un Haçlı filosunun başında yolladığı Savoy Kontu Amadeo, Gelibolu'yu işgal etti ve bu Türkler için can sıkıcı bir durumdu.
- İmparator Vidin'de mahsurken, Amadeo imparatoru kurtardı ve aldığı yerleri ona bırakarak geri dönüş yolunu tuttu.
- 05:58Sultan Murat'ın Balkan'daki Fetihleri
- Sultan Murat 1368 baharında sefere çıkıp Balkan Dağları tarafındaki Aydos, Karinovası ve önemli bir liman olan Süzebolu'yu aldı.
- Bir sonraki yıl için daha geniş bir fetih planı hazırladı; kendisi Roma üzerine giderken beylerini diğer cihetlere yolladı.
- Osmanlılar Balkan, Rodop, İstıranca dağları ve Marmara Denizi ile çevrili geniş Trakya düzlüğünün büyük bir kısmına yayıldı.
- 06:54V. Yannis'in Durumu ve Sırp İttifakı
- V. Yannis son fetihlerle zora düşerek tutunacak bir dal aramaya başladı; Osmanlı'nın sıkıştırdığı Serez Despotu ve Papa Urban ile mektuplaştı.
- 1369'da mezhep değiştirmeyi göze alıp Papa'nın yanına gitti ancak girişimleri karşılık bulmadı ve Avrupalılar ona destek olmadı.
- 1371'de İstanbul'a dönüp hızlıca Sırplarla ittifak yaptı.
- 07:33Sırp İttifakının Osmanlılarla Karşılaşması
- Vukasin ve kardeşi Serez'de asker topladı ve Osmanlılar Trakya'dan atmak için 1371'de Edirne'ye doğru yürüdüler.
- Kaynaklar 70 bin kadar asker topladıklarını yazsa da dönem ve şartlar incelendiğinde böyle bir şey söz konusu değildi.
- Lala Şahin düşman üzerine gelirken Sultan'dan yardım istedi ancak Osmanlılar Çanakkale Boğazı'na geçemiyordu ve Karabiga'nın muhasarasıyla uğraşıyordu.
- 08:49Çirmen Zaferi
- Başının çaresine bakmak zorunda olan Lala Şahin, Çirmen yakınlarındaki Sırplara baskın yapılması için bir akıncı kolu yolladı.
- Gece vakti düşmanı gafil avlayan akıncılar orduyu bozdukları gibi Vukasin, Ugliasa ve pek çok asilzadeyi de katlettiler.
- Çirmen ya da diğer adıyla Sırp Sındığı zaferiyle Duşa'nın mirası savunmasız kalırken, Makedonya kapıları Osmanlıların fetihleri için ağzına kadar açılmış oldu.
- 09:25Sultan Murat'ın Balkan Seferleri
- 1372'de olgunluğunun zirvesinde olan Sultan Murat, bir önceki sene kazanılan Zağra Muharebesi'nin getirdiği coşkuyla Boğazı geçti.
- Papa, Sırp İmparatorluğu'nun yokluğunu belirterek yeni bir Haçlı çağrısı yaptı ancak bu çağrı karşılık bulmadı.
- Sultan Murat, Balkanlar'da otoritesini kurmak için Uç Beylerinden Evrenos'u ve Vezir Çandarlı'yı Makedonya'ya, Beylerbeyi Lala Şahini'yi Batı Bulgaristan'a gönderdi.
- 10:26Balkan Devletleri ile Anlaşmalar
- İmparator Yannis, Osmanlı karşısında boyun eğip haraçgözlü olmayı kabul etti, ancak Gelibolu'nun iadesini reddetti.
- Makedonya'daki Sırp prensleri ve Tırnova'daki Bulgar Çarı İvan Sisman Osmanlı vassalı olmayı kabul ettiler.
- Balkanlardaki küçük feodal lordların toprakları "voynukluk" sistemiyle devlete entegre edildi ve Osmanlılar buraya Türk aşiretleri yerleştirdi.
- 11:38Bizans İç Savaşı ve Osmanlı müdahalesi
- İmparator Yannis, oğullarından Andronikos'u görevden azledince, Andronikos ve oğlu Savcı Bey Osmanlılarla işbirliği yaparak isyan ettiler.
- Sultan Murat, Savcı Bey'i yakalayıp gözlerine mil çektirerek kör etti, Andronikos ise daha hafif bir cezayla yarıldı.
- Sultan Murat, Rumeli'de kırılgan otoritesini oturttuktan sonra 1376'da Anadolu'ya geçti.
- 13:02Gelibolu'nun Fethi
- Sultan Murat, Gelibolu'yu almak için siyasi hileleri kullandı ve Cenevizlilerin desteğiyle Andronikos'u tahta geçirdi.
- Andronikos tahta çıktıktan sonra Gelibolu'yu iade etti, ancak Venediklilerin çıkarına bakan Osmanlılar, daha sonra Yannis'i tekrar tahta çıkardı.
- Bizans, Sultan Murat'ın elindeki bir oyuncağa dönüşmüştü; Murat istediği zaman istediği kişinin tahta çıkmasını sağlayabiliyordu.
- 14:11Anadolu Politikası
- Sultan Murat, Anadolu'da diğer beyliklerle barış içinde olup üstünlüğünü kabul ettirmeyi hedefledi.
- Rumeli'deki fetihler Osmanlı'yı diğer beyliklerden daha zengin, güçlü ve korkutucu hale getirdi.
- Sultan Murat, düğün düzenleyerek Germiyan Beyliği'nden Kütahya, Simav, Emet, Tavşanlı gibi yerleri, Hamitoğlu Hüseyin'den ise Seyyidişehir, Akşehir, Beyşehir, Yalvaç ve İsparta'yı aldı.
- 15:561383 Seferi ve Balkanlar'daki Gelişmeler
- Sultan Murat, Macar Kralı Büyük Lajos'un ölümünden sonra Balkanlar'a çıktı ve Makedonya'ya yürüdü.
- Vezir Çandarlı Selanik'i kuşattı, Sultan Sofya'yı ele geçirdi ve Kara Timurtaş ise Arnavutluk yolunu açtı.
- Prens Lazar, Türkleri Balkanlardan atma niyetindeydi ve Osmanlılara karşı bir ittifak oluşturma çabasındaydı.
- 17:34Niş Kuşatması ve Arnavutluk'taki Gelişmeler
- Sultan Murat, 1385'te Niş'e geldi ve kenti düşürdü, Prens Lazar Osmanlılara tabi olacağına söz verdi.
- Arnavutluk kıyılarında Zeta Prensi II. Balşa ile karşılaşıp onu yendi ve öldürdü.
- Muharebenin ardından Dukakin, Leka, Arenti gibi bölgesel güçler Osmanlı'nın üstünlüğünü benimsedi.
- 18:42Karaman Seferi
- Sultan Murat, Edirne'de sefer mevsimini beklerken, damadı Karamanoğlu Alaaddin Ali'nin Hamitoğulları topraklarına saldırdığını öğrenince Anadolu'ya yöneldi.
- Osmanlı ve Karamanoğulları arasında daha önce büyük çatışma olmamış olsa da, genişleme siyaseti güden iki beyliğin karşılaşması kaçınılmazdı.
- 1386'da yola çıkan Murat, Kütahya üzerinden Karaman'a girdi ve Alaaddin Ali Bey ile Frank yazısında karşılaştı.
- 20:09Karaman Muharebesi
- İki tarafın yaklaşık 20 bin askeri vardı; Osmanlılar atlı ve yayalı birliklerle, Karamanoğulları ise tamamen atlı birliklerle savaşa girdi.
- Muharebede Karamanoğulları ilk saldırıya geçti, ancak Şehzade Bayezid sol kanattan saldırarak Osmanlılar sarma harekatı başlattı.
- Kara Timurtaş Paşa'nın ileri hamle emri ve merkezden yapılan yarma girişimiyle Karamanoğullarının sıkıştırıldığı kanlı bir çatışma oldu.
- 22:00Karaman Seferinin Sonuçları
- Alaaddin Bey yenilgiye uğrayıp Konya kalesine kapandı, Osmanlılar kaleyi kuşattılar.
- İki haftalık kuşatma sonunda Nesibe Hatun, babası Sultan Murat'tan kocasını bağışlamasını istedi ve Alaaddin Bey el öpüp kayınbabasının üstünlüğünü kabul etti.
- Sultan Murat hem damadını hem de Teke Beyi affedip Bursa'ya döndü.
- 22:49Osmanlıların Anadolu Beylikleri Üzerindeki Etkisi
- Osmanlılar Candaroğulları'nın iç işlerine de karıştı; Süleyman Bey'i babasının üzerine yollayıp Kastamonu'da beyliğini ilan ettirdi.
- Amasya Emiri de Bursa'ya sığınarak Osmanlılarla ilişkilerini geliştirdi.
- Osmanlılar özellikle Amasya-Tokat taraflarına ilgi gösteriyordu çünkü bu şehirler doğudan gelen ticaret yollarının önemli noktalarıydı.
- 24:02Sırp İttifakı ve Osmanlı Cevabı
- Karaman seferinde görev yapan Sırp askerleri, kendilerine yapılanlar üzerinden halkı Türkler karşı kışkırttılar.
- Prens Lazar, Macaristan'daki durumunu lehine kullanarak Sırp, Hırvat, Bosnalı ve diğer Balkan devletlerinden bir ittifak oluşturdu.
- Osmanlılar, Bosna Kralı Durat Balsic'in isteği üzerine Kavala Şahin Bey'i görevlendirdi ve yeni bir akıncı seferi düzenledi.
- 27:19Biletsa Bozgunu ve Osmanlı Cevabı
- Bosna Kralı Tırtko, has adamı Vlatko Vukovic'i görevlendirdi ve Ağustos 1388'de Biletsa'da Osmanlı akıncılarını ağır bir bozguna uğrattı.
- Bu bozgun, Osmanlılar karşı kurulan ittifakı daha da cesaretlendirdi ve Kral Şişman Murat'a karşı sertleşti.
- Biletsa bozgunu üzerine Sultan Murat, sefer mevsiminin sonuna yaklaşmasına rağmen harekat kararı aldı ve devletin hazırladığı en büyük orduyu kurmaya başladı.
- 28:20Osmanlı Ordusunun Bulgaristan Seferi
- Paşa Edirne'ye geçerek karargah kurdu ve Timurtaşoğlu, Yahşi Bey, Bazarlı, Doğan Paspasoğlu, Şahin, Kutluca Kutlu Boğa, İncecik, Balaban Paşa, Yiğit gibi komutanlar silah altına girdi.
- Sefer hedefi Balkan Dağları'nın ötesi olan Bulgaristan'dı, amaç Sırpların üzerine yapılacak seferde Bulgarların Osmanlı ordusunu arkasından sarmasını engellemekti.
- Yahşi Bey, Kuzeydoğu Bulgaristan'ın önemli merkezlerinden Şumnu'yu ele geçirdi, Ali Paşa ise Dobruca Prensi üzerine yürüyüp yağmalar yaptıktan sonra Şumnu'ya geldi.
- 29:07Bulgaristan'daki Gelişmeler
- Silistre'de olan Bulgar Kralı Şişman Korkudan ne yapacağını bilemedi, Sultan Murat yanbolu'ya varıp aman dileyip Silistre'yi teslim edeceğini söyledi.
- Sırpların yardıma geleceği haberi üzerine Sultan Ali Paşa'ya Bulgar kalelerini düşürmesini emretti, kendisi ise Filibe'ye geçti.
- Bulgar Kralı önce Tırnova'ya sonra Niğbolu'ya kaçtı, Paşa onu takip ederek Tırnova'yı ve Orta Bulgaristan'ın önemli kalelerini aldı.
- 29:47Bulgaristan Seferinin Sonuçları
- Yaptıklarından pişman olan Ivan, Şişman Sultanın huzuruna çıkıp ağlayarak af diledi, Sultan Murat onun canını bağışlayıp mallarını da geri teslim etti.
- Ağabeyi Vidin Kralı Ivan Sırat Smir kardeşine yardım etmedi, onun başına gelenleri görünce Osmanlılara biat etti.
- Ali Paşa Bulgaristan seferini bitirince Sultanın yanına geldi, hava koşulları ve nehirlerin taşması yüzünden Osmanlı ordusu iki ay Filibe'de kaldı.
- 30:19İttifak Ordusu ve Osmanlı Ordusunun Hazırlığı
- İttifak ordusu Kruşevaç şehri yakınlarında toplanmaktaydı, Mora Sırpları, Ulahlar, Bulgarlar, Boşnaklar, Hersekliler, Hırvatlar, bazı Arnavut soyluları ve az sayıda Macar askeri orduya katıldı.
- Osmanlı'yı durdurabilecek tek güç Macar Krallığıydı, ancak Macar Kralı Sigismund Sırp ve Boşnaklarla arası bozuk olduğundan ittifaka katılmadı.
- Osmanlı ordusu Akıncılar, Sipahiler, Kapıkulu askerleri, Voynuklar, Anadolu beyliklerinden gelenler, Sırp haraçgüzarları ve daha nicesiyle İhtimam Ovası'na vardı.
- 31:01Kosova Savaşı'na Hazırlık
- İhtimam'da Kral Lazar'ın elçileri gelip Sultan Murat'ı savaşa davet ettiler, Sultan Murat ise Lazar'ı Kosova sahrasına çağırdı.
- Osmanlı ordusu Köstendil üzerinden Kratova'ya vardı, bu noktadan itibaren Osmanlılar akıncılar önden yolu açacak şekilde savaş nizamında yola devam ettiler.
- 1389 Haziran'ında Gümüş Hisar'a vardıklarında ittifak ordusu Kosova ovasında çoktan yerini almıştı, Osmanlı ordusu Priştine'nin kuzeyinde konumlandı.
- 32:03Osmanlı Ordusunun Savaş Düzeni
- İttifak tarafı birbirine düşmüş gibiydi, yapılan toplantılarda bazı Sırp asillerinin Osmanlı tarafında savaşmakta olduğu ve aralarında casuslar olabileceği üzerine saatler süren tartışmalar yapıldı.
- Osmanlıların merkezinde o zamanlar çok az olan Kapıkulu askerleriyle Sultan Murat vardı, Gazi Evrenos Bey sultanın danışmanlığını yaparken, Ali Paşa sultanın hemen önündeki ana birlikleri kontrol ediyordu.
- Sağ kanatta Rumeli askerleriyle Şehzade Bayezid yerini almıştı, Bayezid'in kanadı yüksek ve engebeli bir yere konumlandığından merkezde sola göre daha fazla azap askeri ihtiva ediyordu.
- 33:42İttifak Ordusunun Savaş Düzeni
- İttifak ordusu çoğunluğu ağır zırhlı süvarilerden oluşuyordu, merkezde ordu komutanı olarak Prens Lazar ve Sırp süvarileri vardı.
- Onların arkasında Le Ula, Hersekli, Hırvat ve Sırp feodal lordların köylü milisleri bulunuyordu, az sayıda top merkeze yerleştirilmişti.
- Sağ kanatta Sırp ve Arnavut askerlerle Kosova bölgesinin prensi Vuk Brankoviç yer tuttu, solda ise Boşnak ve Bulgarlarla Yundolu Tırtko'nun yolladığı Dük Vladko Vukoviç vardı.
- 34:21Kosova Muharebesi'nin Başlangıcı
- 1389'un 16 Haziran sabahı, Ali Paşa komutasındaki Türk kuvvetleri düşmanın ileri emniyet birliklerine saldırdı.
- Kısa süren çatışmada Sırp okçu birlikleri dağıtıldı ve komutanları Yorgi öldürüldü.
- İki taraf arasında topçu muharebesi başladı, ancak rakibinden daha gelişmiş silahlara sahip Türkler toplarıyla karşı tarafa kayıp verdiriyordu.
- 35:11Savaşın Gelişimi
- Osmanlılar top atışlarından sonra okçularını kullandılar, bu altında ittifak ordusunun ağır süvarileri saldırıya geçti.
- Bayezid'in kuvvetleri bozulmazken, Yakup Çelebi'nin askerleri kontrolüce geri çekildiler.
- İttifak kuvvetleri Osmanlı sol kanadında safları yara yara meşeliklere kadar varmayı başardılar, lojistik ağırlıklar ve ordu pazarı karıştı.
- 36:21Savaşın Tepesi
- Sırp süvarileri Osmanlı merkezinde yandan vurdu, savaşın en kanlı anları yaşanmaktaydı.
- Sırp askerleri Sultan Murat'a birkaç metre yakına sokulmuşlardı.
- I. Murad yeni emirlerle olayı toparlama girişiminde bulundu ve karşı atak yapmaya karar verdi.
- 37:18Osmanlı Ordusunun Cevabı
- I. Murad'ın emri üzerine Türkler harekete geçti, Bayezid kuvvetlerinin bir kısmını merkeze yardıma yollarken, kalanlarla rakibe saldırdı.
- Komutanlar sol kanattaki Yakup'a yardıma giderken, sol kanat ve merkez arasındaki boşluğu kapattılar.
- Zorlu kaydırma işlemlerinin başarıyla uygulanmasıyla durum bir anda eşitlendi.
- 38:03İttifak Ordusunun Bozgunu
- Saldırı şiddeti artınca, kontrolün giderek kaybedildiği sağ kanattaki Bulgar ve Boşnak birliklerinde huzursuzluk başladı.
- Dük Vladko Vukoviç, askerlerini alıp meydandan ayrıldı, Bosna Banı meydandan çekilince Lazar'ın bir kanadı tamamen boş kaldı.
- Şehzade Bayezid, bu fırsatı kullanarak Lazar'ı solundan kuşattı ve üstünlük tamamen Türklerde oldu.
- 39:03Zaferin Tamamlanması
- Vuk Brankovic, karşı taarruza geçen düşmanı durduramayacağını anladı ve savaş alanından ayrıldı.
- Lazar Rebêl Janoviç savaş meydanında yitip gitti, askerleri ise düzenli bir şekilde ricat edemeyip bozgun havasında kaçıştılar.
- Kazandığını fark eden padişah, oğullarını Mitroviç'e ve Kurşunlu tarafına doğru geri çekilen düşmanı takibe yolladı.
- 40:23Sultan Murad'ın Ölümü ve Savaşın Sonuçları
- Osmanlı süvarileri kaçan düşman artıklarını temizlerken, I. Murad Miloş Obiliç'in saldırısıyla şehit edildi.
- Bosna Kralı I. Murat'ın ölüm haberini alınca muharebeyi kazandıklarını sandı ve Avrupa'ya kendi önderliğindeki ordunun Türkleri yendiğini duyurdu.
- Osmanlılar, Sırpların önderliğinde kendilerini Balkanlardan atmak isteyenlere karşı büyük bir zafer kazanmışlardı.
- 41:22Kosova Zaferinin Önemi
- Kosova zaferiyle Kuzey Sırbistan savunmasız kalmış, Osmanlılara artık Tuna yolu görünmüştü.
- Orhanoğlu Murat, fetihleriyle Türkler için yeni bir yurdun kapılarını açmış ve bu kapıdan girip aldığı yerleri Türkler için yurt edinmişti.
- Kanı Kosova sahrasına düşmüştü düşmesine ama sancağı yere düşmemişti, o sancağı yıldırım hızıyla Sultan Murad'ın elinden devralacak biri vardı.