Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir usta hikaye anlatıcısı ve çırağı arasında geçen sohbet ile bir masal anlatımı içermektedir. İlk bölümde sözlü edebiyat, masallar ve hikaye anlatıcılığı hakkında derinlemesine bir tartışma yapılmakta, ikinci bölümde ise "İsmail'in Yolculuğu ve Padişahın Kızı" adlı masal anlatılmaktadır.
- Video, sözlü edebiyatın yazılı edebiyattan nasıl doğduğunu, masalların insan kültüründeki önemini ve masalların iyimser yapısını ele almaktadır. İlk bölümde masalların dinleyiciye güven vermesi ve insanın karanlık yanlarını kabul etmesine yardımcı olması gibi özellikleri tartışılmakta, ikinci bölümde ise yetim öksüz İsmail'in padişahın kızını konuşturması ve sonrasında yaşanan olaylar anlatılmaktadır.
- Masal anlatımı bölümünde İsmail'in nenesinin ona elma torbası vermesi, yolculukta karşılaştığı yoldaşlar ve sonunda padişahın kızını konuşturması, ancak mal mülklerini paylaşırken kara şalvarlı delikanlıyı tercih etmesi üzerine padişahın kızının onu yılanla tehdit etmesi ve İsmail'in kaybolmasıyla masal sona ermektedir.
- 00:04Sözün Gücü ve Anlatıcılık
- Konuşmacı, görünüşünün sadece bir çuldan ibaret olduğunu ve bu çulun kendisini sorularından ve kayıtsızlığından koruduğunu belirtiyor.
- Sözlerinin dinleyicinin düşüncelerinden, eylemlerinin ise umutlarının hayata geçirilişi olduğunu vurguluyor.
- Denizde tek başına olduğunu ve dinleyicinin karanlığının şarkılarını veya yıldızlara doğru çırpan kanatlarının sesini duyamayacağını ifade ediyor.
- 03:09Sözlü Gelenek ve Dil
- Sözlü gelenek, hiçbir şey değil, sadece dile tutunarak bütün dünyaca oynanan bir kulaktan kulağa oyunu gibi bir miras olarak tanımlanıyor.
- Dil çok katmanlı bir göstergeler sistemi olup, hikaye anlatıcılığında sanatın ve edebiyatın alanında kullanılan dil imgedir.
- Sözün zamanda ve mekanda yaptığı yolculuk "söz uçar" metaforuyla anlatılıyor, sözün kanatları varmış ve uçabiliyor, süzülüyor, mekanda ve zamanda yolculuk yapabiliyor.
- 05:00Anlatıcı ve Dinleyici İlişkisi
- Sözün var olması için bir anlatıcıya, anlatıcının ağzından çıktıktan sonra da söze talip kulağa ihtiyaç var.
- Dinleyici, sözü iç alemine konduğunda imge dünyasını diriltir ve anlatılan hikaye içinde canlanmaya başlar.
- Usta hikaye anlatıcısı çırağını sürekli dinler, çırağın da sözü dinleye dinleye hikayeleri içimde diriltmeye başlar ve vakti zamanı geldiğinde kendisi de anlatmaya başlar.
- 08:21Sözlü ve Yazılı Edebiyat
- Sözlü edebiyat ve yazılı edebiyat, insanın kültür hafızasında iki kocaman derya deniz edebiyat alanı olarak karşımıza çıkar.
- Yazı sözden doğdu ve masal romanın büyükannesidir; masal sözün temsili, roman yazının temsili bir sözlü edebiyatta söz var.
- Tanrı sesi sözden önce yarattı; çocuklar konuşmayı öğrenmeden önce ses çıkartıyorlar, doğduğu andan itibaren sesle bu dünyaya bir avazla geliyorlar.
- 09:54Masalların Etkisi
- Masalların sevilmesinin bir diğer sebebi iyimser olmalarıdır; masallar genellikle adil bir sonla bitmesi insana güven veriyor.
- Masallar başka bir dünyadan üzerimize gelen bir ışık gibi geliyor ve bu ışığı çok seviyoruz.
- Masallarda bir örüntü var; kahraman kendi macerasında yapma denilen noktaya mutlaka gelir ve bu sesler kendi içimize döndüğümüzde duyabilme kapasitemizin gelişmiş olması ve sevmediğimiz gölge yanlarımızı kabul edebilmemiz için önemlidir.
- 14:23İsmail'in Yolculuğu Başlıyor
- Bir zamanlar bir köyde yetim öksüz İsmail ve nenesi geçimlerini bir şeyler alıp satarak sağlıyorlardı.
- Her akşam tarhana çorbası içerek helal kazançları içinde Allah'a şükrediyorlardı.
- Ülkenin öbür ucunda her yıl büyük bir pazar kurulur ve İsmail ile nenesi bu pazara giderek yıl boyu satarak geçimlerini sağlarlardı.
- 14:56Nenenin Elması
- Bir pazar vakti on altın biriktirmişler ve yola çıkacakken nenesi görünmüş.
- Nene, İsmail'e elmaları alıp kimle karşılaşırsan elmayı bölmesini iste, eşit bölenle yoluna devam et demiş.
- Eşit bölmeyen adamdan fayda gelmez demiş ve İsmail azık torbasını, altınlarını alıp yola çıkmış.
- 15:48Mezarlıkta Karşılaşma
- İsmail bir köyün girişinde acayip sesler gelen bir mezarlık görmüş.
- Mezarlıkta boylu poslu bir adam ölüyü çıkarıp tekmeliyor, dövüyor ve "bana borcunu öde" diye bağırıyormuş.
- İsmail'in vicdanı el vermemiş, adamın on altın borcunu ödemiş ve ölüyü tekrar kefenlemişler.
- 17:01İlk Yoldaş
- İsmail bir yerden bir ses duymuş ve delikanlı diye bakmış bir adamla beraber yürümeye başlamışlar.
- Yorulup oturduklarında İsmail elma torbasından bir elma çıkarıp adama vermiş.
- Adam elmayı sulu sulu, kütür kütür bir elma olarak görüp İsmail'e küçük bir parça bölmüş, geri kalanını da mideye indirmiş.
- 17:53İhtiyarla Karşılaşma
- Biraz sonra yaşlı, beli bükülmüş bir ihtiyar görmüş İsmail ve birlikte yürümeye başlamışlar.
- Azık zamanı geldiğinde İsmail elmayı vermiş, ihtiyar eli titreye titreye ölmüş.
- İhtiyar elmayı küçük bir kısmını kendi almış, büyük kısmı İsmail'e vermiş ve İsmail elmayı yemiş, bitirmiş.
- 18:40Kara Şalvarlı Delikanlıyla Karşılaşma
- Daha sonra karayaz kara şalvarlı bir delikanlı çıkmış ve İsmail'in yaşlarında.
- Birlikte yürümeye başlamışlar, güzel sohbet etmişler ve İsmail'i pek de sevmiş bu delikanlıyı.
- Azık zamanı geldiğinde İsmail elmayı delikanlıya uzatmış, delikanlı almış ve tam ortadan ikiye bölmüş.
- 19:24Padişahın Kızı
- Yürüyüp bir şehre gelmişler, şehirde herkes suskun ve sessizmiş.
- İnsanlar anlatmaya başlamış, padişahın kızının on yıldır konuşmadığını ve onu konuşturmayı başarabilen bir yiğit çıkarsa padişahın kızını ve mal mülkünü vereceğini söylemişler.
- Kara şalvarlı İsmail'e "benim İsmail, konuşturabilir kızı" demiş ve İsmail'i saraya götürmüşler.
- 20:00Şamdan Masalı
- Kara şalvarlı İsmail'e "ben şimdi bir fare olacağım, cebine gireceğim" demiş ve padişahın kızının odasına girmiş.
- İsmail şamdanın kapağını açmış, fare girmiş içeriye ve şamdan "selamünaleyküm ey İsmail" demiş.
- Padişahın kızı oturduğu yerden doğrulmuş, bakmış ve onları dinlemeye başlamış.
- 20:45Üç Erkek Kardeş Masalı
- Şamdan "evvel zaman içinde kalbur saman içinde" diyerek bir masal anlatmaya başlamış.
- Masalda üç erkek kardeş evlerinde oturup birbirleriyle konuşurlarmış, büyük abi dünyanın öbür ucundaki iğneyi bile görebilecek bir dürbünü varmış.
- Ortanca bir halım varmış, on günlük yolu bir saniyede gider gelirmiş, küçük kardeş ise ölüm döşeğindeki hastayı bile iyileştirebilecek bir elması varmış.
- 21:18Prensesin Kurtuluşu
- Anneleri, uzak ülkelerin birinde bir kralın kızının prenses ölüm döşeğinde olduğunu söylemiş.
- Büyük abi dürbünüyle ülkeyi bulmuş, ortanca sermiş halısını atlamışlar üzerine ve bir saniyede gitmişler saraya.
- Küçük kardeş çıkarmış elmasını, orada yatan prensese bir ısırık yedirmiş ve prenses gözlerini açmış.
- 21:38Prensesin Kararı
- Üç kardeş prensesi kurtardıklarını tartışmışlar.
- Prenses sabaha kadar onların sesinden uyuyamamış ve sabaha karşı kalkmış.
- "Dürbün yerinde duruyor, halı yerinde duruyor ama küçük kardeş bütün hazinesini prensese verdi, o yüzden prenses işlerinden biriyle evlenecekse küçük kardeşle evlenmeli" demiş.
- 22:23Düğün ve Kervan
- Padişahın kızı konuştu ve padişah pek mutlu olmuş bu haberi alınca hemen bir düğün yapmışlar.
- İsmail'i evlendirmiş ve develere mal mülk yüklemişler, kervan yola çıkmış.
- Biraz ilerleyince İsmail'in cebindeki fare hop atlamış yere, hop tekrar karayaz delikanlı olmuş.
- 22:45Malların Bölüşülmesi
- Kara şalvarlı "şimdi bu malları bölüşme vakti geldi" demiş.
- İsmail "ben hiçbir şey istemem, hepsi senin olsun" demiş ama kara şalvarlı "her şeyi ortasından ikiye böleceğiz" demiş.
- Hazineleri, develeri ve halıyı ortasından ikiye bölmüşler.
- 23:12Yılanın Gerçeği
- Kara şalvarlı "sıra geldi padişahın kızına" demiş ve İsmail yalvarmış.
- Kız develere, hazinelere ve halıya baktıktan sonra titremeye başlamış ve kara şalvarlıyı ayağından tutmuş.
- Kız öksürmüş ve ağzından sarı kocaman bir yılan çıkmış, kara şalvarlı yılanı tam ortasından ikiye ayırmış.
- 23:44Masalın Sonu
- Kara şalvarlı "bu yılan bu padişahın kızına tutkundu, on yıldır onun konuşmasını engelliyordu" demiş.
- "Ben sana olan borcumu işte şimdi ödedim kardeşim" demiş ve bir anda sır olmuş, kaybolmuş İsmail.
- Padişahın kızıyla ve bu hazinelerle birlikte vicdanının sesiyle mutlu mesut güzel bir hayat sürmüş.