Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Lisesi" programının ikinci bölümü olan bu video, sunucu ve Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Feyz Hoca arasında geçen bir röportaj formatındadır. Ayrıca videoda Donar Smark'ın yönettiği bir film analizi de yer almaktadır.
- Video, sinemada insan seslerinin kullanımının tarihsel gelişimini, politik boyutlarını ve duygusal etkisini ele almaktadır. İlk bölümde Hitchcock, Charlie Chaplin, Jacques Tati, Bergman, Godard ve Wenders gibi önemli yönetmenlerin filmlerindeki ses odaklı anlatımlar incelenirken, ikinci bölümde "Fred", "The Conversation" ve "Başkalarının Hayatları" gibi dinleme temalı filmler analiz edilmektedir. Son bölümde ise Donar Smark'ın filmindeki Weasler ve Dreyman karakterleri arasındaki ilişki ve ses kurgusu detaylı olarak incelenmektedir.
- Videoda ayrıca sesin tonlaması, nüansları ve bunların insan davranışlarını nasıl etkilediği üzerinde durulmakta, "İyi Bir İnsan İçin Sonat" adlı müzik notasının filmdeki rolü ve Weasler'in Dreyman'ın kız arkadaşıyla olan ilişkisini bozması gibi kritik sahneler ele alınmaktadır.
- 00:04Sinemada İnsan Sesinin Önemi
- Programın ikinci bölümünde Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Feyz Hoca, sinemada insan seslerinin kullanımı ve bu kullanımların önemleri üzerine konuşacak.
- İnsan sesi, doğmadan önce anne karnında duyulmaya başlar ve doğduktan sonra görsellikten daha önemli bir duyu olarak algılanır.
- İnsan sesi sinemada değişik şekillerde kullanılabiliyor ve her kullanılışında kendine göre yarattığı duygu, politik duruş ve anlatımın parçası oluyor.
- 03:00Kaynak Görünmeyen Sesler
- Michel Io'nun teorisinin bir parçası olan kaynak görünmeyen sesler, klasik sinemada normal perdede konuşan bir insanın sesinden çok farklı bir etki yaratıyor.
- Bedenle sesin bir arada olması esastır, bu bozulduğunda atipik bir durum ortaya çıkıyor.
- Hitchcock'un "Sapık" filmindeki annenin sesi gibi bedeni olmayan sesler, filmin okumasını kendisine beden bulmaya çalışan bir sesin ortaya çıkması olarak sunuyor.
- 04:48Sesli Sinema ve İnsan Sesinin Kullanımı
- Sesli sinemaya geçişte en çarpıcı şeylerden biri insanın sesinin duyulabiliyor olması ve konuşabiliyor olması.
- Charlie Chaplin, insan sesini hemen filmlerinde kullanıyor ancak konuşturmak istemiyor ve şiirsel anlam katıyor.
- Sesli sinemadan sesli sinemaya geçerken Chaplin pes ediyor, ancak belli bir süre sadece insan sesi odaklı olarak romantik ve şiirsel bir metropol anlatım kurabiliyor.
- 05:44Sinemada İnsan Sesinin Örnekleri
- Jacques Tati'nin "Mösyö Hulou'nun Tatili" filminde sesin otoritesi, yönlendirilmesi ve muğlaklığı üzerine fikirler var.
- "Stay Vişne" (Tale of Cherry) filminde intihar etmeye eğilimli kahramanın üç uzun konuşma ile muhatap olduğu ve sonunda fikrini değiştirip değiştirmediği farklı okumalar yapılabilir.
- Von Carwi'nin "Birlikte Mutlu" filminde bir sesin kayıt edilmesi, hüznünün birikmiş olması ve şelaleye yapılan ziyarette rüzgar ve deniz sesleri arasında bırakılması, sesin insanın ruhundaki üzüntüyü serbestleştirmesi anlamına geliyor.
- 08:35erotik ve Belgesel Örnekler
- Bergman'ın "Persona" filmindeki hemşirenin sahilde yaşamış olduğu tecrübeyi anlattığı sahne, hipnotik bir şekilde sadece sesin tekrar etmesiyle ön plana çıkıyor.
- Godard'ın "Hafta Sonu" filminde sevgililerin bir tanesinin yaşadığı tecrübeyi diğerine anlatması, kameranın az hareketleriyle ve karanlık müzikle sadece sese odaklanmamızı sağlıyor.
- Winners'in "Paris, Texas" filminde kaset kaydedici ve kaset çalar var, birbirini kaybetmiş bir karı kocanın aynanın arkasından sadece ses üzerinden birbirleriyle konuştukları sahne var.
- 10:12Yılmaz Güney'in "Lisesi"
- 1982 Cannes Film Festivali'nde Yılmaz Güney'in "Lisesi" filmi, Win Mender tarafından 666 numaralı oda isimli belgesele kaydediliyor.
- Bu belgesel, Cannes Film Festivali'ne gelen yönetmenlerle Winders'in sinemanın geleceği üzerine yapmış olduğu söyleşileri içeren ve sadece bir otel odasında sabit bir kamerayla kaydedilmiş.
- Yılmaz Güney, 1982'de ödül kazanacağı festivalde bulunduğu yerden çıkıp otele gelemiyor, sadece sığındığı bir yerde bulunup festivalle ilgili sınırlı sayıda hareket etmeyi tercih ediyor ve sadece sesiyle konuşuyor.
- 12:27Sinema ve Sanat İlişkisi
- Sinema iki açıdan ele alınmalıdır: endüstri olarak sinema ve sanat olarak sinema.
- Sanat olarak sinema ile endüstri olan sinema arasında kopmaz bir bağ vardır.
- Sinema kitlelere ulaşmak isterken kitlelerin isteklerini, ruh halini ve taleplerini dikkate almak zorundadır.
- 12:56Sinema ve Kitle İlişkisi
- Kitlelerin talepleri donuk, değişmez ve tekdüze değildir, bu nedenle sinema sürekli olarak kitlelerdeki değişimi hesaba katmak zorundadır.
- Bir sanat olarak sinema kitleleri anlatırken, endüstri olarak sinema parayı hesaba katar.
- Sinema sanat olarak sinema, para endüstri olan sinemanın ihtiyaçlarına cevap veremiyorsa, burada bir kopukluk ve değişme söz konusudur.
- 14:00Gelişen Sinemanın Dramı
- Gelişen genç sinemacılar, gelişmiş kapitalist ülkelerin büyük prodüktörleri ile ilişkilere girdiklerinde kendi bağımsızlıklarını yitirip sermayenin sınırlarını çizdiği şeylerin içinde hareket etmek zorunda kalıyorlar.
- Bu noktada gelişen sinemanın değil, çöken, çözülen, eskiyen sinemanın bir unsuru haline getirilmek isteniyor.
- Bu durum hem sanatçının hem de gelişen sinemanın dramı olarak ele alınmalıdır.
- 14:40Türkiye'deki Sinema Durumu
- Türkiye'de hakim olan sinema gerici sinemadır.
- Filiz halinde olan fakat sürekli olarak egemen güçler tarafından baskı altına alınan, yasaklanmak istenen, çeşitli cezai tedbirlerle susturulmak istenen bir sinema vardır.
- 15:11Dinleme Konulu Filmler
- Fred ve The Conversation filmleri dinleme konulu temel filmlerdir.
- Bu filmler insan sesi odaklıdır ve duyduğumuz sese, sesin tonlamasına nasıl anlamlar yüklediğimizi ve bunların bizi nasıl değiştirdiğini gösterir.
- The Conversation filmi, özel dedektifin bir çiftin konuşmasını yüksek teknolojik şartlarla kaydedip çözümünü yapması hikayesini anlatır.
- 16:39The Conversation Filminin İçeriği
- Filmin hikayesi, dedektifin duyamadığı yere duymaya, anlamaya çalışmasıdır.
- Filmin konularından biri iletişim ve iletişimsizlik olup, 1960'ların sinemasındaki varoluş stüdyoluk anlamında iletişimsizlik ele alınmaktadır.
- Film boyunca konuşma seslerinin başka seslerle iç içe girmesi, birisinin diğerinin üzerine çıkması ve onu perdelemesi, duymayı engellemesi ve duyulmadıkça yaşanan rahatsızlık hissi filmde büyük bir takıntı hali oluşturur.
- 18:52Clue Filmi
- Clue filmi feminist okumaların yapılabileceği bir filmdir.
- Filmin ismi olan Clue, aslında Bray isminde bir seks işçisini anlatır ve bir kayıp vakası üzerinden o seks işçisiyle yapılmış olan buluşmalar görüşmelerden akan bir hikaye sunar.
- Film, erkek anlatıcıların kadından bahsettiği görüntüler ve kadın bedeni üzerindeki iktidar çabasına dair bir film olup, kadın sesinin sürekli bütün mekanları doldurması ve Bray'in tüm film esnasında akan ayrı bir terapi seansı içerir.
- 21:14Başkalarının Hayatı Filmi
- Başkalarının Hayatı filmi, sesin belki de bittiğine nasıl katkı sağladığından başlayarak ele alınabilir.
- Film, Doğu Almanya zamanında bir statsi polisinin bir tiyatro yazarını ve sevgilisi olan oyuncunun evini gizlice dinlemesi macerasını anlatır.
- Filmde hiçbir macera son ana kadar yoktur, sadece statsi ajanının dinleme faaliyetini gerçekleştirdikçe nasıl değiştiği ile ilgilidir.
- 22:38Başkalarının Hayatı Filminin Başlangıcı
- Film başlar başlamaz, statsi polisi West'leri polis akademisi'nde eğitim verirken görülür ve bir muhalifi nasıl acımasızca ve işkence şartlarında sorguladığına tanık olunur.
- Akademide bu sorgulama yöntemi eğitim olarak verilir ve öğrencilerden biri "insani değil" diye naif bir soru sorduğunda hemen isminin yanına bir eksi işaretinin notu alınır.
- İlk başta otoriter, her şeye hakim, manipülatif ve izleyenleri yönlendiren birisi olarak görülen statsi polisi, dinlemenin verdiği güç ve hükümdarlık hissini veren bir yanıyla manipülatif haliyle vereceği dersi verir.
- 24:21Weasler ve Dreyman'ın İlişkisi
- Weasler, başlangıçta acımasız bir statik polis ve devletin ideolojisine bağlı biri olarak tanıtılır.
- Weasler, Dreyman'ı dinlemeye başladıkça onunla kurduğu ilişki değişmeye başlar ve kendisini Dreyman'la özdeşleştirmeye çalışır.
- Dreyman'ın doğum günü kutlamasında, arkadaşı tarafından "İyi Bir İnsan İçin Sonat" isimli bir müzik notası hediye edilir, ancak Weasler her şeyi duyuyor ama her şeyi görmüyor.
- 26:58Weasler'in Trajedisi
- Weasler'in ilk defa dinlediği kişinin evine müdahale edip oradaki doğal akışı bozduğu an, trajedinin başladığı anlardan biridir.
- Weasler, Dreyman'ın kız arkadaşının kültür bakanının tacizine karşı duramamasını ve onunla buluşmayı inkar edememesini görür.
- Weasler, Dreyman'ın dinleye dinleye onun duygusunun bir parçasını kendi içine alır ve onun haksızlıklarını çözmesini ister.
- 28:53Weasler'in Değişimi
- Weasler'in oturuşu yavaş yavaş değişir, otoriter ve aletlere hakim görünümü küçülür ve değişir.
- Weasler, Dreyman'ın nesnelerine dokunmak ister ve onun yokken evin içine girer, Brecht'in bir kitabını alıp kendisi evinde okur.
- Weasler'in politik bir anlayış göstermek ve Dreyman'ı korumak dürtüsü daha sonraki aşamalarda gelir, ancak başlangıçta duygusal bir paylaşımla başlar.
- 30:54Müzik ve Duygusal Bağ
- Weasler, sürekli sesler duyar ve not eder, sonra intihar eden arkadaşının hediye ettiği "İyi Bir İnsan İçin Sonat" notasını çalar.
- Müzikin iyilikle eşleştirilmesi ve bu iyiliğin çalınmasıyla birlikte sesin Weasler'e manevi bir bağ ile ulaşması, onun hareketlerini tamamen değiştirir.
- Weasler, sesin tek başına bir yaşanmışlık hayal edebilme imkanı sayesinde Dreyman'la bağ kurabilir, ancak bu özdeşleşme trajediyi yaratır.
- 34:15Filmin Sonu
- Weasler, kendisine ceza olarak verilen korkunç sessizlikle muhatap olmak zorunda kalır ve yıllar boyunca sadece pul yapıştırarak geçirmek zorunda kalır.
- Filmin sonu, Weasler'in yapmaya çalıştığı iyiliklere bağlanan müzikal eserle bağlanır.
- Weasler'in trajedisi, sesin verdiği duygusal muğlaklık ve geniş yorum imkanı sayesinde kendi yaratmış olur.