Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kadir Gümüş tarafından sunulan bir eğitim dersidir. Öğretmen, Türk edebiyatının Servet-i Fünun dönemi hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, Servet-i Fünun döneminin tanımı, tarihi ve özellikleriyle başlayıp, dönemin edebi anlayışı, akımları ve önemli yazarları hakkında bilgiler sunmaktadır. Ders, Tevfik Fikret, Ahmet Şuayb, Mehmet Akif Ersoy gibi dönemin önemli şairlerinin hayatları, eserleri ve edebi özellikleri üzerine odaklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Servet-i Fünun döneminin "sanat için sanat" prensibi, batıdan alınan nazım şekilleri, serbest müstezat kullanımı, parnasizm, sembolizm, realizm ve naturalizm akımlarının etkileri ele alınmaktadır. Mehmet Akif Ersoy'un beş şiir kitabından bahsedilirken, Tevfik Fikret'in manzum hikaye ustası olduğu ve Aruz'ı Türkçe'ye başarıyla uyguladığı vurgulanmaktadır.
- 00:03Serveti Fünun Dönemi Tanıtımı
- Serveti Fünun dönemi, Tanzimat döneminin ardından 1896-1901 yılları arasında gerçekleşen bir edebi dönemdir.
- Serveti Fünun dönemine "Edebiyatı Cedide" (yeni edebiyat) ve "Salon Edebiyatı" da denir.
- Salon Edebiyatı, halka ulaşamayan, sadece yüksek zümre arasında kalan ve dilinin çok ağır olduğu bir edebi akımdır.
- 00:51Tanzimat Döneminin Sonu ve Serveti Fünun Döneminin Başlangıcı
- Tanzimat I. 1861-1876, Tanzimat II. 1876-1896 yılları arasında gerçekleşmiştir.
- Tanzimat II. döneminde "Eski" ve "Yeni" kavramları ortaya çıkmış, Eski taraf Muallim Naci, Yeni taraf Recaizade Mahmut Ekrem'den oluşmuştur.
- "Abes-Muktebes" tartışması, Eski ve Yeni kavramlarının ayrımının başlangıcı olmuştur.
- 02:15Abes-Muktebes Tartışması
- Abes-Muktebes tartışması, "zerre nurundan iken muktebes mihrmehe itmek islet" sözlerinde "muktebes" ile "abes" kelimelerinin kafiye olup olmadığı konusundaki tartışmadır.
- Kulak için kafiye savunanlar, kelimelerin sonundaki seslerin benzerliğinden bahsedirken, göz için kafiye savunanlar Arap harflerine bakarak farklı olduğunu iddia etmiştir.
- Bu tartışmayla Eski-Yeni ayrımı başlamış, Recaizade Mahmut Ekrem'in "Zemzeme" ve Muallim Naci'nin "Dem Deme" şiirleriyle saflar sıkılaşmıştır.
- 04:33Serveti Fünun Dergisinin Kuruluşu
- Recaizade Mahmut Ekrem'in "Şems" adlı hikaye kitabı, Eski taraftarlarınca izinsiz yayımlandıktan sonra yeni bir edebiyatın temeli atılacaktı.
- Servet gazetesinin eki olan Serveti Fünun, ziraat, kimya, fizik bilgisi veren bir dergiydi.
- Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet İhsan Tokgöz'e dergiyi edebiyat dergisi yapmasını önermiş, Galatasaray Lisesi'nden öğrencisi Tevfik Fikret başyazar olarak atılmıştır.
- 07:01Serveti Fünun'un Edebi Özellikleri ve Eleştirileri
- Serveti Fünun şairleri arasında Cenab Şahabettin de yer almış, şiirlerinde günlük hayatta görülmeyen alışılmamış bağlantılar kullanmıştır.
- Ahmet Mithat Efendi, yaşlı bir Tanzimatçı olarak Serveti Fünun'a "Dekadanlar" adlı makale yazarak eleştiri yapmıştır.
- Tevfik Fikret, Ahmet Mithat'ın eleştirilerine "Deizm Nedir" adlı makaleyle cevap vermiş, Ahmet Mithat ise "Hakikati Teslim Ediyorum" adlı makaleyle geri adım atmıştır.
- 10:22Serveti Fünun Döneminin Sonu ve Özellikleri
- 1901 yılında Hüseyin Cahit Yalçın'ın "Edebiyat ve Hukuk" adlı makalesiyle Serveti Fünun dönemi Türk edebiyatında son bulmuştur.
- Serveti Fünun dönemi, gazeteciliğin yeni dergiciliğin alması, Osmanlı'nın hastalıklı hali eserlere yansımış, sanatçılar karamsar ve melankolik olmuşlardır.
- Serveti Fünun dönemini, Tanzimat döneminde başlayan batılılaşmanın yüzde yüz Fransızlaşması ve batılılaşması olarak tanımlamak mümkündür.
- 12:52Servet-i Fünun Dönemi Sanat Anlayışı
- Servet-i Fünun döneminde sanat "sanat içindir" anlayışıyla geliştirildi ve toplum için değil bireysel konular işlendi.
- Tanzimat I. sanat toplum için toplumsal konular işlerken, Tanzimat II. ve Servet-i Fünun sanat için bireysel konular işledi.
- Servet-i Fünun döneminde aşk, tabiat ve ölüm gibi bireysel konular ele alındı.
- 13:32Dil ve Şairlik Teknikleri
- Servet-i Fünun şairleri çok ağır, anlaşılmaz ve süslü bir dil kullandılar, hatta Arapça ve Farsça bilinmeyen ibareler kullanarak ileri gittiler.
- Şairler kırılganlıklarını anlatmak için değişik ünlemler ve anjan muman (bir dizede tamamlanmayan cümleler) kullandılar.
- Batı'dan yeni nazım şekilleri (terza rima, triyole, sone) alındı ve Divan edebiyatındaki müstezat serbest hale getirildi.
- 16:45Edebi Akımlar ve Etkiler
- Servet-i Fünun döneminde Parnasizm ve Sembolizm akımları etkili oldu, bu akımları Türk edebiyatına getiren Cenap Şahabettin'dir.
- Cenap Şahabettin daha çok sembolizmi kullandı, Tevfik Fikret ise daha çok parnasizmi kullandı.
- Tevfik Fikret, Coupe'den etkilendi ve parnasizmi başarılı bir şekilde uyguladı.
- 17:33Şiir Teknikleri ve Yeni Şekiller
- Servet-i Fünun döneminde karamsarlık ve hayal-hakikat çatışması işlendi, ancak gerçekçilik her zaman kazandı.
- Tablo altı şiir geleneği, Recaizade'den başlayıp bu dönemde gelişti ve Tevfik Fikret en çok bunu kullandı.
- Kafiye artık her yönüyle kulak için, işlenen konuya uygun vezin seçildi ve hediyot tamamen reddedildi.
- 19:21Manzum Hikaye ve Mensur Şiir
- Manzum hikaye, şiir tipinde hikaye anlatan bir eser türüdür ve bu dönemde Tevfik Fikret tarafından başarıyla kullanıldı.
- Tevfik Fikret'in "Hasta Çocuk", "Balıkçılar" ve "Nesrin" eserleri manzum hikaye örnekleridir.
- Mensur şiir ise düzyazı tipinde şiir içeriğine sahip eserlerdir ve bu dönemde Halis Uşaklıgil ile Mehmet Rauf tarafından geliştirildi.
- 22:35Roman ve Hikaye
- Roman hikaye alanında bir numara Halit Ziya, iki numara Mehmet Rauf'tur ve Hüseyin Cahit Yalçın arkada kalmıştır.
- Romanlarda aile içi çelişkiler, aldatma gibi konular işlendi ve yer olarak İstanbul'un zengin kesimleri anlatıldı.
- Romanlarda realizm ve naturalizm akımları ön plana çıktı, genetik determinizm ve olumsuz sonlar yaygın oldu.
- 24:40Tiyatro ve Eleştiri
- Servet-i Fünun döneminde tiyatro yazıldı ancak gelişmedi, okunmak için yazılan zayıf eserler oldu.
- Ahmet Şuayb, Servet-i Fünun döneminde sadece eleştiriyle uğraşan tek kişidir ve "Hayat ve Kitaplar" adlı eseri vardır.
- 26:57Tevfik Fikret'in Hayatı ve Dönemleri
- Tevfik Fikret, Servet-i Fünun'un başyazarı olarak getirilmiştir.
- Tevfik Fikret'in hayatı üç döneme ayrılmaktadır: eski edebiyat taraftarı olarak muallimlik yapan dönem, Servet-i Fünun döneminde bireysel acılarını anlatan sanatçı olarak dönem ve Servet-i Fünun sonrası toplumsal bir şair olarak dönem.
- Servet-i Fünun döneminde sanatı sanat için gören, bireysel acılarını anlatan bir şair olmuş, sonrasında ise sanatı toplum için gören bir şair olmuştur.
- 29:04Tevfik Fikret'in Edebi Özellikleri
- Tevfik Fikret, fakirlik konusunu ilk defa ele alan kişi olmuştur ve aruzu Türkçe'ye başarıyla uygulamıştır.
- Manzum hikaye konusunda ustadır ve Türk edebiyatında manzum hikayenin ilk ustasıdır.
- Şiir kitapları arasında "Rubab-ı Şikeste", "Rubab'ın Cevabı", "Haluk'un Defteri", "Şermin" ve "Tarih" bulunmaktadır.
- 30:47Önemli Şiirleri
- "Şuur" ve "Aven Tesadüf" şiirlerinde on iki ay ve on iki sanatçıyı anlatmıştır.
- "Siz" şiirinde İstanbul'a olumsuz bakarak İstanbul'a küfür etmiştir.
- "Rücu" şiirinde İstanbul'a iyimser bakarak geriye dönüş yapmıştır.
- "Tarihi Kadim" şiirinde din ve tarih kurumlarını eleştirerek deist bir tutum sergilemiştir.
- "Yeşilyurt" şiirinde Servet-i Fünun neslinin Osmanlı'dan kaçmak ve Yeni Zelanda'ya yerleşmek hayalini anlatmıştır.