Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Siemens Enerji Üretimi Satış Birimi Yöneticisi Süha Aşıklı ve Siemens'in Tuba Bey adlı uzmanının sunduğu bir webinar formatındadır. Konuşmacılar, İstanbul Teknik Üniversitesi mezunu ve Siemens'te uzun yıllar deneyim edinmiş enerji mühendisleridir.
- Webinar, endüstriyel enerji üretimi konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak temel kavramlar ve fabrikaların enerji ihtiyaçları açıklanmakta, ardından kojenerasyon, trijenerasyon, biyokütle kullanımı ve atık ısı geri kazanımı gibi endüstriyel enerji üretim yöntemleri detaylandırılmaktadır. Video, Siemens'in gaz türbinleri (SGT-5, SGT-6, SGT-8000H) ve buhar türbinleri teknolojilerinin çalışma prensipleri ve uygulamaları hakkında bilgiler sunmakta, son bölümde ise katılımcıların sorularına yanıt verilmektedir.
- Sunumda ayrıca enerji verimliliği yatırımlarını etkileyen faktörler, Türkiye'nin 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını azaltma hedefi ve gelecek on yıl içinde enerji piyasasının öngörüleri de ele alınmaktadır. Buhar türbinlerinin çalışma prensibi, yüksek ve alçak basınçlı türbin modülleri, kondenser sistemi ve buhar döngüsü gibi teknik detaylar da sunumda yer almaktadır.
- 00:06Webinar Tanıtımı ve Konuşmacı Tanıtımı
- Siemens Enerji Üretimi Satış Birimi Yöneticisi Süha Aşıklı, endüstriyel enerji üretimi konusunda webinar sunuyor.
- Katılımcılar sorularını Twitter üzerinden #siemensenergy hashtagiyle yazabilirler.
- Süha Aşıklı, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği mezunu ve Kontrol Otomasyon Mühendisliği yüksek lisansı yapmış, Siemens'te çeşitli pozisyonlarda görev almış.
- 02:23Endüstriyel Enerji Üretimi Temel Kavramları
- Endüstriyel enerji üretimi, fabrikalarda hammaddenin son ürüne ulaştırılması sürecinde kullanılan enerji çeşitlerini içerir.
- Fabrikalarda elektrik, mekanik güç, buhar, ısıtma ve soğutma gibi enerji ihtiyaçları bulunmaktadır.
- Enerji kaynakları normal konvansiyonel sistemlerde şebeke, klima sistemleri, buhar kazanları, motorlar ve pompalar gibi ekipmanlardan elde edilir.
- 05:43Endüstriyel Enerji Üretimi Uygulamaları
- Buhar türbini ile kojenerasyon uygulamasında, yüksek basınçlı kazandan elde edilen buhar hem fabrika ihtiyaçlarına hem de generatörde elektrik üretimi için kullanılır.
- Endüstriyel atıklar (biyokütle) kazanlarda yakılarak hem buhar türbini hem de fabrika proseslerine enerji sağlar.
- Atık arıtma tesislerinde elde edilen arıtma çamuru yakılarak elektrik enerjisi üretilip şebekeye satılabilir.
- 08:37Diğer Endüstriyel Enerji Üretimi Yöntemleri
- Biyogaz uygulamalarında atıklar gazlaştırma prosesinden geçirilerek gaz motorlarında elektrik enerjisi üretilir.
- Vestteet recovery (atık ısı geri kazanımı) sistemlerinde, endüstriyel tesislerden atmosfere bırakılan yüksek sıcaklık gazlar kazanlarda buhara dönüştürülerek elektrik üretilir.
- Gaz türbini ile kojenerasyon uygulamasında, gaz türbünün egzoz gazları (540-550°C) seramik fabrikalarında kurutma prosesinde kullanılarak hem elektrik hem de ısıtma ihtiyaçları karşılanır.
- Bu uygulamalar sadece ekonomik avantaj sağlarken, üretim sürekliliğine de katkı sağlar.
- 12:19Kojenerasyon ve Trijenerasyon Sistemleri
- Kendi üretim tesisleriyle elektrik ve ısı enerjisi sağlayabilen kurumlar, şebekeden bağımsız kesintisiz elektrik enerjisi üretmekte ve bu da kar kayıplarını engellemek için önemli bir önlem.
- Gaz türbini ile kojenerasyonda, ısıtma ihtiyacı yerine buhar ihtiyacı olabilir ve HRSC (Heat Recovery Steam Generator) sistemi ile egzoz gazlarındaki yüksek kalorifik değerli sıcaklık buhara dönüştürülebilir.
- Çiller sistemleri soğutma yapmak için kullanılırken, HRSC'den elde edilen buhar ısıtma sistemlerine, generatörden elde edilen elektrik ise elektrik ihtiyacını karşılamak için kullanılır.
- 14:50Mekanik Sürme Uygulamaları
- Gaz türbini ile kurulan trijenerasyon sistemlerinde mekanik güç de önemli bir unsur olup, boru hattı istasyonlarında kompresörlerin sürülmesi için kullanılabilmektedir.
- Gaz türbünün çalışmasıyla milin çevrilmesi ve bu milin bağlandığı kompresör, fan veya blower gibi mekanik yüklerin sürülmesi mümkündür.
- Buhar türbini de benzer şekilde mekanik sürme uygulamalarında kullanılabilmekte ve yüksek basınç buhar baralarından düşük basınç sistemlere geçiş için basınç düşürücü olarak da görev yapabilmektedir.
- 17:11Enerji Verimliliği ve Yatırım Faktörleri
- Enerji verimliliği artırmak amacıyla kurulan sistemler ve büyük yatırımlar, devrede kalma süresi, tesis maliyeti ve teslim süreleri gibi faktörlerle değerlendirilmelidir.
- Yatırımlar değerlendirilirken işletme maliyeti ve işletme kolaylığı da önemli olup, servis maliyeti ve servis kabiliyeti de dikkate alınmalıdır.
- Finans maliyeti, yakıt maliyeti ve yakıtın güvenilirliği yatırımların değerlendirilmesinde kritik öneme sahiptir.
- 22:32Arz Güvenliği ve Çevresel Etkiler
- Kojenerasyon tesisleri kurulduğunda kesintisiz enerjiye sahip olunabilmekte ve sürekli devrede kalan bir enerji emrah amade olabilmektedir.
- Türkiye, Paris İklim Zirvesi'nde 2030 yılına kadar karbon salınımından %31 geriye gitme senaryosu çizmiştir.
- Elektrik üretiminde yerinden üretim, kojenerasyon ve mikrojenerasyon sistemlerinin yaygınlaştırılması, sanayide atıkların alternatif yakıt olarak kullanılması gibi çevresel hedefler belirlenmiştir.
- 25:17Atık Değerlendirme ve Endüstriyel Simbiyoz
- Endüstrilerden kaynaklanan atıkların başka bir sektörde alternatif hammadde veya yakıt olarak kullanılması, endüstriyel simbiyoz yaklaşımını sağlar.
- Yerinden üretim ve biyokütle biyogaz uygulamalarıyla atıkların değerlendirilmesi, iklim değişikliğiyle ilgili senaryolara hizmet verebilir.
- 26:09Siemens'in Gaz Türbini Teknolojisi
- Siemens, gaz türbini üreticilerinden biridir ve gaz türbini dört kısımda ele alınan bir enerji üretim makinasıdır: kompresör, yanma odası, türbin ve egzoz.
- Gaz türbininde kompresörde sıkıştırılan hava yanma odasında yüksek sıcaklık ve basınç seviyesine ulaştırılıp türbine aktarılır, burada basınçlandırılan sıcak gaz türbin kanatlarına çarparak milin dönmesini sağlar.
- Siemens'in gaz türbini portföyünde 8000H gibi en verimli modeller bulunmakta olup, Türkiye'de Samsun'daki Cengiz Enerji, Ersan'ın Bandırma ve Hamitabat doğalgaz çevrim santrallerinde kullanılmaktadır.
- 29:17Endüstriyel Gaz Türbini Uygulamaları
- Industrial Trend 60 ile başlayan modeller Siemens'in endüstriyel uygulamalarda kullanılan türbin modelleridir ve enerji çıkış gücü 4-5 MW'dan 50 MW'ye kadar çıkabilmektedir.
- Endüstriyel gaz türbinlerinde egzoz gaz sıcaklıkları genellikle 550-560 derece civarındadır.
- Gaz türbinleri doğalgaz, biyokütle veya biyogaz gibi farklı yakıtları kullanabilir ve çift yakıt kullanma imkanı sunabilir.
- 32:05Buhar Türbini Teknolojisi
- Siemens'in bir diğer enerji üretimi ürünü buhar türbinleridir; yüksek basınç ve sıcaklıkta alınan buhar, türbin kanatlarına çarparak enerjisini kaybederek düşük basınç seviyesine azaltılır.
- Buhar türbinlerinde basınç azaldıkça hacim arttığı için, kanat büyüklükleri ve türbin hacmi de artarak azalan basıncı kullanabilmektedir.
- Siemens'in buhar türbini portföyünde kilowatt mertebesinden 200 MW'lara kadar endüstriyel uygulamalara hizmet veren modeller bulunmaktadır.
- 35:31Buhar Türbini Türleri
- Buhar türbini iki tip olarak sınıflandırılır: karşı basınçlı (backpressure) ve diğer tip.
- Karşı basınçlı buhar türbininde, yüksek basınç mertebesindeki buhar tribüne iletildikten sonra, prosesin ihtiyaç duyduğu basınç seviyesine kadar enerjisini mil aktarır.
- Bu uygulamada hem fabrikadaki buhar ihtiyaçları karşılanır hem de jeneratör üzerinden enerji üretilir.
- 37:06Condensing Type Steam Generator Uygulaması
- Condensing type steam generator uygulamasında buhar parametreleri sıfır bar mertebesine kadar düşürülüyor ve tüm giriş buharının entalpisi enerji olarak aktarılıyor.
- Ara çekiş noktalarından ilgili basınç seviyesindeki buhar prosesin ilgili noktalarına aktarılıyor, böylece hem elektrik üretimi hem de fabrika ihtiyaçları karşılanıyor.
- İlk modül yüksek basınçlı türbin, sonraki modül ise alçak basınçlı türbin olarak adlandırılıyor.
- 39:05Kondenser Sistemi ve Çevrim
- Basıncını yitirmiş buhar kondenserde yoğuşturulup sıvı forma dönüştürülüyor ve pompalar vasıtasıyla kazana tekrar iletiliyor.
- Dearatör cihazı, oluşabilecek gazların buhardan alınması ve saf buharın kazana iletilmesi amacıyla kullanılıyor.
- Kondenserde buharın sıvılaşması için soğuk su veya soğuk hava kullanılıyor, endüstriyel uygulamalarda daha çok su soğutmalı kondenserler tercih ediliyor.
- 41:38Verim Artışı ve Sistem Performansı
- Giriş buhar parametrelerindeki basınç ve sıcaklığın arttırılması verimi artırıyor, 40 bar'dan 80 bara çıktığında verim 50 derece mertebesinde iyileştiriliyor.
- Feedwater heating (ara ısıtma) sisteminin kullanılması kazan performansını arttıracak bir avantaj sağlıyor.
- Condensing sisteminin kapasitesi, soğutma suyu sıcaklığı ve kanatların dizaynı verimi etkileyen önemli faktörler.
- 44:22Örnek Uygulama ve Maliyet Analizi
- Konvansiyonel sistemde 20 ton 8 bar 259 derecelik buhar elde etmek için 3500 ton saatlik kömür tüketimi yapılıyor.
- Yüksek basınçlı kömür kazanı ve buhar türbini kullanıldığında 65 bar 480 derecelik buhar elde edilebiliyor ve 2 megavat mertebesinde elektrik üretimine sahip olunuyor.
- Kömür tüketimi yaklaşık 500 ton bölü saatlik azalıyor ve fizibilite analizinde elektrik fiyatları, kömür kalitesi, yatırım maliyetleri gibi faktörler hesaba katılıyor.
- 46:28Soru-Cevap
- Biyogaz tesislerinde daha çok 1-2 megawattlık sistemler kullanılıyor, Siemens'in Guacor marka gaz motorları bu sektörde lider konumda.
- Türbin kanatlarında seramik bazlı koruyucu kaplamalar kullanılıyor.
- Gaz türbünlerinde 8000 saatlik bakımlarda boroskopla kanatların durumu gözlemleniyor, 24000, 48000 ve 72000 saatlik büyük bakımlar yapıldığı belirtiliyor.
- 50:05Rüzgar Türbini ve Manyetik Alanlar
- Konuşmacı, rüzgar türbinlerinin göçmen kuşların ölümünü engelleyen akıllı sistemler barındırıp barındırmadığını merak ediyor ve bu konuda rüzgar türbini grubundan bilgi almayı planlıyor.
- Rüzgar türbinlerinin yaydığı manyetik dalgaların elektronik cihazlara ve insan sağlığına etkisi konusunda, elektriğin olduğu her yerde manyetik alan oluştuğunu belirtiyor.
- Faraday'ın tarifine göre, iletkenin içerisinde akım geçtiğinde manyetik alan çizgileri oluşur ve bu alanın içine iletken sokulduğunda akım atılır.
- 51:35Biyokütle ve Gaz Türbini Çalışmaları
- Konuşmacı, biyokütle veya biyogaz uygulamalarında türbin ve gaz motoru tedarikçisi olarak çalıştıklarını belirtiyor.
- Biyokütlenin ısıl enerjiye dönüştürülmesi ve bu ısıl enerjiden elde edilen buharın türbine aktarılması sürecinde partner firmalarla çalıştıklarını açıklıyor.
- Gaz türbinlerinde verimliliği artırmak için giriş havasının soğutulması ve yakıtın ısıtılarak belirli bir sıcaklıkta türbine ulaştırılması yöntemleri kullanılıyor.
- 53:11Katmanlı Üretim Teknolojisi
- Siemens, dijitalleşme konusunda üretim metodlarını dijitalleştirmeye yönelik çalışmalar yapıyor.
- Enerji üretimi fabrikalarında, türbin üretiminde kanatlar ve çeşitli komponentler üç boyutlu yazıcılarla üretilmeye başlandı.
- İlk kez Slovenya'daki nükleer santralde yangın söndürme sisteminin bir komponenti üç boyutlu yazıcıyla üretilerek kullanıldı.
- Bruno'daki bir santralde gaz türbünün yanma sistemi (burner) üç boyutlu yazıcıda imal edilen bir parça ile değiştirildi.
- 56:04Enerji Piyasası Öngörüsü
- Enerji ihtiyacı nüfus artışı, sanayi büyümesi ve elektrik tüketen cihazların artmasıyla sürekli artıyor.
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji üretimindeki payı giderek artıyor; rüzgar, biyokütle, jeotermal buhar ve güneş enerjisi gibi kaynaklar önem kazanıyor.
- Enerji piyasasında çeşitliliğin önemine inanılıyor; yenilenebilir kaynaklar yanı sıra gaz türbini ve buhar türbini de birbirini yedekler seviyesinde yer alıyor.
- 57:32Gaz Türbini Özellikleri ve Sorun Çözümleri
- Gaz türbünleri şebeke darbelerine karşı hassas olmasına rağmen, şebekedeki dalgalanmaları daha hızlı cevaplayabiliyor.
- Stratejik tesislere gaz türbünü tercih etmek daha anlamlı, çünkü şebekedeki kesintileri daha hızlı iyileştirebiliyor.
- Biyogaz gibi temiz olmayan gazlarla çalışırken gaz motorlarının kullanımı daha verimli olabiliyor.