Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun Sultan II. Abdülhamit dönemindeki diplomatik durumu ve Ermeni meselesini anlatan bir tarih anlatımıdır. Konuşmacı, Osmanlı Devleti'nin askeri zayıflığı ve Avrupa ülkelerinin (İngiltere, Rusya, Amerika) bölgedeki etkisini detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, Osmanlı Devleti'nin askeri zayıflığı ve Avrupa ülkelerinin bölgedeki politikalarından başlayarak, Ermeni komitacıların faaliyetleri, misyoner mekteplerinin rolü ve Avrupa basınının bu olayları nasıl yansıttığı konularını ele almaktadır. Özellikle 1854-1856 ve 1877-1878 Rusya mağlubiyetleri, Ermeni çetecilerin (Andreni, Boyacıyan gibi) faaliyetleri ve misyonerlerin (George Nap gibi) Ermeni meselesindeki rolü detaylı şekilde anlatılmaktadır. Ayrıca, 1915 olaylarının Avrupa'ya nasıl taşındığı ve misyonerlerin bu süreçteki rolü de açıklanmaktadır.
- 00:16Osmanlı Devleti'nin Diplomatik Durumu
- Sultan II. Abdülhamit döneminde diplomasi ulusal ilişkilerde dengeleri korumak için çok önemliydi.
- Osmanlı Devleti hem donanma hem de kara ordusu açısından zayıftı, Rusya'ya karşı 1854-56 ve 1877-78 mağlubiyetleri bütçeden fazla meblağ boşa gitmesine ve toprak kayıplarına neden oldu.
- İngiltere ve Rusya'nın politikaları ve baskıları nedeniyle Osmanlı Devleti'nin içerideki olaylara karşı askeri müdahale ile bastırması mümkün değildi.
- 01:08İngiliz ve Rus Konsoloslarının Rolü
- Doğu Anadolu'da her şehirde İngiliz ve Rus konsolosları vardı ve bu konsoloslar adeta Osmanlı valisi gibi çalışırlardı.
- Osmanlı askeri kuvvetleri Ermeni çetecileri sindirmeye çalıştığında, konsoloslar müdahale ederek onların kaçmasına zemin hazırlardı.
- 1902 yılında Andreni'nin Arak Manastırı'na sığınması ve Rus konsolosunun onu serbest bırakması, Osmanlı Devleti'nin askeri gücünü sınırlayan bir örnektir.
- 02:33Ermeni Komitacıların Hareketliliği
- Osmanlı Devleti'nin askeri gücü var olsa da, Ermeni komitacılar çok hareketliydi ve üzerinde 3-4 pasaport ve sahte isimler vardı.
- Hınçak ve Taşnak komitacılarının merkezleri New York'tan Tiflis'e ve İran'da Urmiye'ye kadar uzanıyordu.
- Ermeni komiteleri Osmanlı Devleti'ndeki her türlü kaçakçılığı organize ediyor, kara para ve silah ticareti bunların etrafından dönüyordu.
- 04:19Misyoner Mekteplerin Rolü
- 1900 yılına gelindiğinde Anadolu'da hemen hemen her şehirde bir misyoner mektebi vardı ve Osmanlı coğrafyasında 400 Amerikan müessesesi bulunuyordu.
- Misyoner mektepler, Osmanlı Devleti'nin İngiltere, Fransa, Rusya ve Amerika ile yaptığı anlaşmalara uygun olarak kurulmuş, ancak siyasi olaylara karışmamak ve Müslüman tebaa'ya dönük Hıristiyanlık propagandası yapmayacakları şartıyla.
- Misyonerler Rumlar, Ermeniler ve diğer Hıristiyan unsurları kendileri için çalışma alanı olarak belirlediler ve onları Protestanlaştırmak yolunu güttüler.
- 05:44Misyonerlerin Ermeni Olaylarına Etkisi
- Misyonerler 1840'larda Anadolu'ya gelip yoklamaları yaptılar ve 1854'te Bitlis'te bir misyoner mektebi vardı.
- George Nap, Amerika Birleşik Devletleri'nin müdahale etmesiyle uluslararası bir kriz haline dönüşen olayların sebebi oldu ve Hacı Musa Bey olayı yaşandı.
- George Nap'ın kız kardeşi, 1915 yılında Van ve Bitlis'te cereyan eden olaylarla ilgili Amerika Büyükelçisine ve Avrupa basınına en çok mektupları ve yazıları gönderen kişiydi.
- 07:23Avrupa Basınının Rolü
- Sultan Abdülhamit döneminde Avrupa'da bu olaylar olurken, Avrupa basını Ermenilerin başlattığı eylemleri Müslümanlara ithaf ederek ve Ermenilerin yok edilmesi şeklinde Avrupa'ya duyurdular.
- Misyonerler bu durumu bir araç olarak kullanıp Avrupa'daki ve Amerika'daki kiliselerin maddi yardımını sağladılar.
- İngiltere'deki The Times gazetesi günlük yayınlanıyordu ve her zaman Ermenilere ayrılmıştı çünkü İngiltere parlamentosunda görevli olan bir milletvekili Brice, Londra'da Ermeni Dostluk Cemiyeti'nin kurucusuydu.
- 08:47Misyonerlerin Anıları ve Sultan Abdülhamid
- Misyonerler günlüklerini ve anılarını yazdılar ve bu anılara "Müslümanların zulmü altında inleyen Ermeniler", "Ermeni Soykırımı", "Ermeni Katliamları", "Muhammed'in Kılıcı" gibi isimler verdiler.
- 1892-1996 yıllarında Sultan Abdülhamid, Ermenileri öldüren, elinde kafatası bulunan kılıçla insanların kafasını kesmiş bir şekilde figür edildi ve "Kızıl Sultan" lakabını aldı.
- Anadolu'da yaşanan olaylar ve Ermeni meselesinin doğuş noktası tam anlamıyla komitacıların Müslümanları kışkırtmasıyla olmuştu.
- 09:43Ermeni Komitacıların Hedefleri
- Osmanlı Devleti'nde Ermenilere reform konusunda baskı yapan Rusya, kendi içerisinde yaşayan Ermenileri Osmanlı Devleti'nin muamelesinden 4-5 kat daha fazla baskı altında tutuyordu.
- Osmanlı Ermenileri ticarette ön plana çıkmış, tarımda her türlü özgürlüğe sahip ve kiliselerinde kendi dini eğitimlerini yapan bir statüdeydiler.
- Komitacılar bağımsız bir Ermenistan ve sosyalizm anarşizm programında nihai hedeflerini belirlemişlerdi.