Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir profesör ve avukatların sunduğu sigorta hukuku ve tahkim konulu kapsamlı bir eğitim dersidir. Konuşmacılar arasında 12 yıllık profesörlük kariyerine sahip bir profesör ve Mehmet Bey adında bir avukat bulunmaktadır.
- Video, sigorta hukukunun temel prensiplerinden başlayarak sigorta türlerini (zarar sigortaları, sorumluluk sigortaları, soyut sigortalar) detaylı şekilde ele almaktadır. Daha sonra sigorta tahkim komisyonunun işleyişi, yetkileri ve uygulamada karşılaşılan sorunlar incelenmekte, son olarak da sigorta davalarında değer kaybı ve bedensel zarar hesaplamaları konuları Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve hakem kararları üzerinden açıklanmaktadır.
- Ders boyunca Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili maddeleri (1453-1485), sigorta tahkim komisyonunun üyelik sistemi, arabuluculuk ile ilişkisi, sigorta takvime başvuru şartları ve gerekli belgeler gibi pratik bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca sigorta şirketlerinin hasar ihbarı sonrası uyguladığı süreçler, bilirkişi raporları ve adli tıp raporlarının değerlendirilmesi gibi konular da detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:20Cumhuriyet'in 100. Yılı ve Sigorta Hukuku
- Konuşmacı, Cumhuriyet'in 100. yılını kutlayarak, köyden İstanbul'a gelerek profesör olabildiğini ve bu başarıyı Cumhuriyet'e borçlu olduğunu belirtiyor.
- Sigorta hukukunun lisans aşamalarında bazı hukuk fakültelerinde seçimlik veya kaldırılmış olması konusunda endişe duyduğunu ifade ediyor.
- Sigorta hukukunun alternatif çözüm yöntemleri olan arabuluculuk ve tahkim komisyonu gibi önemli alanları olduğunu vurguluyor.
- 01:56Sigorta Hukukunun Temel Özellikleri
- Sigorta hukukunun karşılıklı irade beyanı ile kurulan, borçlar hukukunda maddi bir borç ilişkisinin ilk ve en önemli kaynaklarından biri olan sözleşme ile kurulan bir hukuki ilişkiden bahsettiğini belirtiyor.
- Kamu sigortaları (5510 sayılı kanun, emekli sandığı, SSK, Bağkur) zorunlu sigortalar olduğu için sigorta hukukunun ilgi alanının dışında olduğunu açıklıyor.
- Sigorta hukukunun özel hukuk kısmıyla ilgilendiğini ve sigorta sözleşmesine ilişkin sistematiği kurabildiğimizde sorunları çözmek daha kolay olduğunu vurguluyor.
- 03:33Sigorta Sözleşmelerinin Ayrımı
- Sigorta sözleşmelerinin iki bakış açısıyla tahsibe tabi tutulduğunu belirtiyor: ihtiyacın karşılanması ölçütüne göre ve riziko'nun konusuna göre.
- İhtiyacın karşılanması ölçütüne göre yapılan sigorta sözleşmesi ayrımında maddi menfaat olduğu, bu menfaatin gayri fiziki de olabileceği vurgulanıyor.
- İhtiyacın karşılanması ölçütüne göre sigorta sözleşmeleri iki ana kategoriye ayrılıyor: zarar sigortaları ve can/ meblağ/ tutar sigortaları.
- 06:45Zarar Sigortaları
- Zarar sigortaları, halihazırda aktifimizde bulunan mal varlığı için yapılan sigortalar olabileceği gibi, mal varlığımız aktif olarak olmamasına rağmen üçüncü şahıslara vermemiz muhtemel zararları sigorta ettiriyor.
- Zarar sigortaları iki ana kategoriye ayrılıyor: aktif zarar sigortaları ve pasif zarar sigortaları.
- Aktif zarar sigortaları, halihazırda aktifimizde bulunan değerleri (ev, mücevher, otomobil, tekne, elektrikli eşyalar) sigorta ettiriyor ve üç ana kategoriye ayrılarak inceleniyor.
- 09:13Aktif Zarar Sigortaları
- Aktif zarar sigortaları, mal varlıklarını, alacak sigortalarını ve kazanç sigortalarını üç ana bölüme ayırarak incelenir.
- Mal sigortaları, parayla kıymetlendirilebilen ve ekonomik değeri olan haklardan bahsedilir.
- Sigorta sözleşmesi, sigortacının sigorta himayesini üzerine almış olduğu ve sigorta etlerinin prim ödeme borcunu üzerine almış olduğu edimlerin karşılıklı değiş tokuşunu gerektiren, tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.
- 10:43Mal Sigortaları
- Mal sigortalarında sigorta edilen mal değil, onun üzerindeki menfaattir ve menfaat değişikliği olduğu zaman sözleşmede aksine bir hüküm yoksa sigorta akdinin sona ereceği düzenlenmiştir.
- Mal üzerindeki menfaat ayni hakk (mülkiyet hakkı), sınırlı ay hakk (intifak hakkı) veya rehin hakkı şeklinde olabilir.
- Mal sigortalarına yönelik genel türler arasında yangın sigortası, oto kasko sigortası, nakliye taşıma sigortaları, cam kırılmasına karşı sigorta, hırsızlık sigortası, makine montaj sigortası, inşaat sigortası, deprem sigortası ve tarım sigortaları bulunmaktadır.
- 13:12Alacak Sigortaları ve Kazanç Sigortaları
- Alacak sigortaları, aktifimizde olan bir değerdir ve artık alacaklarımız da sigorta ettirebiliriz.
- Deniz ticaret hukukunda, kaza sonucunda ziya uğrayan eşya için navlun ödenmez ve peşin ödenmişse geri alınır, bu nedenle alacaklı navlun alacağını sigorta ettirebilir.
- Kazanç sigortası, ekonominin gidişatına göre etkileyen bir sigorta türüdür ve teşebbüse girecekler, elde edememe riskine karşı sigorta ettirebilirler.
- 16:54Zarar Sigortalarının Temel Prensibi
- Zarar sigortalı egemen olan en temel prensip, sigorta şirketinin sigorta etlerin gerçek zararını karşılamak zorunda olmasıdır.
- Sigorta konusu menfaatin değeri ile sigorta bedeli arasında fark varsa, fazla olan kısmı aşkın sigorta yasana takılır ve batıl olur.
- Taksili sigortalarda (mutabakatlı valar sigorta) karşılıklı olarak anlaşılırsa, aşkın sigorta iddiası ile sürülmeyecek demektir.
- 17:56Pasif Zarar Sigortaları
- Pasif zarar sigortaları, sorumlu sigortaları bağlamında üçüncü şahıslara vermemiz muhtemel haksız fiil sorumluluklarımızı sigorta ettirebilir miyiz sorusunun cevabını verir.
- Sorumluluk sigortaları, ticaret kanunumuzda 1473 ile 1485'te düzenlenmiştir.
- En yaygın pasif zarar sigortası, kanuni borçlara karşı yapılan sorumlu sigortadır ve trafik sigortası (zorunlu mali mesuliyet sigortası) bu kabildendir.
- 19:30Sorumluluk Sigortaları
- Kanuni borçlara karşı yapılan sigorta, motorlu taşıtı olanlar için zorunludur.
- Avukat mesleki sorumluluk sigortası, vekalet taktiği hükümleri uygulandığı için geçmişe yönelik beş yıllık zaman aşımı çerçevesinde usul işlemleri atladığımız zaman veya avukatlık mesleğine ilişkin sorun doğduğunda kendimizi sigorta ettirebiliriz.
- Hekim mesleki sorumluluk sigortası (malpraktislerine karşı) zorunlu olarak yapılıyor ve devlet yüzde elli'sini ödüyor, yüzde elli'si kendi maaşından kesiliyor.
- 20:49Diğer Sorumluluk Sigortaları
- Hukuki himaye sigortası, avukatlar için yeni bir sigorta türü olup, Almanya menşeili davalarda yaygın olarak kullanılıyor.
- Sözleşmeden doğan borçlara karşı sigorta, reazorans sözleşmelerinde söz konusu olabilir.
- Zaruri masraflara karşı sigorta, özellikle bir malın yeniden elde edilmesine ilişkin sigorta tazminatı yetmiyorsa, yeni değerinde sigorta ettirme sorumluluğunu karşılar.
- 23:36Soyut Ayrım
- Soyut ayrım, meblağ sigortaları (tutar sigorta) ve can sigortaları olmak üzere ikiye ayrılır.
- Zarar sigortalarında zenginleşme yasağı, tazmin ilkesi, aşkın sigorta yasağı ve halefiyet prensibi uygulanır.
- Can sigortalarında (can sigortaları) zenginleşme yasağı, aşkın sigorta yasağı ve çifte sigorta yasağı uygulanmaz.
- 25:14Can Sigortaları Türleri
- Can sigortaları üç şekilde çıkar: hayat sigortaları, kaza sigortaları ve hastalık ve sağlık sigortaları.
- Hayat sigortaları, belli bir yaşta ya da belli bir tarihte hayatta kalma ihtimaline karşı veya belli bir zaman diliminde ölme ihtimaline karşı yapılan sigortalardır.
- Kaza sigortaları, dışarıdan aniden gerçekleşen bir fiilden dolayı insan hayatı söz konusu olursa veya ölüm gerçekleşebilir.
- Hastalık ve sağlık sigortaları, poliçede gösterilen hastalıklar baştan sayılıyor ve hastalık çıktığında hem tedavi masrafları hem de poliçe ile kararlaştırılan tutarın sigorta şirketi tarafından defaten bir kerede tazminat olarak ödenmesi gerekir.
- 28:38Sigorta Tahkim Komisyonu Hakkında Genel Bilgiler
- Konuşmacı, sigorta tahkimde karşılaşılan yaygın dava türlerini ve uygulamada çıkan sorunları yansıtmaya çalışacağını belirtiyor.
- Sigorta tahkim komisyonu, Sigortacılık Kanunu madde 30'dan yargılama yetkisini alıyor ve zorunlu sigortalarda sigorta şirketlerinin üyelik sistemi aranmıyor.
- Sigorta tahkim komisyonuna üye olmak zorunlu değil, ancak üye olan sigorta şirketlerine karşı dava açıldığında tahkim sözleşmesi oluşuyor.
- 30:50Sigorta Tahkiminde Arabuluculuk
- Sigorta tahkiminde dava açmadan önce arabuluculuğa başvurma şartı yoktur, çünkü Arabuluculuk Kanunu madde 18/18'e göre özel kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurma zorunluluğu varsa arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmaz.
- Sigorta tahkimine başvurabilmek için uyuşmazlık yönünden dava açılmamış olması ve tüketici hakem heyetine başvurulmamış olması gerekiyor.
- Arabuluculuk yapılmış ve anlaşmaya varılmışsa, sigorta şirketine karşı dava açma şansı yüksek değildir.
- 35:31Arabuluculuk Sonrası Sigorta Tahkimine Başvuru
- Arabuluculuk faaliyeti sigortayla zarar gören ile işleten arasında gerçekleşmişse, sigortaya karşı haklar saklı tutulmuşsa dava açılabilir.
- Bedeni zararlarda uzlaşma sağlanmışsa, sigorta şirketine karşı haklar saklı tutulmuşsa dava açılabilir, aksi takdirde açılamaz.
- Sürücüye karşı açılan ceza davasında veya soruşturma aşamasında uzlaşma sağlandıysa, sigorta şirketine karşı haklar saklı tutulmuşsa dava açılabilir, aksi takdirde açılamaz.
- 37:56Tahkime Elverişlilik
- Sigorta şirketine karşı dava açmadan önce uyuşmazlığın niteliği ve dosyanın tahkim yargılamasına elverişli olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Tahkim hakemleri egemenlik hakkını kullanamaz, evrak gelen evraklar üzerinden karar verirler.
- Uyuşmazlıkta tanık dinlenmesi, keşif yapılması veya defter incelemesi yapılması gerekiyorsa, bu uyuşmazlık tahkim yargılamasına müsait değildir ve hakemler dosyadan el çekme kararı verebilirler.
- 41:14Sigorta Şirketlerinin Araştırma Raporları
- Sigorta şirketleri, hasar ihbarı yapıldığında şüpheli bulgular görürlerse araştırma raporu hazırlattırıyorlar.
- Araştırma raporu, olay mahallini inceleyen ve kazanın niteliğini değerlendiren kişilerin sunduğu bir rapordur.
- Araştırma raporu menfi çıkarsa ve dosya içeriğindeki deliller de bunu destekliyorsa, borsadan el çekme durumu söz konusu olabilir.
- 42:17Sigorta Takvimde Başvuru Şartları
- Sigorta takvimde dava açmadan önce sigortaya karşı başvuru şartı vardır ve trafik sigortalarında 15 iş günü beklemek gerekir.
- Eksik evrakla başvuru yapılmışsa hakemler usulden ret kararı verebilir.
- Anayasa Mahkemesi, ZMMS'de belirtilen belgelerin istenebileceğini teyit etmiştir.
- 43:13Başvuruda Gerekli Belgeler
- ZMMS'nin ek madde altı'nda hasarlarında nötr belgeler, değer kaybı taleplerinde, bedeni zararlarda ve destekten yoksun kalma zararlarında gerekli belgeler sayılmıştır.
- Destekten yoksun kalma zararlarında vukuatlı anne babanın vukuatlı nüfus kaydı ve otopsi raporu gereklidir.
- Sigorta şirketinin tazminat hesabı yapamayacağı hallerde, başvuru şeklen yapılmış olmalıdır.
- 45:57Sigorta Tahkim Komisyonu ve Usulden Ret
- Sigorta takvime başvurulduğunda bir röportör aşaması vardır, ancak bu idari bir işlem olup yargı merci kararı değildir.
- Hakemlere intikal etmiş dosyaların verdiği usulden red kararları yasal dayanağına sahiptir.
- Belirsiz alacak davaları sigorta takviminde de sorun oluşturur ve bazı hakemler belirsiz alacak davası açılamayacağı görüşündedir.
- 49:22Vekalet Ücreti ve İslah
- Sigorta şirketi esasa girmeden ödeme yaparsa, vekalet ücretinin yarısı ödenir.
- İslah etmeden geçilmeli ve ıslah miktarı maktu ücretin altında kalmamak kaydıyla bir beş maktu ücretin altında kalabilir.
- Sigorta tahkimi uygulamasında başvuran lehine maktu ücretin altında kalmamak kaydıyla bir beş maktu ücretin altında kalabilir.
- 52:49Tahkim Kararlarının Eleştirisi
- Tahkim kararları arasında bir saklık yoktur, bu da tartışmalara yol açmaktadır.
- Hukukçu hakemler hukuki kararlar verirken, hukukçu olmayan hakemler gayri hukuki kararlarla karşılaşılmaktadır.
- En çok açılan dava türleri değer kaybı, hasar ve bedeni zararlardır.
- 54:08Değer Kaybı Davaları
- Anayasa Mahkemesi'nin son yıllarda iki iptal kararında konu edilmiş olan değer kaybı, mevcut durumda yeknesak bir uygulama ve yüzde 99,90 oranında tartışma olmayan bir konudur.
- Değer kaybı hesaplamasında reel piyasa şartlarına göre, bilirkişilerin üç galericiye aracın kaza tarihi itibariyle rayici ve kaza geçirdikten sonra ne kadar edeceğini sorarak geçmiş hasarı gibi verileri göz önünde bulundurarak değer kaybı tayin edilir.
- Bilirkişiden bilirkişiye farklılıklar olabilir, benzer araç ve nitelikte kazalarda birinde 30 bin lira değer kaybı çıkmışken birinde 10 bin lira çıkmış olabilir.
- 55:58Eksper Raporu ve Geçmiş Hasar Kayıtları
- Değer kaybı davaları yönünden eksper raporu almak tavsiye edilmez, ancak bilirkişiye yol gösterici olabilir.
- Geçmiş hasar kayıtları konusunda hakemler arasında farklı görüşler vardır; bazıları sigorta şirketinin sunması gerektiğini, bazıları ise başvuru sahibinden sunması gerektiğini savunmaktadır.
- SBM yaklaşık bir yıl önce kişisel verilerin korunması kapsamında geçmiş hasar kayıtlarına erişimi yasaklamıştır, bu da bilirkişilerin raporlarında eksik bilgilerle oluşmasına neden olmaktadır.
- 58:35Değer Kaybı Uygulamaları
- Aynı bölgeden hasar olması halinde, geçmiş hasar varsa veya ağır hasar kaydı varsa, bu araçlarda genel uygulama değer kaybı oluşmayacağı yönündedir.
- Hasar zararlı davaları ikiye bölünebilir: hiç ödeme yapılmamış durumlar ve karşılanmış ama yeterli değil diye iddia edilen bakiye hasar iddiaları.
- Hakim görüş gerçek zararın karşılanmasıdır; sigorta şirketinin karşıladığı miktar ile bilirkişi raporuyla belirlenen miktar arasında fark varsa bunun ödenmesi gerektiği görüşündedir.
- 1:00:54Kasko Sigortaları ve KDV
- Kasko sigortalarında ZMM mantığıyla bakılmamalıdır, çünkü orada üçüncü kişi değil sözleşme tarafları vardır ve detaylı onarım yeri klozu, hasar tazmin klozları gibi kılavuzlar bulunmaktadır.
- KDV dahil hesaplama yapılması yönünde yüzde 99 görüş vardır ve Yargıtay kararları da bu yönde olup, iskonto yönünden piyasa koşullarına göre yüzde 10-15 oranında iskonto uygulanması makul görülüyor.
- 1:02:44Bedeni Zararlar
- Bedeni zararlar için genellikle engelli sağlık kurulu raporu veya üniversite adli tıp ABD ana bilim dallarından alınan raporlarla maiyeti için başvuru yapılıyor.
- Yargıtay 17. Hukuk Dairesi önce bu tür dosyaları inceliyordu, ancak yaklaşık iki yıldır denetleme yetkisi Yargıtay 4. Hukuk Dairesine geçmiştir.
- Yargıtay 4. Hukuk Dairesi raporların içeriğini denetliyor; örneğin sadece üç adli tıp uzmanı tarafından hazırlanmış raporlar, yara izinin vücut düzeyinin yüzde birini geçmesi şartı gibi konuları kontrol ediyor.