Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Selçuklu tarihi hakkında bilgi veren eğitici bir içeriktir. Videoda Sultan Melikşah'ın oğlu Süleyman Şah'ın hayatı, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kuruluşu ve gelişimi anlatılmaktadır.
- Video, Süleyman Şah'ın aile geçmişinden başlayarak, Sultan Alparslan ve Sultan Melikşah dönemlerindeki sürgün hayatını, Anadolu'ya dönüşünü ve fetihlerini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde Süleyman Şah'ın Anadolu'daki fetihleri, Bizans İmparatorluğu ile ilişkileri ve Antakya'nın fethi anlatılırken, ikinci bölümde Halep'i kuşatma çabaları, Ayn Seylem'deki yenilgiye uğrayıp intihar etmesi ve ölümünden sonra oğlu Ebu'l-Gazi Hakim'in tahta geçmesi anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Süleyman Şah'ın kardeşi Mansur ile yaşadığı iç çatışma, Mısır emiri Şerefle Müslim ile mücadelesi ve Tacütlerle Tutuş arasındaki çatışma gibi tarihsel olaylar da detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:19Süleyman Şah'ın Hayatı ve Ailesi
- Süleyman Şah, Selçuk Bey'in torunu Kutalmış'ın oğludur.
- Sultan Alparslan karşısındaki işçi savaşta yenilgiye uğrayıp kaçarken atından düşüp ölmüştür.
- Süleyman Şah ve kardeşleri Urfa-Birecik taraflarında sürgün hayatı yaşamış, Sultan Melikşah tahta çıktığı sıralarda kardeşleriyle birlikte Bizans hakimiyeti Anadolu'da fetihlerde bulunmuşlardır.
- 01:03Süleyman Şah'ın İlk Fetihleri
- Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi olarak Filistin'de bir Türkmen beyliği kurup fethi ile devam eden Atsız'a karşı bir tavır içerisinde olan emirlerinden Şükrü Fatih, Akkaya'yı fethedip Atsız'dan ayrılarak bir beylik kurmak için girişimlerde bulunmuştur.
- Süleyman Şah'ın kardeşlerinden biri, Atsız'a tabi olmayacağını söyleyerek onu Filistin'e davet etmiştir.
- Atsız, Süleyman Şah'ın kardeşlerini ve amcasının oğlunu esir alıp öldürmüş, Kutalmışoğullarını koruma altına almıştır.
- 02:07Süleyman Şah'ın Selçuklu Vasalı Olarak Hareketleri
- Süleyman Şah, kardeşlerinin ve amcasının oğlunun esir alındığını öğrenince Kuzey Suriye'ye inip Selçuklu vasalı Birdas Emiri Celaluddevle Nasır bir Mahmud'un yönetimindeki Halep'i kuşatmıştır.
- Nasır, Süleyman Şah'la savaştıktan sonra ona bir mektup göndererek sultanın naibi olduğunu ve kendisine vereceği mal ve parayla Halep'ten ayrılması gerektiğini söylemiştir.
- Süleyman Şah, kuşatmayı kaldırdıktan sonra daha güneydeki Selimiye'ye geçip karargah kurmuştur.
- 03:16Anadolu Selçuklu Devleti'nin Kuruluşu
- Anadolu'da yeniden fetihlere başlayan Süleyman Şah, kısa zamanda Orta Anadolu üzerinden Marmara Denizi yönünde hareket ederek İzni fethetti ve burası temellerini atmakta olduğu Anadolu Selçuklu Devleti'nin baş şehri yaptı.
- Sultan Melikşah, Süleyman'a bu başarısından dolayı kendisini Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı olarak tanıyan bir Abbasi halifesi Kaim bi-Emrullah da hilat ile bazı ünvan ve lakaplarını verdiğini bitiren bir ferman göndermiştir.
- Süleyman Şah'ın kendi adına para bastırıp hutbe okuttuğuna dair bir kayı bulunamamaktadır, bu sebeple kurduğu devletin hukuki bakımdan Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi olduğu söylenmektedir.
- 03:59Bizans İmparatorluğu'nun Karışık Durumu
- Süleyman Şah'ın İzni'i fethettiği sıralarda Bizans'ın siyasi durumu karışıktı; Rumeli ordusu kumandanı Brenions ile Anadolu ordusu kumandanı Botan Mikail Dukas'a karşı ayaklanarak imparatorluklarını ilan etmişlerdi.
- Kütahya'dan İstanbul'a yürüyen Botan Nanites, Sultan Alparslan'a isyan edip Bizans'a sığınan Erbaskan'ı Süleyman Şah'a göndererek ittifak teklifinde bulunmuştur.
- Süleyman Şah bu teklifi kabul etmiş ve iki bin kişilik bir kuvvet göndermiştir.
- 04:31Süleyman Şah'ın Sınırlarını Genişletme
- 1078 yılında Bizans'ın bu karışık durumundan faydalanan Süleyman Şah, devletinin sınırlarını Marmara ve Karadeniz yönlerine genişletmiştir.
- Kısa zamanda Bursa çevresi ile Kocaeli Yarımadası'nı ele geçirerek Üsküdar ve Kadıköy'e doğru ilerlemiştir.
- Anadolu kıyıları gümrük daireleri kurup Boğazdan geçen gemilerden vergi almaya başlamış, böylece İstanbul Boğazı Selçuklu-Bizans sınırını oluşturmuştur.
- 04:54Anadolu Selçuklu Devleti'nin Gelişimi
- Süleyman Şah'ın Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurmasının ardından kalabalık Türkmen kitlelerinin Azerbaycan'dan Anadolu'ya gelmesiyle bu coğrafyada Türk nüfusu çoğalmaya başlamıştır.
- Bizans'ta ortaya çıkan huzursuzluklar sebebiyle çeşitli ırklardan oluşan yerli halklar Süleyman Şah'ın yönetimini benimsemiş, arazi sahiplerinin hizmetinde çalışan ve esir muamelesi gören köylüler Selçuklu yönetiminde hürriyetini kazanmış ve toprak sahibi olmuştur.
- Anadolu Selçuklu Devleti'ni Süleyman Şah, abisi Mansur ile birlikte üretmiştir.
- 05:25Süleyman Şah'ın Bizans İmparatorluğu'na Karşı Hareketleri
- Devlete tek başına hakim olmak isteyen Mansur'un Bizans İmparatoru O tesir ile ittifak yapması üzerine Süleyman Şah Turgu Tamerşah'a bildirmiştir.
- Melikşah emir Porsuk bir Selçuklu ordusuyla İznik'e göndermiş ve Mansur bertaraf edilmiştir.
- Süleyman Şah daha sonra Bizans'ta taht iddiasında bulunan Melistenos ile İmparator Botan karşı ittifak yapmış, Denizli ve Ankara civarındaki şehir ve kaleleri devleti sınırları içerisine katmıştır.
- 06:07Süleyman Şah'ın Antakya'nın Fethi
- Melistenos çok geçmeden yanında Selçuklu kuvvetleri olduğu halde Kadıköy'e kadar ilerlemiş, ancak kendisinden daha önce harekete geçen Kommenos, Bizans tahtını ele geçirerek imparatorluğunu 1081 yılında ilan etmiştir.
- Süleyman Şah'ın başarılar kazanıp sınırlarını Bizans'a lehine genişletmesi karşısında çaresiz kalan yeni imparator, yüksek miktarda vergi vermek suretiyle onunla bir anlaşma yapmıştır.
- Bu anlaşma sonucunda Süleyman Şah, Marmara Denizi kıyılarına kadar hemen hemen bütün Anadolu'ya fiilen hakim olduğunu Bizanslılara kabul ettirmiştir.
- 06:59Süleyman Şah'ın Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Fetihleri
- 1082 yılında Sultan unvanını alan Süleyman Şah, Bırakamos'un Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bir Ermeni prensliği kurulması üzerine Çukurova bölgesinde bir sefer düzenleyerek Tarsus, Adana, Misis yörelerini fethetmiştir.
- Malatya'yı vergiye bağlamış, Trablusşam hakimi Şii Celal Rük Ebu'l-Hasan Ali bin Ammar'a başvurup yeni fethettiği şehirler için kadı ve hatipler göndermesini istemiştir.
- Şehir ve kalelere vali ve kumandanlar tayin ettikten sonra İzleye dur.
- 07:30Antakya'nın Fethi ve Sonrası
- Başta Antakya olmak üzere yönetimi altında bulundurduğu şehirlerde halka ve askere şiddetli baskı uygulayan, oğlu Barsama dahi hapse atan Ramos'un Urfa'ya gitmesinden faydalanan Antakya Şahisi İsmail Barsamayı hapisten çıkarmış ve şehri Süleyman Şah'a teslim etmek için onunla işbirliği yapmıştır.
- Süleyman Şah, ileri gelen emirlerinden Ebul Kasım'ı İznik'te bırakıp oğulları Kılıç, Arslan, Davut ve üçyüz atlı ile birlikte Antakya'ya hareket etmiştir.
- Şehre hakim olmak isteyen Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı Tacüddevle Tutuş ile şehirde her yıl büyük Selçuklu Devleti adına vergi alan Musul Selçuklu Emiri Şefi Devle Müslim b. Kureyş'in kendisinin Antakya'ya gelmekte olduğunu haber almamaları için geceleri yol alıp gündüzleri konaklamak suretiyle Antakya'ya yakınlarına gelmiştir.
- 08:16Antakya'nın Fethi ve Sonrası
- Öte yandan İsmail Barsama ve burada kuvvetleriyle birlikte kendisine katılan Mencekoğlu adlı bir Türkmen bey ile birlikte 1084 yılında şehri, 1085 yılında iç kaleyi fethetmiştir.
- Askerlerinin Hristiyan halka iyi davranmaları ve evlerine girmemeleri hususunda bir buruk çıkarmış, camiye dönüştürdüğü Cabasiana Kilisesinde 1084 Cuma günü yüzon müezzin tarafından alınan ezandan sonra Cuma namazı kılmıştır.
- Süleyman Şah, Hristiyan halkın isteği üzerine Antakya'da Meryem Ana ve Aziz Sersis hatlarına iki kilisenin inşasına izin vermiş, Hristiyan aleminin pusat şehirleri sayılan Antakya'nın fethini Sultan Melikşah'a bildirmiştir.
- 09:02Süleyman Şah'ın Diğer Fetihleri
- Süleyman Şah daha sonra Baras, Süveydye, İskenderun, Derbasa, Arta, Harm, Telbaşır, Gaziantep şehir ve kalelerine emirlerinden Uludacı, Elbistan, Göksun, Maraş ve Hisni Raban şehir ve kalelerini kısa bir süre içinde fethetmiştir.
- Böylece Anadolu Selçuklu Devleti'nin sınırları Marmara Denizi'nden Fırat Irmağı ve Halep yörelerine kadar ulaşmıştır.
- Süleyman Şah'ın Halep kapılarına dayanması, Selçuklu vasalı Mısır Emiri Şerefle Müslim'in Kureyş harekete geçirmiştir.
- 09:34Süleyman Şah ve Müslim Arasındaki Çatışma
- Müslim, Süleyman Şah'ı Antakya'nın eski hakimi Bırakamos'un almakta olduğu yıllık vergiyi kendisinin ödemesini, aksi takdirde Sultan'a isyan etmiş sayılacağını bildirmiştir.
- Süleyman Şah ise tek amacının fethettiği ülkelerde Sultan adına hutbe okutup para bastırma kolunu Antakya ve diğer şehirlerin fethini ancak onun sayesinde gerçekleştirdiğini belirtmiştir.
- Süleyman Şah, dört bin kişilik ordusuyla Amibabası'ndaki Furzahil yöresinde Müslim ile savaşa girişmiş, Çubuk Bey'in kuvvetleriyle beraber Süleymanşah'a katılmasıyla yenilgiye uğrayan Müslim, çarpışmalar sırasında hayatını kaybetmiştir.
- 10:23Süleyman Şah'ın Halep Kuşatması
- Süleyman Şah, Şerif Hasan bin Hibetullah el-Tehdi'nin elinde bulunan Halep'i kuşatma altına aldı.
- Süleyman Şah, İbn Tehdi ile Sultan Melikşah'ın onayını almak şartıyla Halep'in kendisine teslim edilmesi hususunda anlaşınca kuşatmayı kaldırdı, ancak daha sonra şehri yeniden kuşatma altına aldı.
- 1086 yılında, Sultan Melikşah'ın onayını almamış olan İbn Tehdi, Dımaşk'ta bulunan Suriye ve Filistin Selçuklu hükümdarı Tacütlerle Tutuş'a Halep'i gelip almasını istedi.
- 11:03Süleyman Şah'ın Yenilgisi ve Ölümü
- Durumu öğrenen Süleyman Şah hemen harekete geçti ve Halep yakınlarında Ayn Seylem yöresinde çarpışmalar sırasında bazı Türkmen beyleri kuvvetleri ile birlikte Tutuş'un saflarına takıldı.
- Hayatında ilk defa yenilgiye uğrayan Süleyman Şah, savaş anandan ayrılıp ıssız bir yere çekildi.
- Tutuş, Süleyman Şah'ın yanına gelmesini ve kendisiyle barış yapacağını bildirdi, ancak Süleyman Şah ümitsiz ruh haliyle bıçağını kalbine saplayarak intihar etti.
- 11:32Süleyman Şah'ın Mirası
- Tutuş, Süleyman Şah'ın naaşını Halep kapısına defnedilir, hanımını, iki oğlunu ve vezirini Sultan Melikşah tarafından İshan'a götürdü.
- Süleyman Şah'ın ölümünden sonra İznik'te yerine vekil bıraktığı Ebu'l-Kasım, ardından kardeşi Ebu'l-Gazi hakim oldu.
- Anadolu'da milli birliği kuran Süleyman Şah, Anadolu Türkleri arasında Gazili payesi kazanmış ve efsanevi bir şeyhsiyete bulunmuştur.