Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ankara'da ikamet eden ve MEB kitaplarına dayanarak bilgi aktaran bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersidir. Öğretmen, harita çizerek konuları görsel olarak desteklemektedir.
- Video, Soğuk Savaş döneminde Uzakdoğu ve Güneydoğu Asya'daki gelişmelerden başlayarak, bölgesel güvenlik teşkilatları, Asya ve Afrika'daki bağımsızlık mücadelelerine kadar uzanan bir tarih anlatımı sunmaktadır. İçerik, Kore Savaşı, NATO, SEATO, ASEAN gibi bölgesel güvenlik teşkilatları, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Tunus, Fas, Cezayir, Kongo ve Mozambik gibi ülkelerdeki bağımsızlık mücadelelerini kapsamaktadır.
- Video ayrıca Türkiye'nin Soğuk Savaş dönemindeki dış politikası, Avrupa Konseyi, Balkan Paktı, Bağdat Paktı ve Sento gibi teşkilatlar hakkında bilgiler içermektedir. Öğretmen, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini de ele alarak öğrencilerin sınav hazırlığına yardımcı olmaktadır.
- 00:10Çin'in Soğuk Savaş Dönemi Gelişmeleri
- Çin komünizmi benimsemiş bir ülke olup, Rusya ile iyi ilişkisi olduğu dönemde komünistlere destek verirken, kötü ilişkisi olduğu dönemde Batı bloğuna yanaşmıştır.
- 1950'de ABD'ye karşı Kore Savaşı'na Kuzey Korelileri desteklemiş, 1956 Süveyş Krizi'nde İngiltere ve Fransa'ya karşı Mısır'ı desteklemiştir.
- Çin, Hindistan'ın rakibi Pakistan'la ilişkilerini geliştirmiş, Malaya'da İngilizlere, Çin Hindi bölgesinde Fransızlara karşı mücadele veren devrimci gruplara destek vermiştir.
- 02:30Kore Savaşı'nın Arka Planı ve Sonuçları
- Kore, Asya'da bir yarımada olup, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Yalta Konferansı ile ikiye ayrılmış, 38. enlem sınırı olarak belirlenmiştir.
- Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye saldırmasıyla savaş başlamış, Kuzey Kore komünist, Güney Kore ise kapitalist devletlerin desteğiyle savaşmıştır.
- Kore Savaşı Pan Mujon Mütarekesi ile son bulmuş, bu mütarekede Çin, ABD ve Sovyet Rusya etkili olmuştur.
- 04:25Türkiye'nin Kore Savaşı'ndaki Rolü
- ABD'nin çağrısına olumlu cevap verip Kore'ye ilk askerlerini gönderen ülke Türkiye olmuştur.
- Kore'deki Türk Birliği'nin komutanı Tahsin Yazıcı, alay komutanı Celal Dora'dır ve birlik "Şimal Yıldızı" adıyla bilinmiştir.
- Türk Birliği'nin Kore'deki başarıları, 1952'de NATO'ya üyelik için ortam hazırlamıştır.
- 06:47Süleyman Dilbirliği Hikayesi
- Kore'ye giden astsubay Süleyman Dilbirliği, Kuzey Korelilerin katlettiği bir ailenin cesedlerinin arasında yaşayan küçük bir kız çocuğu Ayla'yı kurtarmıştır.
- Süleyman Dilbirliği, Ayla'yı Türk birliğine getirip ona babalık yapmış, ancak Kore yasaları gereği çocuğu Güney Kore'ye götürmemiştir.
- Süleyman Dilbirliği, Ayla'yı görmek için bavulun içine koyup getirmek istemiş, gemide yakalanmış ve yıllarca hasretiyle yanıp tutuşmuştur.
- 09:21Uluslararası Güvenlik Teşkilatları
- Kore Savaşı'nda verilen bilgiler sınavlarda soru olarak karşınıza gelebilir, özellikle Türkiye'yi ilgilendiren yerlere dikkat edilmelidir.
- NATO (North Atlantic Trade Organization), Atlas Okyanusu'nun kuzeyindeki ülkelerin kurduğu bir güvenlik ittifakıdır.
- SEATO (South East Asia Organization), NATO'nun Güneydoğu Asya versiyonudur ve Filipinler'in başkenti Manila'da kurulduğu için Manila Paktı olarak da bilinir.
- 10:24SEATO ve Diğer Teşkilatlar
- SEATO'da Amerika, İngiltere, Fransa gibi büyük devletler ve Yeni Zelanda, Avustralya, Filipinler, Tayland, Pakistan gibi bölge devletleri bulunmaktadır.
- SEATO, ABD'nin çevreleme politikasının bir ürünüdür; ABD, komünist Sovyet Rusya'ya bağlı devletlerin dibindeki devletleri kendisine bağlamaya çalışmaktadır.
- ASEAN (Güneydoğu Asya Milletleri Birliği), sadece bölge devletlerinden oluşan bir teşkilattır ve Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya, Singapur gibi devletler bu teşkilata üye olmaktadır.
- 12:03ANZUS ve Asya'daki Bağımsızlık Mücadeleleri
- ANZUS, Avustralya (A), Yeni Zelanda (NZ) ve ABD'nin baş harflerinden oluşan bir bölgesel güvenlik ittifakıdır.
- İngilizce kısaltmalardan yararlanarak birçok teşkilatı anlamak mümkündür.
- Asya ve Afrika'daki bağımsızlık mücadeleleri konusu ele alınmaktadır.
- 13:23Hindistan'ın Bağımsızlık Hareketi
- İngilizler Hindistan'ı sömürgeleştirmeye başlamış ve halka zulüm yapmıştır.
- Londra'da hukuk eğitimi alan ve İngilizlerin Hindistan'ı sömürgeleştirmesine direnen önemli bir şahıs Mahatma Gandi'dir.
- Gandi, İngilizlere karşı defalarca direniş sağlamış, İngilizler onu Güney Afrika'ya sürgüne göndermiş ancak Gandi bir yolunu bulup geri dönmüştür.
- 14:06Gandi'nin Hayatı ve Eylemleri
- Gandi, İngiltere'de hukuk eğitimi alırken irkçı bir hocasına karşı direniş göstermiş ve hocasının sınavda "aptal" yazmasına rağmen "herkes ihtiyacı olanı ister" diyerek cevap vermiştir.
- Gandi, dünyevi zevklerden kendini arındıran biri olarak ihram kıyafetini giymiş ve iplikçi makarası ile geçimini sağlamaya çalışmıştır.
- Gandi, sivil itaatsizlik ve pasif direniş eylemlerini başlatmış, "eğer zalimlere karşı zalimlerin usullerini kullanırsak onlardan farkımız kalmaz" demiştir.
- 16:52Hindistan'ın Bağımsızlığı ve Pakistan'ın Kuruluşu
- İngilizler tuz vergisi çıkarmış, Gandi bunun üzerine ünlü tuz yürüyüşünü (Dandi Yürüyüşü) yapmış ve İngilizler Hindistan'a bağımsızlığı vermek zorunda kalmıştır.
- Hindistan bağımsızlığını kazandıktan sonra içinde yaşayan Müslümanlar, Hindularla aynı yönetim içinde olmak istememiş ve ayrı devlet kurmak istemişlerdir.
- Lahor'da düzenlenen Müslümanlar Birliği Cemiyeti Kongresi'nde etkili olan Muhammed Ali Cinna, daha sonra Pakistan'ın bağımsızlık hareketinde lideri olmuştur.
- 17:45Pakistan ve Bangladeş
- İngilizler Pakistan'da bağımsızlığını tanıdı ve Pakistan Hindistan'ın kuzeybatı ve kuzeydoğusunda iki farklı bölgeden oluşuyordu.
- Bu iki bölge arasında kara bağlantısı yoktu.
- 1971 veya 1972 yılında Doğu Pakistan'da yaşayanlar Pakistan'dan ayrılıp Bangladeş Devleti'ni kurmuşlardır.
- 18:34Bağımsızlık Liderleri ve Caddeler
- Bangladeş'in bağımsızlık lideri Ziya Ürrahman'dır.
- Ankara Çankaya'da önemli caddelerin adları kendi ülkelerini bağımsızlığını kazanmasında etkili olan liderlerle anılmaktadır: Ziya Ürrahman Caddesi, Muhammed Ali Cinnah Caddesi, Mahatma Gandhi Caddesi.
- Hindistan'ın bağımsızlık lideri Mahatma Gandhi, Pakistan'ın bağımsızlık lideri Muhammed Ali Cinnah, Bangladeş'in bağımsızlık lideri Ziya Ürrahman'dır.
- 19:29Mahatma Gandhi'nin Dua'sı
- Mahatma Gandhi'nin bir duası vardır ve bu dua herkese, günümüzdeki siyasetçilere de uygundur.
- Dua'da Tanrı'dan güçlülerin yüzüne gerçeği söylemek, zayıfların alkışını kazanmak, yalan söylememek için yardım istenir.
- Dua'da başarı, alçakgönüllülük, hoşgörü, intikam arzusu, özür dileme ve affetme gibi değerler vurgulanır.
- 21:46Güneydoğu Asya'da Bağımsızlıklar
- İngiltere'den bağımsızlığını kazananlar: Seylan, Birmanya, Malezya, Myanmar.
- Seylan, Hindistan'ın altında bir ada ülkesidir ve "Hindistan'ın gözyaşı" olarak bilinir.
- Fransa'dan bağımsızlığını kazananlar: Hindi, Çini veya Çin Hindi bölgesi (Vietnam, Laos, Kamboçya), Hollanda'dan bağımsızlığını kazanan Endonezya.
- 22:39Afrika'daki Bağımsızlıklar
- Afrika'da sömürgeciliğin sona ermesi, İtalyanların Etiyopya ve Libya'dan çıkarıldığı 1940'larda başladı.
- Tunus 1956'da bağımsızlığını kazandı ve bu süreçte Habip Burgiba liderlik yaptı.
- Fas 1956'da İspanya ve Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
- 23:41Cezayir'in Bağımsızlık Süreci
- Cezayir'in bağımsız lideri Ferhat Abbas'tır ve 1962 yılında Fransa ile Evan Sözleşmesi imzalayarak bağımsızlığını kazandı.
- 1871'de Fransızlara karşı Muhammed el-Mukrani isyanı çıktı ve 1926'da Kuzey Afrika Yıldız Partisi kuruldu.
- Fransızlar 1945 yılında Setif Katliamı'nı yaptı ve bu katliamda Cezayirli kadınlar tecavüze uğradı.
- 25:35Cemile ve Afrika Direnişi
- Fransızların yaptığı katliamları dünya kamuoyuna duyurmaya çalışan Cezayirli Cemile, Fransızlar tarafından idam cezası çıkarıldı.
- Uluslararası kamuoyu ve medya unsurları Cemile'nin idamdan kurtarılması için faaliyet gösterdi ve kadın idamdan kurtuldu.
- Cemile Afrika direnişinin sembol ismi oldu ve Fransızlar birçok cezaevi Müslüman erkeği öldürdü.
- 26:34Nelson Mandela ve Afrika Birliği
- Lakabı Madibe olan Güney Afrika'nın ilk siyahi avukatı ve seçimle iş başına gelen ilk siyahi devlet başkanı Nelson Mandela'dır.
- 1977'de Cibuti Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Afrika'da bağımsızlığına kavuşmayan ülke kalmadı.
- 1999'da sömürge çağını simgesel olarak sona erdiren gelişme, İngiltere'nin Hong Kong'u Çin'e devretmesi oldu.
- 28:06Afrika Birliği Teşkilatı ve Ruanda
- 1963'te Afrika Birliği Teşkilatı (OAU) Habeşistan'ın başkenti Addis Ababa'da kuruldu.
- Afrika ülkelerinin genelinde ve birçok Ortadoğu ülkesinde darbeyle başa geçmiş generaller bulunur ve bunları darbe yaptıran dış güçlerdir.
- Ruanda'da Hutu ve Tutsi kabileleri arasında yoğun mücadele yaşanmakta ve emperyalist güçler bu kabilelere silah satarak yeraltı ve yerüstü kaynaklarını ele geçiriyor.
- 29:35Sömürgecilik ve Afrika'nın Bağımsızlığı
- Kongolu Patris Lumumba ve Mozambikli Eduardo Moblan gibi özgürlük savaşçıları, ülkelerinin liderlerinin vatanlarını sattığını biliyor ve halkı örgütleyerek ayaklanma çıkarıyorlar.
- Emperyalist güçler, direnişçileri kendi halkından birilerini öldürtüyor ve gazetelerde "kendi halkı tarafından öldürüldü" şeklinde haber veriyorlar.
- 1957'de Gana, Sahra altı Afrika'sında bağımsızlığını kazanan ilk devlet oldu ve 1965'te Rodezya İngiltere'den bağımsızlığını kazandı.
- 30:42Güney Afrika'nın Bağımsızlığı ve Sömürgecilik
- Güney Afrika Cumhuriyeti'nde azınlıkta olan beyazlar çoğunlukta olan siyahlara hükmettiği rejime "apertait rejimi" denir.
- Güney Afrika'nın bağımsızlık lideri Nelson Mandela'dır ve bu ülke dünyanın en önemli elmas ve altın yataklarının olduğu yerdir.
- Sömürgeci güçler Afrika'daki halkları zincire bağlayıp siyanürle altın aratıyor, bu süreçte insanlar ölüyor ve kanlı elmas denilen bir film bu durumu göstermektedir.
- 32:04Türkiye'nin Soğuk Savaş Dönemi Dış Politikası
- Soğuk savaş döneminde Türkiye, 1949 Mayıs ayında kurulan Avrupa Konseyi'ne üye oldu ve 1952 yılında Kore Savaşı'na asker göndermesi NATO'ya üyeliğin önünü açtı.
- Türkiye, 1953'te kurulan Balkan Paktı'nda yer aldı, bu paktı Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında kuruldu.
- 1954'te Yunanistan Kıbrıs sorunu nedeniyle paktan çekildi ve Yugoslavya'nın lideri Tito, Stalin'in ölümünden sonra Rusya'ya yanaşmaya başladı.
- 34:46Bağdat Paktı ve Sento
- 1955'te kurulan Bağdat Paktı'na Türkiye, Irak, İran ve Pakistan katıldı, 1959'da Irak'ta rejim değişikliği yaşanınca Irak paktan çekildi.
- Irak'ın çekilmesiyle paktın adı Sento (Merkezi Anlaşma Örgütü) oldu ve merkezi Ankara'ya taşındı.
- 1979'da Pakistan ve İran da paktan çekildi ve bu pakta önemini yitirdi.