Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İslam fıkıhında "şehirlinin köylü adına satım yapması" konusunu ele alan bir dini açıklamadır. Abdullah bin Ömer ve Abdullah bin Abbas gibi hadis rivayetçilerinin görüşleri aktarılmaktadır.
- Video, şehirlilerin köyden gelen üreticileri yolda karşılayıp ucuz fiyatlarla mal satın alıp daha sonra yüksek fiyatlarla satmalarının yasaklandığını açıklamaktadır. Bu uygulamanın üreticilere ve tüketicilere zarar verdiği, piyasayı bozduğu ve haksız rekabete sebep olduğu anlatılmaktadır. Hanefi fıkıh alimlerinin bu uygulamayı tahrimen mekruh gördüğü, ancak her iki tarafın da zarar görmemesi durumunda caiz görülebileceği belirtilmektedir. Ayrıca, tarım ürünlerinin devlet kurumları veya özel sektör tarafından toptan satın alınması ve daha sonra piyasaya kontrollü olarak satılması gibi uygulamaların da eleştirildiği vurgulanmaktadır.
- 00:06Telakki Rukban Tabiri ve Uygulaması
- Telakki rukban tabiri, şehirde oturanların köyden veya dışarıdan gelen taşralı üretici kimseleri şehir dışında karşılayarak, henüz pazara girmeden ürettikleri veya satmak istedikleri malları almak manasına gelir.
- Abdullah bin Ömer, ticaret kervanını yolda karşılayıp pazara getirilen erzakı ucuz fiyata satın aldıklarını, Peygamber'in erzak pazarına girinceye kadar aldıklarını satmamalarını yasakladığını anlatır.
- Abdullah bin Abbas, şehirli köylü adına satım yapamaz, yapmamalıdır hadisinin manası sorulduğunda "onun bir simsarı olmaz" cevabını verir.
- 00:55Telakki Rukban Uygulamasının Sorunları
- Çiftçi tarafından üretilen ziraat mahsulleri veya sanayici tarafından imal edilen eşya ve sanayi ürünleri ticaret sektörü yoluyla tüketicilere ulaşmaktadır.
- Bu uygulamada, malın gerçek piyasa değerinden haberdar olmayan üreticinin mağduriyeti söz konusudur çünkü komisyoncu veya tüccar, malın rayiç bedelini bilmeyen üreticiye ucuz bir fiyat vermektedir.
- Tüketicilerin de mağduriyeti söz konusudur çünkü ucuza aldığı malı tekelinde tutan büyük sermayedar piyasaya bunu pahalı olarak sürecektir.
- 01:39Telakki Rukban Uygulamasının Etkileri
- Haksız rekabete sebep olan bu müdahaleyle normal işleyen piyasa sistemi de bozulmuş olacaktır.
- Bu sistemde köylü satıcıyla şehirli alıcı arasında hiçbir emek sarf etmeden para kazanan asalak bir aracı rantiye sınıfının doğması da kaçınılmazdır.
- Malın stoklanması ve karaborsaya düşme tehlikesi de göz önünde bulundurulursa, bahse konu olan yasağın sebep ve hikmetleri daha güzel anlaşılacaktır.
- 02:07Fıkıh Alimlerinin Görüşü
- Söz konusu uygulamayı özellikle Hanefi fıkıh alimleri tahrimen mekruh görmüşlerdir.
- Satıcıları yolda karşılamak gibi işi ranta dönüştüren, sosyal huzursuzluk ve rahatsızlıklara zemin hazırlayan her türlü uygulamadan kaçınılmalıdır.
- Üreticinin satıcının bilgisizliği, istismar edilerek onun aldatılması, kıtlık ve dolayısıyla piyasanın suni olarak yükselip zarar görmesine yol açmaması şartıyla, söz konusu uygulamada bir sakınca olmadığı bilinmelidir.
- 02:39Hadis-i Şerif'in Diğer Tariki
- Hadis-i şerif'in bir başka tariki şöyledir: "Şehirli köylü adına satış yapmasın. İnsanları kendi hallerine bırakın. Allah onları birbirlerinden rızıklandırır."
- Bu hadisten, piyasayı iyi bilen şehirlinin, köylüye ait mahsulleri stoklayıp simsar sıfatıyla satış yapmasının yasaklandığını anlamaktayız.
- Hanefi fakihlerine göre böyle bir simsarlık, müşteri kızıştırmak anlamına gelen neceş satışında olduğu gibi halka zarar vermesi halinde mekruh olur.
- 03:28Modern Uygulamalar ve Sorunlar
- Tarımla uğraşan köylüler yola çıkma fırsatı bile bulamadan hasat yerlerinde karşılanabilmektedir.
- Hasat mevsiminde buğday, pamuk, zeytin, çay, fındık gibi toprak ürünlerinin devlet kurumu veya özel sektör tarafından toptan satın alınıp depolara konulması ve daha sonra piyasaya kontrollü olarak ve yüksek fiyatlarla sürülmesi, karin çok sayıdaki üreticiye değil, az sayıdaki kişi veya kuruluşun kasasına girmesine sebep olan bir uygulamadır.
- Arıcılar tarafından satın alınan köylü üreticinin malı bazen el değiştirerek pahalı bir şekilde tüketiciye ulaşmaktadır ve bu müdahaleyi Rasul-i Ekrem yasaklamıştır.