Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İkinci Dünya Savaşı'nın Stalingrad kuşatması hakkında detaylı bir tarihsel anlatım sunmaktadır. Hitler, Stalin, General List, General Bok, General Paulus, General Yukov, Erich von Manstein ve General Rokossovsky gibi önemli tarihi karakterlerin rolleri ele alınmaktadır.
- Video, Haziran 1942'de başlayan Barbarossa Harekatı sonrası Almanların Güney Harekatı'nı ve Stalingrad kuşatmasını kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde Almanların Kafkasya ve Don Nehri üzerinden ilerleyişi ve Stalingrad'ı kuşatması, ikinci bölümde ise Uranüs operasyonu, Kış Fırtınası kurtarma operasyonu ve 2 Şubat 1943'te General Pavlus'un teslim olması detaylandırılmaktadır.
- Video, İkinci Dünya Savaşı serisinin üçüncü bölümünde Almanların Berlin'e kadar geri çekilmesi ve Hitler Almanyası'nın çöküşü konularının işleneceğini belirterek sona ermektedir.
- 00:02Stalingrad Harekatı'nın Arka Planı
- Haziran 1942'de Almanlar Barbarossa Harekatı'nın ana hedefi olan Astrahan'a kadar olan toprakları ele geçiremeyerek istediği sonucu alamamış, Moskova'yı işgal edememiş ve Leningrad'ı kuşatmasına rağmen Sovyet savunmasını kıramamıştı.
- Hitler, Moskova'ya tekrar saldırmak istese de Sovyet topraklarına farklı bir yönden taarruz etmeyi seçti, ancak işler istediği gibi gitmeyecek ve Stalingrad cehennemi Hitler için sonun başlangıcı olacaktı.
- Ketebe Yayınları'ndan çıkan ve John Lucas'ın kaleme aldığı "Haziran 1941" kitabı, Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ne savaş açmasına giden süreci, Hitler ve Stalin'in kişisel özelliklerini ve karşılıklı ilişkilerini geniş çerçevede ele almaktadır.
- 01:22Harekatın Başlangıcı ve İlk İlerlemeler
- Harekata başlamadan önce Alman Güney Ordu Grubu A ve B olmak üzere ikiye ayrıldı; A Ordusu Bakü petrol sahalarını ele geçirmek, B Ordusu ise Don ve Volga nehirlerinin kontrolünü ele geçirerek kuzeyden gelebilecek Sovyet taarruzlarını durdurmaktı.
- Almanların bu harekatında bir milyon beşyüzyetmiş bin kişilik kara ordusuna ikibinotuzbeş savaş uçağı ve bindokuzyüz tank eşlik edecekti.
- 28 Haziran 1942 sabahı saat beşte Hitler her iki orduya da güneye doğru taarruz emri verdi ve Almanlar bir haftada üçyüz km ilerleyerek 7 Temmuz'da Vurani'i ele geçirdi.
- 02:13Sovyet Savunmasının Zayıflaması
- Stalin, Moskova'ya taarruz edeceğini tahmin ederek bir milyon yediyüz bin Sovyet askerini boş yere Moskova önlerine konuşlandırmıştı, bu yüzden güneyde az sayıda mevcudu bulunan Sovyet askerleri Almanlar tarafından kolayca ezildi.
- Don Nehri kıyılarından güneye doğru ilerleyişini sürdüren Almanlar, 26 Temmuz'da önemli bir şehir olan Rostov'u ele geçirdi.
- B Ordu Grubuna mensup General Paulos liderliğindeki altıncı ordu, panzer desteğinden yoksun olarak Stalingrad şehrine doğru ilerlemeye başladı, ancak 1 Ağustos'ta cepheye kaydırılan Kızıl Ordu askerlerinin yoğun karşı saldırıları sonucunda yavaşlamaya başladı.
- 03:14Alman İlerleyişinin Yavaşlaması
- A Ordu Grubu, Almanlar Don Nehrini geçerek güneye Kafkasya'ya doğru ilerleyip petrol sahalarının bulunduğu Maykop'u ve Ela'yı 13 Ağustos'a kadar ele geçirdi.
- Sovyetlerin direnişinin sertleşmesi ve tedarik zincirindeki aksamalar nedeniyle ilerleyiş durma noktasına geldi.
- Bakü'yü planlanan sürede ele geçiremeyeceğini anlayan A Ordusu Kumandanı General List, hava bombardımanıyla Grozni şehrindeki petrol sahalarını tamamen yok etti.
- 04:09Sovyet Takviyesi ve Alman Kayıpları
- Her iki Alman ordu grubunun hedeflerinin gerisinde kalması nedeniyle zaman kazanan Sovyet ordusu, Stalingrad savunmasını güçlendirme imkanı buldu.
- Mihver gemileri 1-2 Eylül tarihleri arasında Romanya'dan yola çıkarak elli bin asker ve altıbinikiyüzaltmışbeş motorlu aracı güney cephesine taşıdı.
- Bu takviye ile Almanlar Karadeniz deniz üslerinin çoğunu ele geçirse de Novorossisk'ten öteye geçemedi, ilerleyen günlerde Novorossisk limanına ellibin Rumen askeri daha çıksa da Sovyet karşı saldırısı sonucunda neredeyse tamamı yok edildi.
- 04:49Stalingrad'a Yaklaşım
- B Ordu Grubu'na dönersek, 10 Ağustos 1942'ye kadar Almanlar Don'un batı yakasının çoğunu Sovyetlerden temizlemeyi başardı, ancak yer yer bazı bölgelerde devam eden Sovyet direnişi Almanların Stalingrad'a girişini geciktirdi.
- Bu gecikme sonucu B Ordu Komutanı Fedor von Bog Hitler tarafından görevinden alınırken, yerine General Maximilian von Wies atandı.
- Dondaki sert Sovyet savunmasında verilen ağır kayıplardan ötürü Hitler, Stalingrad cephesine daha fazla asker göndermek zorunda kaldı.
- 05:27Stalingrad Kuşatması
- Nihayetinde 23 Ağustos'ta Paulus liderliğindeki altıncı ordu Don Nehrini geçerek Stalingrad'da altmış km kala savunma hattı kurdu.
- Hitler, General Pavlus'u tebrik etti ve dördüncü Panzer Ordusunu altıncı orduya yardımcı olması için Stalingrad'a yönlendirdi, ancak dar ve çamurlu orman yolunda sıkışıp kalan dördüncü ve birinci Panzer Ordusu, binlerce araçtan oluşan bir yol sıkışıklığına neden oldu.
- Bu trafik sıkışıklığı Alman ilerlemesini en az bir hafta geciktirdi, bu sırada Luftwaffe ve uçakları Stalingrad şehrine hava saldırısı düzenleyerek şehrin büyük bir kısmını moloz yığınına çevirdi.
- 06:21Kuşatma ve Sovyet Savunması
- Dört Panzer Ordusunun yardıma gelmesi ile ilerleyişine devam eden Naziler, Stalingrad şehrini yavaş yavaş kuşatmaya başladı.
- Bu kuşatma nedeniyle Eylül 1942'den itibaren Sovyet ordusunun ve şehrin tüm ikmali Volga nehrinden teknelerle yapılmak zorunda kalındı.
- Bu tedarik zincirinin işlemez hale gelmesi için Alman uçakları durmadan Volga nehri boyunca bombardımana başladı, bu bombardımanlar nedeniyle çok az sayıda tekne şehre ulaşabildiği için cephane eksikliğinin yanı sıra günden güne gıda sıkıntısı da ortaya çıkmaya başladı.
- 07:00Sovyet Karşı Taarruzları
- 4 Eylül tarihinde şehre en çok yaklaşan güneydeki Panzer birlikleri oldu, ancak ertesi gün General Yukov komutasındaki Sovyet askerlerinin başlattığı karşı taarruz sonucunda bu ilerleyiş durma noktasına geldi.
- Bir kez daha sahneye çıkan Alman uçakları, Sovyet topçu mevzilerine ve savunma adlarına ağır bir şekilde saldırarak taarruzu geri püskürtmeye yardımcı oldu.
- Sovyet ordusu yalnızca birkaç saat sonra geri çekilmek zorunda kalırken, yüzyirmi Sovyet tankından otuz'u hava saldırısında kaybedildi.
- 07:38Stalin'in Kararı ve Sovyet Savunmasının Zayıflaması
- Stalingrad Cephesi'nin Sovyet Generallerinden Andrioryomenko, Stalin'e Almanlara karşı yapılacak bir genel taarruzun onları ancak durdurabileceğini, aksi halde şehrin kısa sürede düşebileceğini bildirdi.
- Stalin'in onay vermesi ile General Yukov'un yönettiği Sovyet karşı taarruzu, hem Alman uçaklarının başarılı operasyonları hem de yetersiz asker sayısı nedeniyle başarılı olmadı.
- 6 Eylül günü yapılan bu taarruz sonucunda doksan Sovyet tankından yirmi'si daha Luftwaffe tarafından imha edildi, ertesi gün taarruz yenilense de bir kez daha istenen sonuç alınamadı.
- 08:12Sovyet Savunmasının Geri Çekilişi
- 10 Eylül'e kadar defalarca tekrarlanan Sovyet taarruzlarından istenen sonuç elde edilemedi ve kentin havaalanı Almanlar tarafından ele geçirildi.
- Sovyet karşı taarruzlarının sona ermesinin hemen ardından Almanlar şehir merkezine doğru ilerleyişe geçmesiyle Sovyet savunması 12 Eylül'de kentin dış mahallelerinden iç taraflara doğru çekilmek zorunda kaldı.
- General Yukov o günleri günlüğüne şu şekilde aktardı: 13, 14 ve 15 Eylül günleri Stalingrad için çok zor günlerdi, bize sanki düşmanı durduramayacakmışız ve şehri kaybedecekmişiz gibi geliyordu.
- 08:49Stalin'in Kararı ve Sovyet Savunmasının Zayıflaması
- Stalin bu noktadan sonra bir kez daha geri çekilme emri veren tüm komutanların askeri mahkemelerde yargılanacağını bildirdi.
- Firariler veya hasta numarası yaptıkları anlaşılan erler ise teker teker yakalanarak idam edilecekti.
- Çatışmalar sırasında en çok tutuklama ve infaz 62. Ordu'da gerçekleşti, toplamda kırkdokuz asker idam edildi, yüzotuzyedi asker ise çeşitli cezalar aldı.
- 09:13Stalingrad'daki Şiddetli Çatışmalar
- 14 Eylül'de harekete geçen Almanlar, şehre ilk saldırısını düzenleyerek Mamayev Kurgan tepesini ele geçirmeye çalıştı, bir başka koldan da merkez tren istasyonuna sızma girişiminde bulundu.
- Çatışmalar o kadar şiddetli ve o kadar yoğundu ki, tren istasyonu altı saat içinde tam ondört kez el değiştirdi.
- Ancak bu saldırıda acele eden Alman birliklerinin neredeyse tamamı Sovyetler tarafından yok edilirken, Sovyet tarafı da ilk yirmidört saatte askerlerinin yüzde otuz'undan fazlasını kaybetti.
- 10:07Çavuş Pavlov'un Müfrezesi
- Çavuş Pavlov komutasındaki bir Sovyet müfrezesi, daha sonra Pavlov'un evi olarak adlandırılan ve şehir merkezine hakim bir yerde olan dört katlı bir binaya girdiler.
- Askerler bu evin etrafını mayınlarla çevreleyip pencerelere makineli tüfek mevzileri kurdular, kuşatmanın bitişine kadar neredeyse hiç takviye edilmeyen yirmi kişilik birlik, bu binayı Almanlara asla teslim etmedi.
- Bu bina daha sonra Alman haritalarında kale olarak etiketlenecek ve Çavuş Pavlov Sovyetler Birliği Kahramanlığı ödülü alacaktı.
- 10:38Stalingrad'daki Son Çatışmalar
- 27 Eylül'e gelindiğinde Almanlar şehrin güney kısmı işgal etseler de nehir kıyısındaki önemli hedefleri ele geçiremediler, Sovyet ordusu halen nehir kıyılarını, şehir merkezini ve şehrin kuzeyini cansız savunmaktaydı.
- 27 Eylül'den sonra şehirdeki çatışmaların çoğu kuzeye ve sanayi bölgesine kaydı, güçlü Sovyet direnişine karşı ancak yavaş yavaş ilerleyebilen Almanlar, 10 Ekim'de Stalingrad'ın en büyük üç sanayi tesisini ele geçirmeyi başardı.
- Ekim ayının sonuna kadar
- 12:00Stalingrad Savaşı'nda Sovyet Stratejisi
- Stalin, Stalingrad'daki durumun kötü olduğunu fark ederek kıdemli generalleri Yukov ve Vasilevski'yi Moskova'ya çağırarak Almanları Stalingrad'dan uzaklaştırmak için bir harekat planlamasını emretti.
- Stalin'in emriyle Moskova önlerindeki yaklaşık bir milyon yediyüz bin Sovyet askerinden bir milyonu Stalingrad'da takviye için yola çıktı, ancak kışın gelmesi ve Volga Nehri'nin donması bu askerlerin taşınmasını engelleyecekti.
- Almanlar şehrin yüzde doksanını ellerinde bulundursa da kış savaşına alışık olmadıkları için ilerlemeleri durma noktasına gelmiş, ayrıca şehre tamamen odaklanmaları nedeniyle Don Nehri'nin çevresinde konumlarını sağlamlaştırmayı ihmal etmişlerdi.
- 13:01Uranüs Operasyonu'nun Planlanması
- Sovyet general Yukov, düşmanlarının açıklarını görerek Uranüs ismini verdiği harekatı planladı.
- Plana göre desteğe gelen bir milyon kişilik kuvveti Stalingrada sokmak yerine Rumenlerin bulunduğu kuzeybatı ve güneybatı bölgelerini konuşlandıracaktı.
- Bu harekat için yaklaşık bir milyon yüz bin asker, sekizyüz tank, onüçbinbeşyüz top ve binden fazla uçak tedarik edildi.
- 13:37Uranüs Operasyonu'nun Başlangıcı
- Zorlu kış şartları nedeniyle önce onyedi Kasım'a ardından ondokuz Kasım'a kadar ertelenen harekat, nihayet ondokuz Kasım'da uygulamaya konuldu.
- Moskova saati ile yedivirgülyirmi de Sovyet topçu komutanları kanatları koruyan Rumen kuvvetlerine yönelik topçu bombardımanına başladı.
- Beklenmedik bombardıman sonucunda üç Rumen ordusu yoğun sis ve duman altında kaçışmaya ve cephedeki mevzilerini terk etmeye başladı.
- 14:24Sovyet Taarruzu ve Alman Savunmasının Çöküşü
- Saat sekiz elli'de Sovyet ordusu ve tankları üç Rumen ordusuna yönelik taarruz başlattı.
- Taarruz ilk başlarda Rumenler tarafından geri püskürtüldü, ancak tanksavar toplarının olmaması Rumen savunmasının çökmesine neden oldu.
- Rumen ordusu batıdan ve doğudan olmak üzere Sovyetler tarafından çoktan kuşatılmıştı.
- 15:25Sovyet Kuşatması ve Alman Kurtarma Operasyonu
- Güney cephesinde 19 Kasım sabahı Sovyet ordusu üç Rumen ordusuna karşı taarruz başlattı ve beş saatinde yirmiyedi bin kişilik Rumen kuvvetleri Sovyetler tarafından esir alındı.
- 20 Kasım günü General Yoryomenko'nun güçleri, Rumenlerin boşalttığı bölgeden bir koridor açarak Volga Nehri'nin kıyısından altıncı orduyu güneyden kuşatmaya başladı.
- 22 Kasım'da Sovyet birlikleri Don Nehri'ni geçerek şehre doğru ilerlemeye devam etti ve Stalingrad'da kalan ve geri çekilme teklifi Hitler tarafından reddedilen General Pavlus'un altıncı ordusu ve dördüncü Panzer ordusu Sovyet askerleri tarafından tamamen kuşatıldı.
- 17:33Kış Fırtınası Kurtarma Operasyonu
- Kuşatılan Alman ordusu düzenlenecek kurtarma harekatını beklerken açlıktan ve çetin kış şartlarından ötürü her gün zayiat vermekteydi.
- 12 Aralık 1942 günü General Manstein, Kış Fırtınası adını verdiği kurtarma operasyonunu uygulamaya koydu.
- Yaklaşık yüzyirmibin Alman askeri, üçyüzelli tank ve ikiyüz uçak mahsur kalan Almanları kurtarmak için harekete geçti.
- 18:29Kurtarma Operasyonunun Başarısızlığı
- 15 Aralık'a kadar devam eden çatışmaların ardından Stalin, Don cephesinden doksan bin kişilik bir kuvveti Stalingrad cephesine kaydırılmasını emretti.
- 18 Aralık'ta General Paulus, Hitler'e haber göndererek teslim olmak istediğini bildirse de Hitler bu teklifi şiddetle reddetti.
- 23 Aralık'ta taarruzu durdurarak savunmanın güçlendirilmesini emrettiği sırada desteğe gelen doksan bin kişilik Sovyet ordusunun taarruzu ile karşılaştı.
- 19:51Stalingrad'ın Teslimi
- Harekatı az zayiatla atlatan Sovyetler, Stalingrad'daki mihver kuvvetlerini imha etmek için operasyon başlattı.
- 7 Ocak 1943 günü General Rokossovsky, General Paulus'a teslim ol çağrısı yaptı ve 24 saat içinde teslim olursa tüm esirlerin güvende olacağını bildirdi.
- 30 Ocak'ta Hitler'i arayan Paulus, cephanesi ve yiyeceği kalmayan adamlarına artık komuta edemeyeceğini, bu yüzden teslim olmalarına izin verilmesini istedi, ancak Hitler'in cevabı Paulus'u mareşalliğe terfi ettirmek oldu.
- 21:13Stalingrad'ın Sonu
- Ertesi gün harap olmuş bir binaya giren Sovyet birlikleri Paulus ve kurmay subayları ile karşılaştı.
- Paulus itiraz etmeden subayları ile birlikte teslim olsa da askerlerine teslim olun çağrısı yapmayı reddetti.
- 2 Şubat 1943 günü öğle saatlerinde yaklaşık doksanbir bin bitkin, hasta, yaralı ve açlıktan ölmek üzere olan Alman askerleri nihayet teslim oldu ve esirler arasında Pavlus'un haricinde yirmiiki Alman generali de bulunmaktaydı.