Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mimar Sinan'ın "Koca" lakaplı eseri olan Selimiye Camii'nin tarihi ve mimari özelliklerini anlatan bir belgesel formatındadır.
- Video, caminin 1568-1575 yılları arasında II. Selim Han'ın emriyle inşa edilme sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte caminin mimari özellikleri, kubbe yapısı, minareleri, avlusu, iç mekanı, çini süslemeleri, mihrap, müezzin mahfili, minber ve hünkar mahfili gibi önemli bölümlerin detayları anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca caminin İslam'ın bir simgesi olarak önemi, Peygamber Efendimizin Mescid-i Nebevi'ne benzerlikleri, Mimar Sinan'ın kagir karkas sistemini geliştirmesi ve caminin kıblesinin nasıl tayin edildiği gibi konular da ele alınmaktadır. Ters lale motifinin kökeni ve halk arasında dolaşan efsaneler de incelenmekte, arşiv araştırmalarına göre bu motifin aslında Hilal Usta'nın imzasını taşıdığı bilgisi paylaşılmaktadır.
- Selimiye Camii'nin Genel Özellikleri
- Selimiye Camii, Mimar Sinan'ın ustalık eseri olup, Peygamber Efendimiz'in II. Selim'in rüyasına girerek yaptırmasını emrettiği sırlı bir mabettir.
- Cami, Edirne'den kilometrelerce uzakta olan Kabe'yi mucizevi bir şekilde görerek kıblesini tayin ettiği esrarengiz bir yapıdır.
- Ayasofya'yı geride bırakan kubbesiyle Osmanlı'nın başyapıt eseri olan Selimiye Camii, her bir taşıyla Osmanlı'nın tarihindeki kudretini, her bir çizgisiyle de sanatını anlatan ihtişamlı bir yapıdır.
- 00:53Selimiye Camii'nin Mimari Özellikleri ve Tarihi
- Selimiye Camii, her anlamda ilklere imza atan bir mimari yapı olarak karşımıza çıkmaktadır ve süslemecilik yönünde en parlak örneklerin yer aldığı bir eserdir.
- Cami, kentin merkezinde, eskiden Sarıbayır ve Kavak Meydanı denilen yerdedir ve Edirne'nin her yerinden görünebilir.
- Osmanlı İmparatorluğu'nun İstanbul'dan önce başkentliğini yapmış Edirne'deki Selimiye Camii ve külliyesi 2011 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine dahil edilmiştir.
- 02:04Selimiye Camii'nin Yapımı ve Önemi
- Yapının kurulduğu yerin seçimi Mimar Sinan'ın aynı zamanda usta bir şehircilik uzmanı olduğunu göstermektedir.
- Yapımına II. Selim'in emriyle 1568 yılında başlanan caminin inşası binlerce kişinin yoğun çalışması ile yedi yıl sürmüş ve 1575 yılında tamamlanmıştır.
- Cami tamamlandığında Mimar Sinan seksen 'li yaşlarındadır ve Osmanlı mimarisinin en önemli eseri olarak kabul edilen camiyi "ustalık eserim" olarak tanımlamıştır.
- 03:14Selimiye Camii'nin Yapımına Karar Verilmesi
- Eserin yapılmasına karar verilmesi, Kıbrıs'ın fethi rüyasını gerçekleştirmek için II. Selim Han'ın devlet erkanını toplayıp ferman eyleyip donanmayı deryaya saldığı bir süreçte gerçekleşmiştir.
- II. Selim Han, Kıbrıs'ın fethi müesser olursa rıza-yı ilahi için şükür sadedinde büyük bir cami yaptıracağını adakta bulunmuştur.
- Kıbrıs'ın fethi gerçekleştiğinde, II. Selim Han devlet işlerinin çokluğu sebebiyle vaadini unutmuş, ancak rüyasında Peygamber Efendimiz'in "sözünde sadık olasın, Kıbrıs'tan alınan ganimetle vadettiğin camiyi Edirne'ye yaptırasın" dediğini duymuştur.
- 05:47Selimiye Camii'nin Yapımına Başlanması
- Sultan Selim, devlet erkanından üzerea mükela ve ulemayı huzura toplayarak Hz. Peygamber'in emri vecihle yüce mabedin Edirne'ye yapılmasına karar vermiştir.
- Sultan Selim, asrın en büyük mimarı sıfatıyla orada bulunan Mimar Sinan'a dönerek "bu eser öyle bir eser ola ki bütün cihanda dahi emsali bulunmuyor" demiştir.
- Mimar Sinan, kıble tayini hususunda bir hayli uğraşmış, yaşlı ve tecrübeli birinin gösterdiği mermere çıkarak Kabe'yi muazzam ayı karşısında bulmuş ve böylece kıbleyi tayin etmiştir.
- 07:36Mimar Sinan'ın Mimarlık Teknikleri ve Selimiye Camii'nin Sırları
- Mimar Sinan'ın mimarlık tarihine en büyük katkılarından biri kagir karkas sistemini bulmuş olmasıdır.
- Sinan, yapının ağırlığını kemerler ve fil ayakları vasıtasıyla temellere indirip duvarlara yük bindirme fikrini bulup geliştirmiştir.
- Bu fikir sayesinde Selimiye Camii'nin duvarları ince yapılıp içeriye daha fazla gün ışığı alınmıştır.
- 08:19Ters Lale Motifi ve Efsaneler
- Selimiye Camii'ndeki ters lale motifinin kökenini açıklayan birkaç efsane vardır.
- Bir efsanede, caminin yapılması için arazisini vermek istemeyen yaşlı bir kadın, ölen kızının hatırasının camide yaşatılmasını ister ve Mimar Sinan o kızın sembolü olan ters lale motifini caminin sütuna işletir.
- Diğer bir efsanede, arsanın sahibi olan kadının eskiden lale bahçesi olduğunu anlatan lale motifi istemesi üzerine Mimar Sinan kendi yorumunu katıyor ve ters bir lale motifi ekliyor.
- 09:20Selimiye Camii'nin Diğer Sırları ve Gerçekler
- Bir başka efsanede ters lale motifi kıyametle ilişkilendirilmiştir; müezzin mahfilinin aşağı doğru battıkça lalenin ucunun zemine değmesiyle beraber kıyametin de kopacağına inanılan bir durum vardır.
- Mimar Sinan'ın çok sevdiği torununun hastalanıp vefat etmesiyle ortaya çıkan bir efsanede, Sinan torununun türbesinin üzerine mermer bir sanduka koydurmuş ve üzerine boynu bükük bir lale işletmiştir.
- Yapılan arşiv araştırmalarında Selimiye Camii'nin arazisinin zaten saray arazisi olduğu ve mermer işçiliğini yapan ustanın Kayserili Hilal Usta ismini taşıdığı tespit edilmiş olmakla beraber, en yaygın biçimde devam eden bu rivayetlerin asılsız olduğu görülmektedir.
- 11:31Selimiye Camii'nin İslam'ın Simgesi Olması
- Selimiye Camii, İslam'ın bir simgesi olup, Peygamber Efendimizin inşa ettirdiği Mescid-i Nebevi'nin izlerini taşımaktadır.
- İki mescit, toplumdaki işlevsellikleriyle aynı doğrultuda faaliyet göstermiş, Kur'an ve Sünnetle ilgili ilim öğrenen talebeler için ayrı bölümler, elçilerin kabul edilebileceği yerler ve savaş öncesinde askerlerin toplandığı merkezler olmuştur.
- Cami, medrese, çarşı şeklindeki üçlü yapı kompozisyonu her iki mescidin ortak özelliğidir.
- 12:51Selimiye Camii'nin Mimari Özellikleri
- Selimiye Camii'nde kullanılan her malzemenin en iyisinin kullanılmasının sebebi, Avrupa kıtasında İslam'ın sembolünün en iyi şekilde oluşturulma gayretinden ileri gelmektedir.
- Sekizgen bir iç mimari uygulamasına rağmen iç perspektif en muhteşem düzeydedir ve dışarıdan bakıldığında Batı'da yaşayan Hıristiyan ve Yahudi toplumuna mesaj niteliği taşır.
- Caminin kubbe çapını Ayasofya Kebri Camisi'nden daha büyük yapılması, kafirlere karşı izzetli duruşunun simgesi olmuştur.
- 14:05Mimar Sinan ve Selimiye Camii
- Sinan, cihat şuuru içerisinde Selimiye Camii'ni inşa etmiştir ve yapımı Avrupa'da Rönesans dönemi sonrasına rastlar.
- Selimiye Camii'ndeki süslemeler, insan ve hayvan figürleri kullanılmadan İslam süsleme sanatının zirve yapabileceğinin en güzel örneğini temsil etmiştir.
- Mimar Sinan'ın ustalık eseri olan Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, cami mimarisinde zirveye ulaşmıştır.
- 16:10Selimiye Camii'nin Ebced Hesabı ve Mimari Detayları
- Selimiye Camii'nde Ebced hesabıyla ortaya çıkan müthiş sır vardır; kubbeyi taşıyan sekiz ayan merkezlerinden geçen dairenin çapı 45 arşındır (Adem kelimesine tekabül eder), kubbe kenarı zeminden 45, minare alemi ise 66 arşın yüksekliktedir (Allah lafzına tekabül eder).
- Her iki camide de kubbeye yakın minarelerde görülen silüetlerin mesafeleri 92 arşındır (Muhammed ismini ifade etmektedir).
- Selimiye Camii, düzgün dikdörtgen biçimindeki avlunun ortasında, birkaç basamakla yükseltilmiş bir zemin üzerinde bulunuyor ve kesme taştan yapılan cami iç bölümü ile 1620 metrekare, toplamda ise 2475 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.
- 18:25Selimiye Camii'nin Mimari Teknikleri
- İnşaat sürecinde önce ayaklardan ilk dördü karşılıklı kemerlerle kilitlenmiş, daha sonra diğerleri üzerine kemerler atılarak iskelet tamamlanmıştır.
- Sekiz ayağı yanlardan destekleyen kademeli payandalar beden duvarlarına gömüldüğünden hem içeride hem dışarıda etkisi hafifletilmiş unsurlardır.
- Aynı büyüklükteki kemer dizilerini sekiz defa tekrarlamaktansa, çok sayıdaki pencerenin sivri kemer birimi ile küçük yarım kubbeler aynı yatayda alternatifli dizilmiş, böylece cephenin en üst kesiminde hareketlilik sağlanmıştır.
- 20:19Selimiye Camii'nin Sembolik Anlamları
- Selimiye Camii'nde İslam'ın şartlarına, farzlarına ve tevhid inancına atıflarda bulunulur; devasa kubbesi Allah'ın birliğini, tekliğini, caminin pencerelerinin beş kademeli oluşu ise İslam'ın beş şartını simgeler.
- Dört vaaz kürsüsü, dört büyük mezhebi, arka minarelerin altı yollu olması imanın altı şartını, minarelerdeki toplam on iki şerefe ise namazın on iki farzına yorulur.
- Selimiye minareleri dünyanın en görkemli minare örnekleri arasında gösterilmektedir; minareler caminin dört köşesinde yer almaktadır ve külah ve alem dahil 85 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.
- 21:59Selimiye Camii'nin Kubbesi ve Avlusu
- Selimiye'nin kubbesi 43,28 metre yüksekliği ve 31,30 metre çapıyla ağırlığı 2000 tondur ve sekiz fil ayağı sütun üzerine oturtulmuştur.
- Mimar Sinan, Selimiye Camii içinde sesin daha iyi anlaşılmasını sağlamak için yapı iskeleti ve hacim akustiği konularını birleştirerek çözüm üretmiştir ve müezzin mahfilini tam kubbenin altına yerleştirmiştir.
- Selimiye avlusu yaklaşık birbirine eş iki dikdörtgen alandan oluşur ve avluya giren kapıların en büyüğü ve en görkemlisi batı yönüne açılır; avluda 18 kubbe, 16 sütun bulunur.
- 24:48Selimiye Camii'nin Eğitim ve Sosyal Önemi
- Selimiye Camii'nin taş duvarlarıyla çevrili geniş dış avlusunda darül-sübyan (ilkokul), darül-kurra (Kur'an okuma yöntemlerini tecvitleri öğreten medrese), darül hadis (hadis öğrenimi için kurulan medrese) ile muvakkithane (vakit hesaplarının yapıldığı yer) ve kütüphane bulunmaktadır.
- Bu yönüyle Edirne'nin kültürel, sosyal ve ilmi hayatında merkezde olan Selimiye Camii'nin hem bir ibadethane, hem bir eğitim yuvası hem de insanların bir araya geldiği bir yaşam alanıydı.
- 25:22Selimiye Camii'nin Yapısı ve Arasta Çarşısı
- Caminin batı kenarını boydan boya kaplayan arasta çarşısı, camiye gelir sağlamak ve cami platformunu istinat duvarlarıyla desteklemek amacıyla yapılmıştır.
- Arasta'nın tasarımı Mimar Sinan'a aittir ve istinat duvarları tek sıra dükkan olarak yapılmıştır.
- Murat zamanında Mimar Sinan, Davut Ağa'nın tavsiyesiyle dükkanların üzerine beşik tonos'la örttürerek arasta bugünkü şeklini almıştır.
- 25:58Son Cemaat Alanı ve Caminin Süsleme Özellikleri
- Son cemaat alanı kalın yuvarlak altı sütun üzerine beş kubbe olacak şekilde tasarlanmıştır ve mermer işlemeli giriş kapısının üzerindeki kubbe yivli, diğerleri düzdür.
- Selimiye Camii'nde çinilerden kalem işlerine, mermer işçiliklerinden birbiri üzerine oturan yapı başlıklarına kadar Türk süsleme unsurlarının en güzel örnekleri yer almaktadır.
- Çinileri İznik'in en parlak döneminin üretimi olup, 1572 tarihli bir fermanla buradan sipariş edilmiştir.
- 26:48Caminin Süsleme Detayları
- 16. yüzyıl çini işçiliğinin en güzel örnekleri olan bu çiniler sır altı tekniği ile yapılmıştır.
- Mihrap duvarı, minber, köşk duvarı, hünkar mahfili duvarları, kadın mahfili, dört yönde Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan, Hüseyin yazılı madalyonlar, pencere alınlıkları çinilerle bezenmiştir.
- Hünkar mahfili ve müezzin mahfilinden başka duvarlarda yazı kuşakları, renkli taş taklidi kemerler, mukarnas dolgular, tonozlar, yarım kubbe, excedra ve ana kubbe içinde kalem işi süslemeler bulunmaktadır.
- 27:55Mihrap ve Müezzin Mahfili
- Mihrap, orta mekanın kıble yönüne doğru büyük bir girinti yapmasıyla haremin uzantısı halinde oluşturulmuş bir sofanın duvarı üzerinde yükselmektedir.
- Mihrap bölümünde ikinci sıra pencere alt hizasına kadar duvarlar çinilerle kaplanmıştır ve üstte yazı kuşağı, pencere aralarında ise natüralist üslupta bitkisel süslemeli panolar bulunmaktadır.
- Müezzin mahfil Selimiye Camii'nin özel bir yeri vardır; diğer camilerin aksine müezzin mahfili kubbenin tam altında yer alır ve dört köşe ve ölçek olarak Kabe'nin küçültülmüş bir halidir.
- 30:16Minber ve Hünkar Mahfili
- Mermer ustalığının en şık örneği olan minberde sağ ve sol yanındaki bölümler mermerden olup geometrik örgü ile süslenmişlerdir.
- Hünkar mahfili mihrap kısmının sol tarafında yer alan, göz alıcı zengin çinileri ile dikkati çeken, dört sütuna oturtulmuş ve sütunlar dört kemerle bağlanmıştır.
- Hünkar mahfilindeki zengin süslemelere karşılık itikaf hücresi çok sade olup, kıble yönünde küçük bir pencereden ışık almaktadır.
- 33:09Caminin Genel Değerlendirmesi
- Selimiye Camii'nin çini süslemelerinin Osmanlı ve dünya sanatında ayrı bir yeri vardır.
- Cami mimari özelliklerinin erişilmezliğinin yanında taş, mermer, çini, ahşap ve sedef gibi süsleme özellikleriyle de son derece önemlidir.
- Selimiye Camii, Osmanlı mimarisinin zirvesini temsil eden ve Mimar Sinan'ın ustalık eseri olarak tarihe geçen bir yapıdır; sadece bir ibadet yeri olmanın ötesinde mimari bir başyapıt olarak kabul edilmiştir.