Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim içeriği olup, bir öğretmen tarafından Soğuk Savaş dönemi ve Türkiye'nin bu dönemdeki durumu anlatılmaktadır.
- Video, Soğuk Savaş döneminin tanımı ve 1945-1991 yılları arasında Doğu ve Batı blokları arasındaki çekişmeleri ele alıyor. Önce Doğu Bloku (Sovyetler Birliği liderliğindeki) ve içindeki kurumlar (Komform, Komecom, Varşova Paktı) anlatılıyor, ardından Batı Bloku (ABD liderliğindeki) ve içindeki kurumlar (NATO, Avrupa Konseyi) açıklanıyor. Son bölümde Türkiye'nin Soğuk Savaş dönemindeki durumu, Sovyetler Birliği ile ilişkileri, Truman Doktrini ve Marshall Planı'nın Türkiye üzerindeki etkileri, Kore Savaşı'ndaki rolü ve 1952'de NATO'ya katılım süreci detaylandırılıyor.
- 00:05Soğuk Savaş Dönemi
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD'nin başını çektiği Batı bloku ile Sovyetler Birliği'nin başı çektiği Doğu bloku arasında siyasi, kültürel ve askeri alanda çekişmeler yaşanacak.
- 1960'lara kadar devam eden bu sürece "soğuk savaş" denir ve fiili bir savaş olmayacak ama rekabet devam edecek.
- Doğu bloku ile Batı bloku arasındaki çekişme 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar devam edecek.
- 00:51Doğu Bloku
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra güçlenen Sovyetler Birliği, komünizmi yaymak için Macaristan, Bulgaristan, Romanya, Polonya, Çekoslovakya gibi ülkelerde etkinliklerde bulunacak ve komünist partileri iktidara getirecek.
- Doğu bloku, Sovyetler Birliği'nin liderliğinde kurulmuş olup, İngiltere başbakanı Churchill tarafından "demir perde ülkeleri" olarak tanımlanmıştır.
- Doğu bloku içinde Komform (siyasi), Komecom (ekonomik) ve Varşova Paktı (askeri) gibi kurumlar kurulmuştur.
- 03:25Batı Bloku
- İngiltere başbakanı William Churchill, Sovyetler Birliği'nin yayılmacı politikasına karşı ABD'yi uyarıyor ve etkin bir çaba içine girmesini söylüyor.
- ABD, Batı blokunun liderliğini üstlenerek Sovyetler Birliği'ne karşı çevreleme politikası izleyecek ve etrafındaki ülkeleri kendi tarafına çekerek yayılmacı politikasını durdurmaya çalışacak.
- Batı blok, NATO, Avrupa Konseyi gibi kuruluşlar oluşturacak ve Truman Doktrini ile Marshall Planı ile genişlenmesi sağlanacak.
- 04:17Truman Doktrini ve Marshall Planı
- ABD Başkanı Henry Truman, 12 Mart 1947'de Avrupa'yı güçlendirmek için bir doktrini yayınlıyor ve Yunanistan'a 300 milyon, Türkiye'ye 100 milyon dolarlık yardım paketi açıklıyor.
- Truman Doktrini'nin amacı Sovyetler Birliği'nin yayılmasını engellemek ve Amerika'nın hakimiyetini geliştirerek Sovyet tehdidine karşı Türkiye ve Yunanistan'a askeri yardım yapmak.
- Marshall Planı daha çok ekonomik ağırlıklıdır ve Amerika, Avrupa'nın ekonomik yönden güçlenmesi için Avrupa'ya ekonomik yardımda bulunuyor.
- 05:25NATO ve Avrupa Konseyi
- NATO, Sovyetler Birliği'ne karşı kurulmuş askeri bir ittifak olup, ABD, İngiltere, Fransa ve diğer ülkelerin katılımıyla 1949'da kurulmuştur.
- NATO'nun amacı Sovyetler Birliği'nin yayılmasına ve tehdidine karşı askeri bir set oluşturmak.
- Avrupa Konseyi'nin amacı her alanda üye ülkeler arasında güven oluşturup işbirliği sağlamak olup, 1949 yılında kurulmuş ve Türkiye 8 Ağustos 1949'da kurucu üye olarak katılmıştır.
- 06:17Türkiye'nin Soğuk Savaş Dönemindeki Durumu
- II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yalta Konferansı'na katılan Sovyet lideri Stalin, Montrö'nün değiştirilmesini istiyor ve Boğazlar üzerinde hakimiyet kurmak istiyor.
- Sovyetler Birliği ile olan gergin durum 30 Mayıs 1953'e kadar devam edecek ve bu tarihten sonra Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki ilişki yumuşama dönemine girecek.
- Truman Doktrini sayesinde Türk dış politikasında büyük değişiklikler oldu, Türkiye Batı blokuna yaklaştı ve NATO'ya katılmak için her şeyi yaptı.
- 07:52Türkiye'nin NATO'ya Katılımı
- Türkiye başlangıçta NATO'nun dışında kalıyor, 14 Mayıs 1950 seçimleri sonucu iktidara gelen Demokrat Parti, NATO'ya katılmak için çalışmaları hızlandırıyor.
- Türkiye 1950'de Kore Savaşı'na asker göndererek NATO'ya üyeliği kabul edilecek.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 18 Şubat 1952'de protokol resmen imzalamasıyla Türkiye NATO'ya resmen katılmış oluyor.
- 08:48Kore Savaşı
- II. Dünya Savaşı'ndan sonra Japonya teslim olduktan sonra Kore'nin kuzeyini Sovyetler Birliği, güneyini ise Amerika denetimi altına aldı.
- 17 Temmuz 1948'de Güney Kore Cumhuriyeti kuruldu, 9 Eylül 1948'de Kuzey Kore Cumhuriyeti kuruldu ve Kuzey Kore Cumhuriyeti Güney Kore'ye saldırdı.
- Üç yıl süren savaş sonucunda taraflar birbirine üstünlük sağlayamıyor ve 1953'te Pan-John Antlaşması imzalanarak savaş sona eriyor.