Buradasın
SSCB'nin Dağılması ve Türkiye'nin Avrupa Birliği Üyelik Süreci Dersi
youtube.com/watch?v=7C1gSGGkNXwYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, on yıldan fazla öğretmenlik yapan bir öğretmenin KPSS ve LYS sınavlarına hazırlık için verdiği eğitim dersidir. Öğretmen, konuları sınavlarda çıkabilecek sorular açısından vurgulayarak anlatmaktadır.
- Video, dört ana konuya odaklanmaktadır: SSCB'nin dağılması ve etkileri, Türk Cumhuriyetleri'nin bağımsızlığını kazanma süreci, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci ve Yugoslavya'nın dağılması. İçerikte Mihail Gorbaçov'un perestroika ve glasnost politikaları, Rusya Federasyonu'nun kuruluşu, Türk Cumhuriyetleri'nin kurucuları, Türkiye'nin AB üyelik sürecindeki önemli dönüm noktaları ve Kopenhag Kriterleri detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca 1983'te Rus komutanı Stanislav Petrov'un dünyanın nükleer bir felaketten kurtarması, Çin'deki Kültür İhtilali, Çekoslovakya'daki Kadife Devrimi, İran'daki İslam Devrimi, Arap Baharı, Tunus'taki Jasmin Devrimi ve Ukrayna'daki Turuncu Devrim gibi önemli dünya olayları da anlatılmaktadır. Öğretmen, konuları kronolojik olarak sunarak, sınavlara hazırlanan öğrencilere kapsamlı bilgi vermektedir.
- 00:24KPSS Tarih Dersi ve Son Konu
- Bu son video, KPSS lisans sınavı için tarih dersinin son konusunu içermektedir.
- 2015 KPSS lisans sınavında bu konudan soru çıkmış ve önümüzdeki sınavlarda da soru çıkabileceği tahmin edilmektedir.
- Öğretmen, son konu olmasına rağmen dersi önemsemeyen öğrencilere, bu konudan soru çıkabileceğini hatırlatmaktadır.
- 03:01SSCB'nin Dağılması
- SSCB'nin dağılması, soğuk savaş döneminin ardından doğu bloğundaki sarsıntılar sonucu gerçekleşmiştir.
- Mihail Gorbaçov, SSCB'nin dağılmaması için "Perestroika" (yeniden yapılandırma) ve "Glasnost" (şeffaflık) politikalarını ilan etmiştir.
- Bu politikalar başarılı olamamış ve SSCB dağılmış, Rusya Federasyonu kurulmuştur.
- 05:15SSCB'nin Dağılmasından Sonra Oluşan Devletler
- SSCB'nin dağılmasından sonra Estonya, Litvanya, Gürcistan, Ermenistan gibi devletler ortaya çıkmıştır.
- Ayrıca Azerbaycan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Kazakistan gibi Türk Cumhuriyetleri de oluşmuştur.
- Rusya Federasyonu'nun ilk başkanı Boris Yeltsin olmuştur.
- 06:32Nükleer Felaketten Kurtaran Komutan
- 1983 yılında SSCB'de, Serukov askeri üssünde görev yapan Rus komutan Stanislav Petro, Amerika'dan gelen beş füze uyarı sistemini almıştır.
- Petro, bu füzelerin gerçek bir saldırı olmadığını düşünerek butona basmamış, böylece nükleer bir savaşın eşiğinden dünyayı kurtarmıştır.
- 2004 yılında Stanislav Petro, "Dünya vatandaşı" ünvanı ile ödüllendirilmiştir.
- 09:54Önemli Devrimler
- Çin'de yaşanan "Kültür İhtilali" (devrim) önemli bir olaydır.
- Çekoslovakya'da 1990'lara doğru "Kadife Devrimi" gerçekleşmiş ve ülke Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrılmıştır.
- Ukrayna'da "Turuncu Devrim" ve Arap Baharı'nın Tunus'ta başlaması da önemli devrimler arasındadır.
- 13:15Türk Cumhuriyetleri ve Devlet Başkanları
- Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan SSCB'den ayrılan Türk devletleridir.
- Kazakistan'ın devlet başkanı Nur Sultan Nazarbayev'dir ve bu bilgi güncel bir soru olarak sorgulanmaktadır.
- Azerbaycan iki defa kurulmuştur: 1918'de Rusya'dan bağımsızlığını kazanmış, 1990'da ise Azerbaycan Devleti kurulmuştur.
- 15:42Türk Cumhuriyetlerinin Kurucuları
- Azerbaycan'ın kurucusu Ebulfeyz Elçibey'dir ve ondan sonra Haydar Aliyev gelmiştir.
- Haydar Aliyev'in "Biz bir milletiz, iki devletiz" sözü bilinmelidir.
- Kırgızistan'ın devlet başkanı Askar Akayev'dir.
- 17:13Diğer Türk Cumhuriyetleri Hakkında Bilgiler
- Özbekistan'ın kurucusu bilinmemektedir.
- Türkmenistan'ın kurucusu Niyazov'dur ve daha sonra soyadını Türkmenbaşı olarak değiştirmiştir.
- Kazakistan'ın kurucusu ve hala devlet başkanı olan Nur Sultan Nazarbayev'dir.
- 18:38Kazakistan'ın Önemli Katkıları
- Kazakistan, dünyada kendi nükleer silah deposundan vazgeçen ilk ülkedir.
- Semey nükleer tesislerini kapatmıştır.
- Bu ülkeler bir yıllardan beri SSCB'nin içinde değil, komünist ve komünulmuş olan Türk milletidir.
- 19:54Türkiye'nin Entegrasyon Rolü
- Türkiye, batı ile entegre olmasını sağlayan ülke olarak görülür.
- Türkiye İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) bu devletlerin batıya entegrasyonunu sağlamıştır.
- Rusya ekonomik ilişkileri için Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) adı verilen bir topluluk kurmuştur.
- 22:49Türkiye-AB İlişkileri
- Türkiye-AB ilişkileri yıllardan beri sürmektedir.
- Avrupa Birliği, 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu adıyla kurulmuştur.
- 1957'de yapılan Paris Romanlaşmasıyla ismi Avrupa Ekonomik Topluluğu olarak değiştirilmiştir.
- 23:24Türkiye'nin AB'ye Giriş Süreci
- Türkiye 1959'da AYT (Avrupa Ekonomik Topluluğu) adlı kuruma ilk başvuru yaptı, ancak darbe sonrası AB ülkeleri Türkiye'yi hiçbirine dahil etmeyeceğini belirtti.
- 1963'te Ankara Antlaşması imzalandı ve Türkiye AB ile temas sürecine başladı.
- 1973'te Katma Protokolü imzalandı, ancak 1974'teki Kıbrıs Barış Harekatı ve 1978'deki olaylar Türkiye'nin AB sürecini engelledi.
- 24:50Türkiye'nin AB Sürecindeki Duraklamalar
- 1980'deki darbe ve 1981'deki Yunanistan'ın AB'ye katılımıyla Türkiye'nin AB süreci durdu.
- 1983'te Türkiye AB'ye başvurusunu geri çekti, ancak 1987'de tekrar başvuru yaptı ve bu süreçte sıfırdan başlamış oldu.
- 1990'larda terör mücadeleleri ekonomik ve manevi kayıplara yol açarken, 1995'te Gümrük Birliği Anlaşması imzalandı.
- 27:22Helsinki Konferansı ve Türkiye'nin Adaylık Süreci
- 1999'da Helsinki Konferansı'nda Türkiye aday üye olma imkanına kavuştu.
- 2005'te Türkiye tam aday oldu ve müzakereler başladı.
- Konuşmacı, Türkiye'nin 2018'de AB oylaması yapabileceğini ve Yunanistan'ın çıkarılabilir olduğunu belirtiyor.
- 29:22Türkiye-AB İlişkileri Tarihçesi
- Türkiye-AB ilişkileri 1963'te Ankara Antlaşması ile resmi olarak başladı.
- 1973'te Katma Protokolü imzalandı, ancak 1974'teki Kıbrıs Barış Harekatı AB'de tepki çekti.
- 1983'te Türkiye ekonomik yükümlülükleri yerine getiremeyeceğini anlayarak adaylığını geri çekti.
- 33:43AB Üyeliği İçin Gerekli Kriterler
- AB üyeliği için Avrupa Birliği, ülkelerin kriterleri yerine getirmelerini istiyor.
- Türkiye'de AB uyum sağlamak için çeşitli programlar uygulanıyor: Leonardo da Vinci, Erasmus, Gençlik Programları gibi.
- AB üyeliği için Kopenhag Kriterleri belirlenmiş durumda.
- 36:12Kopenhag Kriterleri
- Kopenhag kriterleri, devletlerin ekonomik verilerini yakalamasını ister; örneğin Türkiye'nin enflasyonunun, üye ülkelerin enflasyon ortalamasının 1,5 puan üstünde olmaması gerekir.
- Kopenhag kriterleri ekonomik, hukuki, demokratik ve insan hakları konularını kapsar.
- Sınavlarda ekonomik terimler (enflasyon, devalüasyon, hiperenflasyon gibi) dikkat edilmelidir.
- 40:35Yugoslavya'nın Dağılması
- Yugoslavya, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmek için kurulmuş bir Avrupalı devletti ve lideri Joseph Tito'du.
- Yugoslavya altı ülkeden oluşuyordu: Bosna Hersek, Karadağ, Makedonya, Hırvatistan, Sırbistan ve Slovenya.
- Tito'nun ölümünden sonra Yugoslavya dağılmaya başladı; ilk ayrılan Slovenya oldu, ardından Hırvatistan, Makedonya ve Bosna Hersek ayrıldı.
- 44:16Bosna Savaşı ve Sonuçları
- Bosna Hersek'in ayrılma kararı alındığında, Sırbistan ve Hırvatistan Bosna'ya savaş ilan etti ve Bosna'da savaş başladı.
- Bosna'da yaşanan savaş, Avrupa'nın göbeğinde gerçekleşen en büyük katliamlardan biri oldu.
- NATO'nun müdahale ettiği Bosna Savaşı, Dayton Barış Antlaşması ile sona erdi ve Bosna Hersek'in bağımsızlığı tanındı.
- 48:31Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri
- Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinde 1963'te Ankara Antlaşması ile resmi temaslar başladı.
- 1995-1996 civarında Gümrük Birliği Anlaşması imzalandı, bu sayede Türkiye'de Avrupa ürünlerinin kullanımı arttı.
- 1999'da Helsinki Konferansı'nda Türkiye aday üye olma imkanına kavuştu ve 2005'te aday üyelik müzakereleri başladı.
- 52:00Türkiye-AB İlişkileri
- Türkiye'nin en büyük sıkıntılarından biri beyin göçüdür; eğitimli insanlar para için başka ülkelere gidip çalışmaktadır.
- Türkiye-AB ilişkileri 1959'da başlamış, 1963'te Ankara Antlaşması imzalanmış ve 1999'da aday ülke statüsü kazanmıştır.
- Türkiye'nin AB üyeliği sürecinde 1960, 1971 ve 1980'de yaşanan darbeler ve 1987'de ekonomik yükümlülükleri yerine getiremeyeceğini anladığı için adaylığını çekmesi önemli etkenlerdir.
- 56:18AB Üyeliği Süreci
- Türkiye 1999'da aday ülke statüsü kazandıktan sonra müzakereler başlamış, bu müzakerelerde belirli başlıklar açılıp kapanarak incelenmektedir.
- Avrupa Birliği 28 ülkeden oluşmakta olup, en fazla nüfusa sahip olan Almanya Avrupa Parlamentosunda en fazla milletvekiline sahip ve en çok sözü geçen devlettir.
- Türkiye'nin AB üyeliği sürecinde, ülkenin nüfusu 70-80 milyona gittiği için Avrupa Parlamentosunda çok sayıda milletvekili olabileceği korkusu bulunmaktadır.
- 58:00AB Uyum Programları
- Türkiye'nin AB uyum sürecinde çeşitli programlar uygulanmaktadır; bunlar arasında Leonardo da Vinci ve gençlik programları bulunmaktadır.
- Bu programlar sayesinde sanatçılar, gençler ve öğrenciler Avrupa'ya giderek oradaki yaşam tarzını, çevresel düzenlemeleri, mimarisini ve ekonomisini tanımaktadır.
- Avrupa Birliği ile ilgili diğer programlar arasında Socrates gibi programlar da bulunmaktadır.
- 59:36AB Üyeliği Kriterleri
- 1993'te Avrupa Birliği, ülkelerin üyeliği için Kopenhag Kriterleri ve MAÇ Kriterleri adı verilen kriterleri getirmiştir.
- MAÇ Kriterleri ekonomik terimlerle ilgilidir; enflasyon, gayri safi milli hasıla, kamu borç stoku, anapara, sermaye, maliye, iktisat ve işletme gibi kavramlar bu kriterlere dahildir.
- Kopenhag Kriterleri ise hukukun üstünlüğü, demokrasi, insan hakları ve ekonominin belirli bir seviyeye gelmiş olması gibi unsurları kapsar.
- 1:04:53Yugoslavya ve Devrimler
- Yugoslavya, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeden kurulmuş Avrupalı bir devlettir.
- Yugoslavya'nın lideri Joseph Tito, devleti yönetmiş ve devleti çağ atlatmıştır.
- Yugoslavya altı ülkeden oluşmaktadır: Bosna Hersek, Sırbistan ve Karadağ, Makedonya, Hırvatistan ve Slovenya.
- 1:08:30Önemli Devrimler
- Kültür ihtilali Çin'de yaşanan ve devrim olarak kabul edilen bir olaydır.
- Kadife Devrimi sonucu Çekoslovakya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrılmıştır.
- Beyaz Devrim iki ülkede yaşanmıştır: İran'da Ayetullah Humeyni'nin İslam Cumhuriyeti kurmasıyla ve Türkiye'de 1950'de Cumhuriyet Halk Partisi'nin iktidardan uzaklaşmasıyla.
- 1:11:14Türk Cumhuriyetleri
- Türk Cumhuriyetleri: Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan'dır.
- Azerbaycan 1918'de ilk kez kurulmuş, 1991'de ise Haydar Aliyev tarafından ikinci kez kurulmuştur.
- Haydar Aliyev'in ünlü sözü "Süleyman Emine'den biz bir milletiz, iki devletiz"dir.
- 1:14:45Türk Cumhuriyetleri'nin Kurucuları
- Kırgızistan'ın kurucusu Askar Akayev'dir.
- Özbekistan'ın kurucusu Islam Karimov'dur.
- Türkmenistan'ın kurucusu Sapar Murat Niyazov'dur ve daha sonra soyadını Türkmenbaşy olarak değiştirmiştir.
- 1:16:33Kazakistan
- Kazakistan'ın hala devlet başkanı olan Nur Sultan Nazarbayev'dir.
- Kazakistan, dünya tarihinde gönüllü olarak nükleer silah deposundan vazgeçen ilk ülkedir.
- Kazakistan, Semey nükleer tesislerini kapatmıştır.
- 1:17:42Türk Cumhuriyetleri ve Batı Entegrasyonu
- Türk Cumhuriyetleri yıllardan beri SSCB'nin içinde değil ve komünizmle yoğrulmuş Türk milleti hemen komünizmden uzaklaşamaz.
- Doğu bloğundaki, Orta Doğu, Balkan ve Orta Asya ülkelerinin acilen Batı ile entegrasyonu gereklidir.
- Türkiye, Türk İşbirliği Kalkınma Ajansı (TIKA) gibi kuruluşlar aracılığıyla bu ülkelerin Batı'ya entegrasyonunu sağlamıştır.
- 1:19:00Bağımsız Devletler Topluluğu
- Rusya'yla ekonomik ilişkileri yoğun olduğu için bağımsız devletler topluluğu adı verilen bir topluluk kurulmuştur.
- Gürcistan 2008 Güney Osetya Savaşı'ndan dolayı ayrılmıştır.
- Rusya'nın ekonomik işbirliği nedeniyle Rusya'dan ayrılan devletlerle ilişkileri sürmektedir.
- 1:21:01Türkiye-AB İlişkileri
- Türkiye, 1959'da AYT'ye (Avrupa Ekonomik Topluluğu) ilk başvurusunu yapmıştır.
- Darbe sonrası 1963'te katma protokolü imzalanmış, ancak 1974 Kıbrıs olayları ve Yunanistan'ın veto etmesi nedeniyle AB'ye giriş engellenmiştir.
- 1983'te Anavatan Partisi kurulmadan önce Kenan Evren, AB'ye girmenin gerekli olmadığını düşünmüş, ancak Turgut Özal 1987'de tekrar AB'ye giriş sürecini başlatmıştır.
- 1:26:56SSCB'nin Dağılması
- Soğuk savaş sonrası Doğu bloğundaki sarsıntılar (Yugoslavya, Macaristan, Çekoslovakya, Slovenya gibi) SSCB'nin dağılmasına yol açmıştır.
- Mihail Gorbaçov, SSCB'nin dağılmaması için "Perestroika" (yeniden yapılanma) ve "Glasnost" (şeffaflık) politikalarını ilan etmiştir.
- Gorbaçov'un politikaları başarılı olamamış, Rusya dağılmış ve Boris Yeltsin 1990'da Rusya Federasyonu başkanı olmuştur.
- 1:30:10SSCB'nin Dağılması ve Devrimler
- SSCB dağılmasının etkileyen faktörlerinden biri ülkelerde yaşanan devrimlerdir.
- Ülkeler birbirlerinden ayrılıyor ve devrimler başlıklı bir bölümden önce 1983 yılında SSCB'de yaşanan önemli bir olay anlatılacaktır.
- 1:30:29Nükleer Felaketten Kurtuluş
- SSCB, Amerika'yı vurabilmek için kıtalararası füzeler kurmuş ve bu füzeleri karşılamak için üsler kurmuştur.
- Serukov üssü, Rusya'da bir askeri üste sahip bir kenttir.
- 1983'te bir gece, uyarı sistemi Rusya'daki bir komutanına Amerika'dan beş kıtalararası füzenin Rusya'ya doğru geldiğini bildirmiştir.
- Komutan Stanislav Petrov, düğmeye basarak yüzlerce füze Amerika'ya göndermek yerine, bu saldırganlıkın gerçek olmadığını düşünerek butona basmamıştır.
- 2004'te Stanislav Petrov, dünya bir savaşının eşiğinden kurtardığı için "Dünya vatandaşı" unvanı almıştır.