Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çınar Akademi tarafından Murat Hoca tarafından sunulan bir Türkçe dil bilgisi eğitim içeriğidir. Öğretmen, son 10 yılda ÖSYM sınavlarında (DYS ve LYS) çıkan ses bilgisi sorularını çözmektedir.
- Videoda, ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, ünlü düşmesi, ünlü daralması, ünsüz türemesi, ünsüz düşmesi ve ikizleşme gibi ses olayları örneklerle açıklanmaktadır. Öğretmen, 2011'den 2019'a kadar çıkan soruları çözerek, her bir soruda hangi ses olaylarının olduğunu ve hangilerinin olmadığını adım adım analiz etmektedir.
- Video, öğrencilere kök tespiti ve ekin analizi yapmanın önemini vurgulamakta, çeldirici kelimelere dikkat etmeleri gerektiğini ve kelimenin kökünü bilmek için yabancı kelimelerin orijinal hallerine bakılması gerektiğini belirtmektedir. Ayrıca "ipince" gibi özel durumlar ve "haz" gibi kelimelerin orijinal halleri üzerinde durulmaktadır.
- 00:08Ses Bilgisi Sorularının Çözümü
- Çınar Akademi'nde Murat Hoca, son on yılda çıkmış ses bilgisi sorularını çözecek ve çözüm yollarını anlatacak.
- Ses bilgisi soruları her yıl bir tane sorulduğu için muhtemelen bu sene de çıkacaktır.
- Ses bilgisi sorularında en önemli husus kökü doğru belirlemek ve aldığı ekin ne olduğunu iyi kavramaktır.
- 00:35Ünsüz Benzeşmesi Örneği
- 2011'de sorulmuş bir soruda ünsüz benzeşmesi örneği incelenmiştir.
- Sert ünsüzlerle biten kelimelerde arkasından gelen b, c, d, g ile başlayan eklerde ünsüz sertleşmesi (benzeşmesi) olur.
- "Küskün" kelimesinde "küsmek" kökünden "gün" ekiyle birleştiğinde "k" ünsüzünün "k"ye dönüşmesi ünsüz benzeşmesi olarak adlandırılır.
- 03:23Ses Olayları Sorusu
- 2012 YGS'de çıkmış bir soruda "aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur" sorusu çözülmüştür.
- Ünsüz yumuşaması, kaynaştırma ünsüzü, ünlü düşmesi, ünsüz benzeşmesi ve ünlü daralması gibi ses olayları incelenmiştir.
- "Gönülümüzü" kelimesinde ünlü düşmesi, "pop müziği" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "sanatçı" kelimesinde ünsüz benzeşmesi ve "etkiliyor" kelimesinde ünlü daralması görülmüştür.
- 06:25Diğer Ses Olayları Soruları
- 2013 YGS'de çıkmış bir soruda "aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur" sorusu çözülmüştür.
- "Ülkelerin" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "zenginlik" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "hüküm etmek" kelimesinde ünlü düşmesi ve ünsüz benzeşmesi görülmüştür.
- 2014'te çıkmış bir soruda "aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur" sorusu çözülmüştür.
- "Alınma" kelimesinde ünlü düşmesi, "dikçe" kelimesinde ünsüz benzeşmesi, "damlalar" kelimesinde ünsüz benzeşmesi, "kalp" kelimesinde ünsüz yumuşaması ve "yordum" kelimesinde ünlü daralması görülmüştür.
- 10:30Ses Olayları Soruları
- Birden fazla ses olayını aynı kelimenin içinde bulmak gerekiyor.
- "Benzeyen" kelimesinde hem ünlü düşmesi hem de kaynaştırma ünsüzü olduğu için iki ses olayı meydana gelmiş.
- ÖSYM'nin kaynaştırmayı nasıl kabul ettiği önemli, bu tür sorular tarz belirleme açısından önemlidir.
- 13:02Ses Olayları Örnekleri
- "Dikkatsizlik" kelimesinde iki k var ancak ikizleşme değil, kök olarak kabul edilir.
- "Hissetmek" kelimesinde ikizleşme (ünsüz türemesi) var çünkü "his" kelimesinin orijinaline geri dönmesi ses olayıdır.
- "Oynanmayacağını" kelimesinde hem ünlü düşmesi hem de ünsüz yumuşaması olduğu için iki ses olayı meydana gelmiştir.
- 16:50Ünlü Düşmesi Soruları
- "Çevresi" kelimesinde "çevirmek" kökünden "in" ünlü düşmesi vardır.
- "Kısmı" kelimesinde "ayırmak" kökünden "ın" ünlü düşmesi vardır.
- "Yollar" kelimesinde herhangi bir ses olayı yoktur, sadece iki lehi yan yana olduğu için ünsüz benzeşmesi olarak düşünülmemelidir.
- 18:41Ses Olayları Dizeleri
- "Şehrin" kelimesinde "şehir" kökünden "in" ünlü düşmesi vardır.
- "Üstünde" kelimesinde "üst" kökünden "ü" ünlü düşmesi vardır.
- "Uçurtmayım" kelimesinde "uçurtma" kökünden "m" ünsüz benzeşmesi vardır.
- 20:34Ses Olayları Soruları
- İlk soruda ünsüz düşmesi, ünsüz yumuşaması, ünlü düşmesi ve benzeşme ses olayları inceleniyor.
- "Öğretmen olmanın" kelimesinde ünsüz düşmesi, "benlikteki" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "ilerledikçe" kelimesinde ünlü düşmesi ve "daha mutlu eder olmuştu" kelimesinde benzeşme görülüyor.
- "Hazzı" kelimesinde ünsüz türemesi olayı var, ancak şıklarda olmadığı için cevap Ceyhan olarak belirleniyor.
- 22:37İkinci Ses Bilgisi Sorusu
- İkinci soruda ünsüz benzeşmesi, ünlü düşmesi, ünlü ünsüz türemesi, ünlü daralması ve ünsüz yumuşaması ses olayları inceleniyor.
- "Gözlerin gözlerime değince" kelimesinde ünlü daralması, "bilirdim" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "çöp gibi bir oğlan" kelimesinde ünlü düşmesi ve "fikir ince" kelimesinde ünlü düşmesi görülüyor.
- Ünsüz benzeşmesi olayı metinde olmadığı için cevap Adana olarak belirleniyor.
- 24:04Ünsüz Türemesi Tartışması
- "İpince" kelimesinde ünsüz türemesi olayı var, ancak bazı yerlerde pekiştirme kuralı olarak kabul ediliyor.
- "Biriydi" kelimesinde "y" yardımcı ünsüzü türemiş olarak görülüyor.
- Bu tür soruların çıkma ihtimalinin az olduğu, çıkarsa kesin olanlarla doğru cevabı bulmak gerektiği belirtiliyor.
- 25:54Ünlü Düşmesi Sorusu
- Üçüncü soruda altı çizili sözcüklerin hangisinde ünlü düşmesi yoktur soruluyor.
- "Benzetirim", "soruyordu", "ayrıntılardan", "çevreyi" kelimelerinde ünlü düşmesi görülüyor.
- "İşitilen" kelimesinde ünlü düşmesi olmadığı için cevap Edirne olarak belirleniyor.
- 27:04Son Ses Bilgisi Sorusu
- Son soruda ünsüz yumuşaması, ünsüz benzeşmesi, ünlü düşmesi, ünsüz düşmesi ve ünlü daralması ses olayları inceleniyor.
- "Vücut" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "küçük küçük" kelimesinde ünsüz düşmesi, "kıvrımlı" kelimesinde ünlü düşmesi ve "sahip olacakken" kelimesinde ünsüz benzeşmesi görülüyor.
- Ünsüz benzeşmesi olayı metinde olmadığı için cevap Edirne olarak belirleniyor.
- 28:36Sonuç ve Tavsiyeler
- Hassas sorulara dikkat etmek ve onlara dönüp dönüp bakmak faydalı olacaktır.
- Bu tür durumlarla karşılaşma ihtimalinin düşük olduğu, ancak olursa kesin olan durumla karşılaştırma yaparak cevabı bulabileceğimiz belirtiliyor.
- Video sonunda abone olunması için hatırlatma yapılıyor.