Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun 29. padişahı olan Sultan IV. Mustafa'nın hayatını ve hükümdarlığını anlatan tarihsel bir anlatımdır. Sultan IV. Mustafa, 1779 yılında doğmuş, 1808 yılında tahttan indirilmiş ve 1811'de katledilmiştir.
- Video, Osmanlı padişahlarının genellikle iyi eğitim almış olmasına rağmen Sultan IV. Mustafa'nın cahil, gerici ve vefasız olarak anılmasını açıklayarak başlar. Ardından Sultan III. Selim'in Nizam-ı Cedid ordusunu kurması, Kabakçı Mustafa önderliğindeki isyan, Sultan IV. Mustafa'nın tahta çıkışı ve 14 ay süren hükümdarlığı, Alemdar Mustafa Paşa'nın müdahalesiyle tahttan indirilmesi ve sonunda II. Mahmud tarafından öldürülmesi kronolojik olarak anlatılır.
- 00:05Sultan IV. Mustafa'nın Hayatı ve Eğitimi
- Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan yıkılışına kadar geçen altıyüz yıllık sürede otuzaltı padişah tahta geçmişti ve neredeyse tüm Osmanlı padişahlarının ortak özelliği, hepsinin çok iyi bir eğitim almış olmasıydı.
- Sultan IV. Mustafa, 1779 yılında padişah I. Abdülhamid'in ilk oğlu olarak doğdu ve babasının ölümü üzerine tahta amcası III. Selim geçtiğinde henüz on yaşındaydı.
- IV. Mustafa, annesi Nükhet Seza Hatun'un çabalarına rağmen eğitimi gereksiz görüyordu ve derslerden çok zevk ve sefa içinde yaşamaya önem vererek eğitimini yarım bıraktı.
- 01:52III. Selim'in Yenilikleri ve İsyandan Sonra Tahta Çıkışı
- III. Selim, Osmanlı ordusunda köklü bir değişiklik yapılması gerektiğini düşünerek 1793 yılında ilk kez batılı tarzda bir askeri yapılanma olan Nizam-ı Cedid ordusunu kurdu.
- 1807 yılında Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasını isteyen yeniçeriler, Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı ve III. Selim tahttan çekilmek zorunda kaldı.
- IV. Mustafa, isyan sonunda tahttan indirilen amcası Sultan III. Selim'in yerine tahta çıktığında yirmisekiz yaşındaydı.
- 03:37IV. Mustafa Dönemi ve Devletin Durumu
- IV. Mustafa'nın tahta çıkmasını sağlayan Kabakçı Mustafa ve yandaşları önemli mevkilere yerleştirilmişti ve padişah onların isteklerini yerine getiriyordu.
- Osmanlı Devleti isyandan sonra yeniçerilere büyük tavizler verdi ve yeniçerilerin kendilerini sağlama almak için yaptığı anlaşmaya göre devlet işlerine karışmayacaklardı.
- On dört ay sürecek olan IV. Mustafa'nın hükümdarlık dönemi İstanbul için kabus gibiydi; III. Selim ve Nizam-ı Cedid ordusunu destekleyenler katlediliyor, yeniçeriler halktan haraç kesip eşkıyalıklar yapıyorlardı.
- 05:14III. Selim'in Tekrar Tahta Çıkışı ve IV. Mustafa'nın Sonu
- Rusçuk Beyi Alemdar Mustafa Paşa, eski padişah III. Selim'i destekleyen ve devletin kötü gidişatından rahatsız olan bir komutan olarak onaltıbin kişilik ordu ile gizlice İstanbul üzerine yürüdü.
- Alemdar Mustafa Paşa'nın baskını sonucu isyancıların başı Kabakçı Mustafa ve pek çok yeniçeri katledildi, ancak III. Selim "Vakayı Selimiye" adıyla tarihe geçen olayda öldürüldü.
- 28 Temmuz 1808 tarihinde IV. Mustafa tahttan indirildi ve yeni padişah olarak II. Mahmud'a biat edildi.
- 07:00II. Mahmud Dönemi ve Yeniçeri Ocağı
- II. Mahmud, çevresindekilerin ısrarlarına rağmen kardeşi IV. Mustafa'yı öldürtmeyip canını bağışladı, ancak sarayda kafes hayatı yaşayan IV. Mustafa hala taht hırsıyla yanıp tutuşuyordu.
- II. Mahmud, durumun tehlikeli bir hal alması üzerine IV. Mustafa'yı tahttan indirildikten yüz on gün sonra katlettirdi.
- II. Mahmud, kardeşi gibi değil, amcası gibi yenilikçi, devleti düşünen bir padişah oldu ve onun döneminde yeniçeri ocağına son verildi.