Buradasın
Siemens'in Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'deki Faaliyetleri
youtube.com/watch?v=6C4i1H7C_dAYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konferans formatında Siemens'in Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'deki faaliyetlerini anlatan bir sunum ve akademik sohbet içermektedir. Konuşmacılar arasında bankacılık alanında uzman bir akademisyen bulunmaktadır.
- Video, Siemens'in 1847'de Werner ve kardeşi tarafından kurulmasından başlayarak, 1856'da Osmanlı'ya girişini, 1894'te Viyana şubesinin yönetimini ele geçirmesini ve 1907'de tamamen kontrol altına alınmasını kronolojik olarak anlatmaktadır. Sunum, şirketin Osmanlı'daki telgraf sistemleri, demiryolu projeleri, elektrik santralleri ve diğer teknolojik katkılarını belgeler ve fotoğraflar üzerinden göstermektedir.
- Videoda ayrıca Osmanlı dönemindeki anonim şirketler ve ticaret hukuku hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Konuşmacılar, Osmanlı'da anonim şirketlerin neden kurulmadığını, ticaret hukukunun gelişimini ve 1926'daki Cumhuriyet ticaret kanununa kadar anonim şirketlerin hukuki güvencesinin olmadığını tartışmaktadır.
- 00:58Konferansın Amacı ve Konuşmacının Tanıtımı
- Konuşmacı, Doğu ve Batı medeniyetleri arasında önyargı duvarlarının yükseldiği dünyaya iyi geleceğini düşündüğü konferanslara teşekkür ediyor.
- Konuşmacı, Alman şirketi Siemens'in Osmanlı'nın endüstrileşmesine yaptığı katkıları anlatmak için geldiğini belirtiyor.
- Konuşmacı, 1856'da Osmanlı'ya gelen Siemens'in 161 yıldır burada faaliyet gösterdiğini ve şirketin kapsamlı tarihini 20 dakikaya sığdıramayacağını söylüyor.
- 04:12Siemens'in Kuruluşu ve Gelişimi
- Siemens Elektrik Telgraf Yapım Şirketi 1847 yılında bir mucit olan Werner ve mühendis arkadaşı tarafından kurulmuş, sermayesi Werner'in kuzeni Siemens'ten gelmiştir.
- Şirket elektriğin iletimi, üretimi ve dağıtımı üzerine varlığını şekillendirmiş, telgraf, kamyonlar, dinamo elektrik, telefon santrali, elektrikli tramvayt lambası gibi icatlar yapmıştır.
- Siemens, kuruluşunun ardından kendi gibi mucit ve müteşebbüs olan kardeşlerini Londra, Viyana ve Rusya'ya göndererek pazarını genişletmiştir.
- 05:39Siemens'in Osmanlı'ya Gelişi ve Faaliyetleri
- Siemens, 1856 tarihinde İkinci Abdülmecid tahtayken ve İslahatın ilan edildiği yıl Osmanlı'ya girmiştir.
- Şirket, Osmanlı pazarına girmesi sayesinde hem Batılılar için hem de Osmanlı'da yaşayan gayrimüslüm Osmanlı tebaası için iş imkanı yaratmıştır.
- Siemens, faaliyetlerini üç şekilde ilerletmiştir: doğrudan satışlarla, temsilcilerini Osmanlı topraklarına göndererek veya Osmanlı tebaası olan tüccarlara franchiseler vererek.
- 06:52Siemens'in Osmanlı'daki Gelişimi
- 1894'te Viyana'daki şubesi yönetimde etkin hale gelmiş, 1907'de tamamen ele geçirilmiştir.
- 1907'de Viyana'dan Hermia ve Her adında teknik müdür ve ticari müdür gönderilmiş, çalışmalarını 1919'a kadar devam ettirmişlerdir.
- 1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi kurumları, Siemens'in "Siemens Elektrikli Anonim Şirketi" adında bir şirket kurmasına izin vermiştir.
- 09:23Siemens ve Osmanlı Padişahları Arasındaki İlişki
- İkinci Abdülhamit tarafından 27 Ekim 1898 tarihinde şirketin yöneticilerine ikinci dereceden Mecidi nişanı verilmiştir.
- Bu nişanın 150 tane basılmış, yüzlerinde "sadakat, hamiyet, gayret" yazılmış ve padişah bizzat kendi tarafından basılmıştır.
- Abdülhamit, şirketin sahiplerine nişan vermiş, eşine şefkat etmiş ve kendisine Erzincan'a denk gelen Erzurum vilayetlerinde bir petrol kuyusu imtiyazını teyit etmiştir.
- 11:44Siemens'in İletişim Sektöründeki Faaliyetleri
- Siemens, İstanbul'dan Basra'ya kara üzerinden giden telgraf hattı için kontrat imzalamıştır.
- Şirket, telgrafın izolasyonunu sağlayan Deparka adında bir izolasyon makinesinin de üreticisidir.
- 1873'te Osmanlı sermayesi ile Siemens teknolojisi ile bugünkü Körfez ülkelerinin sahip olduğu ilk iletişim ağı kurulmuştur.
- 13:30Osmanlı İmparatorluğu'nda Telgraf Sistemi
- Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı eyaletlerinden müstakil bir imparatorluk olarak, Cezayir Bahrisevit gibi Akdeniz adalarını da kapsıyordu.
- Osmanlı merkezi, yönetimini kolaylaştırmak için telgraf teknolojisinden yararlanmaya hızla devam ediyordu.
- Siemens'in İstanbul temsilcisi Azaryan, Nafiya Nezareti'ne (bayındırlık bakanlığı) Akdeniz adalarını telgraf sistemiyle bağlamak için dilekçe yazmıştı.
- 14:44Osmanlı'da Telgraf Sisteminin Gelişimi
- Kızıldeniz'de Habeşistan Eyaleti ile Osmanlı'nın merkezi Cidde ve Medine'nin kapısına bağlı olarak telgraf sistemi kurulmuştu.
- Libya'da Trablus, Bingazi ve Fizza'nın birbirine bağlanması için telgraf hattı oluşturulmuştu.
- Suriye'de Halep merkezindeki telgraf hattı, Üsküdar'dan Bağdat yoluyla Basra'ya ve oradan Faa'ya uzanan bir sistem oluşturuyordu.
- 16:33Telefon ve İletişim Teknolojileri
- Abdülhamit döneminde telefon varmış ve 1909'da İttihatçılar Selanik'e karakollarını telefonuna bağlamışlardı.
- Atatürk döneminde Ankara ve Sivas gibi birçok iletişim çözümünde Atatürk imzası olan kararnameler vardı.
- Anadolu'yu Avrupa'ya Boğazdan bağlayan telgraf sistemi İnönü döneminde kurulmuştu.
- 17:42Siemens'in Osmanlı'daki Diğer Uygulamaları
- İmtiyazlar İngilizlerden Almanlara geçince 1888'den itibaren Anadolu, Bağdat demiryolları ve Haydarpaşa limanlarında Siemens uygulama konusunda çok iş düşmüştü.
- Şirketin arşivinden çıkarılan belgede, 1300 adet lambanın Anadolu demiryolları vagonlarının aydınlatılması için İstanbul Boğazı'na getirildiği anlatılıyor.
- Haydarpaşa'daki Slo da vinç sisteminde Siemens kurmuş ve tramvayı ilk olarak Siemens yapıp 1912'de Kabataş iskelesine getirmişlerdi.
- 18:37Elektrik Santralleri ve Diğer Uygulamalar
- İlk silahtar ağ elektrik santrali olduğu söylenirken, Dolmabahçe-Yıldız Sarayı hattında Dolmabahçe Gazhane'de küçük çaplı bir elektrik santrali vardı.
- Sarıkamış Harekatı'nda mühimmat taşıyan Bezmialem adlı geminin dinamoları birkaç yıl önce şirket tarafından tazelenmişti.
- Gazi Mustafa Kemal imzalı bir kararnamede, Gazi Reisi Cumhur Gazi Mustafa Kemal'in bir şeyin işletme hakkını teke düşürmekle ilgili onay vermesi anlatılıyor.
- 19:36Siemens'in Osmanlı'daki Diğer Projeleri
- Saray ve devlet binalarının aydınlatılması için Zam adında bir mühendis Abdülhamid'in ricasıyla İstanbul'a gelmiş ve hizmet vermişti.
- Osmanlı Bankası'nın dinamoları Alman sefaleti doğuça aydınlatılmıştı.
- Bahçeye Nezareti Aziz'in aydınlatılması ve fener takılması için Siemens'den bir mühendis İstanbul'a gelmiş ve kalmıştı.
- 20:53Savunma ve Sağlık Alanındaki Uygulamalar
- İlk tarım bakanı ve gümrük bakanı Siemens'de mesleki eğitim için gönderilmişlerdi.
- 1897'de Yunan Harbi sırasında İstanbul'a Çanakkale Boğazları, İzmir ve Selanik limanlarının savunulması için 300 adet torpido talep edilmişti.
- Atatürk döneminde Gureba Hastanesi'nin röntgen cihazı ilk olarak Siemens'tan getirilmiş ve bu da Atatürk imzalı bakanlar kurulu kararıyla gerçekleşmişti.
- 21:43Siemens'in Osmanlı'daki Etkisi
- Siemens, Batılı bir şirket olarak Osmanlı'da endüstrileşmede büyük rol oynamıştı.
- Konuşmacı, Osmanlı'nın sosyal sınırları çizip birbirine karışmalarına izin vermesinin, bugün konuşabilmemize izin verdiğini düşünüyor.
- Alman Konsolosluğu'nun Ccle the Orien binasında elektrik gelmesine rağmen, II. Abdülhamid'e karşı obsesyonu olduğu literatürde çok yazılmıştı.
- 25:27Osmanlı Dönemi Kaynaklarının Değerlendirilmesi
- Osmanlı dönemindeki kaynaklar uzun süredir bulunması zor olan, Türkiye'de kütüphanelere dağılmış ancak 1933'e kadar Türkiye'de olmayan bir kaynak oluşturuyor.
- Son zamanlarda bu kaynaklar bir araya getirilmeye başlanmış ve özellikle İstanbul kentinin ekonomik tomografyası açısından kullanılmaya başlanmış.
- Bu kaynaklar manuel faaliyetlerin olduğu mekanlara odaklanmış durumda, Beyoğlu ve Galata'yı iyi analiz edebilirken Fatih konusunda yetersiz kalıyor.
- 30:28Osmanlı'da Anonim Şirketler ve Sermaye Piyasası
- Osmanlı'nın son elli yılda kurulmuş şirketlerin tamamı bugün halka açık denilen şirketlerden çok daha etkin şekilde sermaye piyasasını kullanıyor.
- Osmanlı'da anonim şirketler (A.Ş.) sermaye piyasasına başvurma ihtiyacı olan şirketler tarafından kurulmuş, ancak esas niyetleri sermayenin %10'unu koyup %90'ı için halka çağrıda bulunmak değil.
- Osmanlı'da kurulan şirketler sermayenin tamamını koymuyor, sadece onda birini koyup diğerini daha sonra akar çağrısıyla veya kardan etkileyerek tamamlama ümidi taşıyordu.
- 33:11Osmanlı'da Banka Kuruluşları
- Osmanlı döneminde özellikle Türkler tarafından mantar gibi banka kurulmuş, bir dönem "holding" kavramı var diye bir şirkete holding unvanı verildiğinde koça kadar büyük oluyor.
- İstanbul dışında bankanın en çok kurulduğu yer Konya'da, burada kurulan bankalar arasında Peygamber torunlarından gelmiş müfte olan kişiler de var.
- Osmanlı'da banka kuruluşunu zorlaştırma, onları daha itibar müessesesi olarak daha faaliyetli kısıtlama zamanla gelişmiş ve gittikçe sertleşmiş hükümlerdir.
- 35:44Osmanlı'da Ticaret Hukuku ve Anonim Şirketler
- Osmanlı'da ticaret hukuku Tanzimat'la birlikte 1840-1850 tarihlerinde nizami hukuka geçiyor ve Fransız kodları alınıyor ticaret kanunnamesi olarak.
- Bu kanunnamede herhangi bir şekilde anonim şirket güvencesi yok ve bu 1926'daki Cumhuriyet Ticaret Kanunu'na kadar devam edecek.
- Osmanlı'da tüzel kişilerin gayrimenkul edilebilir mi edilemez mi tartışmaları var, tüzel kişinin hakkı nerede başlar, şirketler gayrimenkul şirket adına tespit ettirebilir mi getirilemez mi gibi basit tartışmalar var.