Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Benim Çiftliğim" programının şeker pancarı eğitim serisi kapsamında hazırlanmış bu video, ziraat mühendisi Ali Karasu ve şeker pancarı üreticisi Abdullah Kızıl ile yapılan bir röportajdır.
- Program, şeker pancarında karşılaşılan hastalıklar ve özellikle serkspor hastalığı üzerine odaklanmaktadır. Video, hastalığın belirtileri, yayılma yolları, kültürel ve kimyasal mücadele yöntemleri, doğru münavebe uygulaması, toprak işleme ve gübreleme gibi kültürel önlemler hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Programda ayrıca kök çürüklüğü, fusarium, rezeptanya ve nematod gibi diğer şeker pancarı hastalıkları, bor eksikliğinin etkileri ve hasat esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar da ele alınmaktadır. Ali Karasu, çiftçilerin kendi tarlalarını gözlemlemeleri, zamanında müdahale etmeleri ve uzman mühendislerden teknik destek alması gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:03Şeker Pancarı Eğitim Programı
- "Benim Çiftliğim" programı kapsamında şeker pancarı eğitim programları devam ediyor.
- Bugünkü programda şeker pancarı çiftçisinin başının belası haline gelen serks sporu hastalığı ve dönemsel hastalıklarla ilgili detaylı bilgi verilecek.
- Serks sporu hastalığı Türkiye'de şeker üretiminde yoğun ekonomik zarar veriyor.
- 01:00Programın Konukları
- Programın konukları ziraat mühendisi Ali Karasu ve tarla sahibi Abdullah Kızıl.
- Ali Karasu özel bir tohum firmasında pancar üzerinde çalışmakta.
- Abdullah Kızıl, Kaya Erdoğdu Yaylası'nda şeker pancarı çiftçiliği yapıyor.
- 02:09Serks Spor Hastalığı Hakkında Genel Bilgi
- Son üç-dört yıl içerisinde bölgede yoğun biçimde serks spora görülmeye başlandı.
- Serks spora hem verimli hem de polarda hem çiftçiye fabrika açısından büyük kayıplara neden olmaya başladı.
- Çiftçiler yeni yeni kayıpların farkına varıp ilaçlamaya girmeye başladılar, daha önce ilacı atmak konusunda tereddüt ediyorlardı.
- 03:30Serks Spor Hastalığının Gelişimi
- Hastalık bölgede Mayıs ile Eylül arasında görünüyor.
- Hastalık Mayıs ayının son haftalarında gece sıcaklıklarının 14 derecenin üzerine çıkmaya başladığı ve nispi nem'in %57'lerin üzerine çıktığı zaman görünmeye başlıyor.
- Serks spora mantar sporları (serkspor mantarı) ile ilgili bir hastalık.
- 04:00Kültürel Önlemler
- Münavebe (tarla münavebesi) hastalığın yayılmasını önlemek için mutlak şart.
- Münavebe uygulaması için bir yıl dört yılda bir şeker pancarı ekilmesi öneriliyor.
- Pancardan önceki yıl arpa, ondan önceki yıl mısır veya fasulye, ondan önceki yıl buğday ve arpa ekilip dört yılda bir münavebe yapılması gerekiyor.
- 06:09Toprak İşleme ve Gübreleme
- Toprak işleme hastalık açısından çok büyük öneme sahip değil, ancak verim ve polar açısından büyük önem taşıyor.
- Pancar ekim alanı sonbaharda mutlaka işlenmesi gerekiyor.
- Sonbaharda işlenen toprakta ilkbaharda pancar ekildiğinde daha güzel ve hızlı gelişme oluyor.
- 06:57Şeker Pancarı Tarımı ve Gübreleme
- Şeker pancarı tarlalarında gübre atımı başlamış durumda, ancak deneme amaçlı VAP gübresi iki senedir kullanılıyor.
- VAP gübresi kullanımı sayesinde şeker pancarı diğer tarlalara göre büyük bir gelişme göstermiş ve iki senede verim alınabiliyor.
- Gübreleme erken yapılması gerekiyor, aksi takdirde şeker oranı düşüyor.
- 07:34Gübreleme ve Hastalıklar Arasındaki İlişki
- Gübreleme, özellikle seko spora hastalığı ve mantar hastalıklarıyla ilgili kültürel önlem olarak etkili olabilir.
- Dengesiz gübreleme, bol yaprak oluşumu ve hava almayan tarlalar seko spora hastalığına daha çabuk yol açıyor.
- Sürekli azot ve fosfor gübresi kullanımı bitkiye bol yaprak yaptırarak seko spora hastalığına davetiye çıkartıyor.
- 08:29Dengeli Gübreleme Reçetesi
- Pancarın yıllık ihtiyacını belirlemek için sağlıklı bir analiz yapılması gerekiyor.
- Çiftçilere pancarın dekara başına fosfor, azot, potasyum ve iz elementlere ihtiyacı tavsiye ediliyor.
- Azotlu gübrelerin 7 Temmuz'un başında bitirilmesi, şeker oranına ve yaprak büyümesine engel oluyor.
- 09:36Seko Spora Hastalığının Erken Teşhisi
- Hayvan pancarı normal şeker pancarından seko spora lekeleri bir hafta-onbeş gün arasında erken geliyor.
- Tarlaların kenarlarında birer sıra hayvan pancarı ekilmesi tavsiye ediliyor.
- Seko spora lekeleri yaşlı yapraklarda küçük noktalar halinde görüldüğünde hemen ilaçlama yapılması gerekiyor, aksi takdirde hastalık hızla yayılıyor.
- 10:38Seko Spora Hastalığının Etkileri
- Seko spora hastalığı son yıllarda Çan Anadolu bölgesinde yoğun bir şekilde görülmeye başlamış.
- Hastalık hem verim kaybına hem de şeker oranındaki kaybına neden oluyor.
- Doğru mücadele yapılmadığında, bir ay sonra pancarların yaprakları çakmakla yakılmış gibi kötü bir görüntü ortaya çıkıyor.
- 12:17İlaç Uygulaması Yöntemleri
- Ali Bey, seko spora ilaçlamasını kesinlikle yağmurlama ile tavsiye etmiyor.
- Yağmurlama ile homojen bir ilaçlama şansı çok zor, doğru dozu sağlamak mümkün değil.
- İlaç uygulaması için holderler veya ilaç tankları kullanılması daha uygun, yağmurlama ile ilaçlamak ekonomik kayıp yaratıyor.
- 14:54Kültürel Önlemler
- Gece sulamak veya güneş ışınlarının dik geldiği saat 11 ile 3 arasında sulama yapmamak seko spora hastalığının yayılmasını engelliyor.
- Pancar tarlalarının rüzgar ve hava alan yerlere ekilmesi gerekiyor.
- Ağaçlarla çevrili veya mısır tarlalarıyla çevrili yerlerde hastalık daha çabuk yakalanıyor ve daha şiddetli seyrediyor.
- 16:20Damlama Sulama ve Serkospor Hastalığı
- Damlama sulamada yapraklarda daha az nem olduğu için serkospor hastalığına karşı koruyucu etki gösterir.
- Damlama sulamada hastalık en az bir ay daha geç gelir, bu nedenle serkospor yoğun olan yerlerde çiftçilerin damlama sulama yapması tavsiye edilir.
- Erken ekilen pancarlarda serkospor daha çabuk ve etkili olurken, geç ekilen pancarlarda genç yapraklar olduğu için hastalık daha geç gelir.
- 18:15Kültürel Önlemler
- Tarlanın etrafı mısır ve otlarla çevrili olduğunda serkospor daha çabuk gelir.
- Tarlanın içi otlu olduğunda hava almadığı için serkosporun sevdiği ortam oluşur ve daha çabuk gelişir.
- Tarla temiz ve pancar tek başına olduğunda hava alır ve serkosporun gelişmesi için uygun ortam oluşmaz.
- 19:45Çiftçi Uygulamaları ve Farklılıklar
- Çiftçi Abdullah Kızıl, yağmurlama sulamayla ilaç atmanın faydasını göremediğini belirtiyor.
- Gece sulama yapmanın hastalığı önleyecek bir yöntem olduğunu, ancak kooperatif kuyusu olduğu için gündüz sulama yapmak zorunda kaldıklarını söylüyor.
- Kooperatif kuyularında damlama sistemi kurmak maliyetli olduğu için yağmurlama sistemi kullanılıyor.
- 21:51Hastalığın Ekonomik Etkileri ve Mücadele
- Serkospor hastalığı dekarda yarım tonda iki ton arasında kayba neden olur ve polar kaybına sıfırvirgülelli-yarım puanla iki puan arasında etki eder.
- Bu hastalık pancarda yeni çıkan hastalıklar arasında en kolay mücadele edilebilen hastalıklardan biridir.
- Erken ilaçlama yapılması ve uzun etkili ilaçların kullanılması (yirmi günlük, yirmibeş günlük, otuz günlük, kırk günlük) daha başarılı sonuçlar verir.
- 24:17İlaçlama Uygulaması ve Gözlem
- Çiftçilerin ilaçları kullandıkları süre boyunca (örneğin yirmibeş gün) tarlaya üç gün beş gün aralıklarla gözlemlemeleri gerekir.
- Hastalık çok hızlı seyrederse veya iklim uygun olursa (geceleri 20 santigrat derecenin üzerinde, nisbi nem 60-70'lere ulaştığında) ilacın etkisi daha kısa sürede kaybolabilir.
- Her çiftçi kendi tarlasını gözlemlemek ve zamanında müdahale etmek zorundadır, dışarıdan gelen uzmanların her zaman yetişemeyeceği için.
- 26:02Şeker Pancarı Tarımı ve Hastalıklar
- Şeker pancarı tarımı sırasında sekro spor hastalığı dışında kök çürüklüğü, verim düşüklüğü ve şeker oranları düşüklüğü gibi hastalıklar görülmektedir.
- Şeker pancarında görülen ve ekonomik kayıp yaratan diğer hastalıklar arasında kök çürüklüğü, kök yanıklığı, rezeptanya ve serkospora bulunmaktadır.
- Son dönemlerde İç Anadolu Bölgesi'nde özellikle Konya, Karaman, Aksaray, Niğde ve Kırşehir bölgelerinde fusarium ve rezeptanya hastalıkları yoğun görülmeye başlamıştır.
- 28:18Kök Çürüklük Hastalıkları
- Fusarium ve rezeptanya gibi kök çürüklük hastalıkları pancarı fazla zarar vermeden erken gözlemlenmesi zordur, genellikle pancar tamamen yakalandıktan ve ölmeye başladıktan sonra tespit edilir.
- Bu hastalıkların belirtileri pancarı kopardığımızda kökte kararmalar ve çürümeler şeklinde görülür, kökler çürümeye başladığında bitki yukarıya besin gönderemeyip yapraklar kurur.
- Kök çürüklüklerinde önce aşağıda başlar ve erken gözlemlenmesi çok zordur.
- 29:36Nematod Zararı
- Nematodlu sahalarda çiftçilere nematod dayanıklı tohumlar ekmeleri tavsiye edilmektedir, ilaçla mücadele etmek çok zor ve neredeyse imkansızdır.
- Nematod testi için toprak örnekleri alınarak laboratuvarda sayımlar yapılır, 500 gram toprakta 500 tane nematod olduğu zaman dayanıklı çeşit ekmesi gerekir.
- Nematod Konya Altı Ekim, Akşehir ve Aksaray'da bazı yaylalarda yoğun olarak görülmektedir.
- 31:13Nematodun Bulaşma Yolları ve Önlemleri
- Nematod makine ekipmanlarla, rüzgarla ve koyunlar vasıtasıyla bulaşabilir.
- Nematodlu tarlalardan çıktıktan sonra tarım ekipmanlarının dezenfekte edilmesi ve temizlenmesi önemlidir.
- Nematod bulaştığında en iyi önlem dayanıklı çeşit ekmektir.
- 32:35Dayanıklı Çeşitler ve Verim İlişkisi
- Tüm hastalıklara (sekro spor, nematod, rezeptanya) dayanıklı çeşitler bulunmaktadır ve araştırmalar sürekli hastalıklara dayanıklı çeşitler geliştirmeye çalışıyor.
- Dayanıklı çeşitler eklenirken, o hastalığın tarlada olması gerekmektedir, aksi takdirde hem verim hem de şeker kaybı yaşanır.
- Dayanıklılık ve verim arasında kesinlikle dört dörtlük bir ilişki yoktur, dayanıklılık varsa bir şeylerden ödün vermek zorunda kalınır.
- Serkospora için en dayanıklı çeşit bile çukurda hava almayan bir yerde yakalanabilirken, yamaçta hava alan bir yerde en dayanıklı çeşit bile yakalanmayabilir.
- 35:05Şeker Pancarı Beslenmesi ve Hastalıklara Direnç
- Sağlıklı beslenen ve sulanan canlılar, pancarlar ne kadar sağlıklı ise o kadar hastalığa karşı dirençlidir.
- Pancarda yaprak ve kök dengeli olması gerekir; fazla yaprak ve az kök veya fazla yaprak ve kök olmaması sağlıksızdır.
- Bol azot basıldığında zamanından önce yapraklanma oluşur, bu da çeşitli hastalıklara davetiye çıkarır ve verim kayıplarına neden olur.
- 35:58Bor Uygulaması ve Hastalıklar
- Şeker pancarında bor uygulaması genelde tavsiye edilir, bor eksikliğinde pancarın uç kısmında çukurluklar oluşur.
- Bor eksikliğinde pancarın tepesinde oyulma ve ortasına doğru zamanla çürüme oluşur, bu pancar özçürüklü hastalık olarak adlandırılır.
- Bor erken dönemde ikinci çabadan çıktıktan sonra verildiğinde bitki besinini zamanında almış olur ve hastalığa yakalanmaz.
- 37:11Çiftçilerin Bilinçsizliği ve Destek
- Şeker pancarı ile ilgili ücretsiz teknik destek veren ziraat mühendisleri ve personel bulunmaktadır.
- Çiftçiler genellikle hastalık yayıldıktan sonra ziraat mühendislerine başvurur, ancak zamanında uygulama önemlidir.
- Bilinçsizlik nedeniyle istenen verim ve hastalıkların yaygınlığını durdurmak zorlaşır, bu nedenle bilgilendirme programları önemlidir.
- 38:33Eğitim Programları ve Güncel Bilgi
- Üç yıldır şeker pancarı ile ilgili eğitim programları düzenlenmekte ve çiftçilere faydalı olması için çaba gösterilmektedir.
- Televizyon programları, sosyal medya ve internet üzerinden uzmana ulaşılabilmektedir.
- Çiftçilerin güncel olması ve zamanında müdahale yapabilmek için güncel bilgiye sahip olması gerekmektedir.
- 39:19Çiftçilerin Güvensizliği ve Seko Spor Hastalığı
- Çiftçilerde güvensizlik ortamı oluşmaktadır; mühendislerin ilaç, tohum veya gübre satmaya çalıştığı düşünülmektedir.
- Seko spor hastalığı hasat esnasında kuruyan yaprakların lastik gibi olması ve makinenin çalışmasını engellemesiyle sorun yaratmaktadır.
- Hasatta yaprakların kesilmediği için fabrikada daha çok fire yazılıyor ve bu durum ekonomik kayıplara neden olmaktadır.
- 41:15Fabrika ve Çiftçi İlişkisi
- Pancarlarla birlikte giden yapraklar şeker pancarından şeker çıkma aşamalarında büyük problem yaratmaktadır.
- Fabrika temiz pancar ister, ne kadar temiz olursa pancar fabrikada o kadar rahat işlenir.
- Özel fabrikalar temiz pancar getiren çiftçilere prim vermektedir, bu nedenle seko spor hastalığına yakalanmamış tertemiz giden pancardan daha iyi para kazanılır.